آلودگی های دریایی گریبانگیر آبزیان

گروه جامعه: یک کارشناس محیط زیست درباره آلودگی‌های دریایی و عوامل دخیل در این موضوع و خطرات آن برای موجودات آبزی توضیحاتی داد.مهدی اسماعیلی کارشناس محیط زیست  با اشاره به آلودگی های دریایی به ویژه در خلیج فارس، اظهار کرد: عواملی مانند تخلیه منابع مختلف از جمله زباله‌ها و پسماند‌ها به دریا که توسط جوامع محلی، کشتی‌ها، ناوگان دریایی حمل و نقل بار و مسافر، همچنین فعالیت‌های حفاری که برای اکتشاف و استخراج نفت یا گاز صورت می‌گیرد باعث وارد شدن گِل حفاری به دریا می‌شود.

او با اشاره به اینکه ورود هر گونه پسماند و زباله شهری همچنین زباله‌های صنعتی به محیط دریا امری غیرمجاز است، گفت: بخش دیگری از آلودگی‌های دریایی ناشی از تخلیه منابع مختلف و عظیمی از پساب‌ها و فاضلاب‌ها به داخل دریا است؛ فاضلاب‌های انسانی از شهرها، روستا‌ها و جوامع انسانی که در مجاورت دریا قرار دارند، به دریا هدایت و تخلیه می‌شوند.اسماعیلی در ادامه بیان کرد: در شهر‌هایی مانند بندرعباس که تصفیه خانه فاضلاب دارند هم، فاضلاب تصفیه شده را با وجود نداشتن استاندارد‌های لازم به دریا تخلیه می‌کنند؛ صنایع مختلفی که در مجاورت دریا قرار دارند نیز به تخلیه فاضلاب‌های صنعتی، پساب‌های تصفیه شده یا تصفیه نشده به دریا اقدام می کنند.

وی عنوان کرد: بخشی از آلودگی‌ها در خلیج فارس مربوط به ترانزیت و حمل و نقل فرآورده‌های ‌نفتی و بخشی دیگر نیز مربوط به افزایش املاح است که در قالب آب شیرین کن هاست، زیرا پساب خروجی این آب شرین کن‌ها با حرارت بالاتر و میزان املاح غلیظ شده‌ بیشتر به دریا به عنوان محیط پذیرنده تخلیه می‌شوند که این باعث افزایش حرارت و دما در منطقه می‌شود که نوعی آلودگی حرارتی به شمار می آید.این کارشناس محیط زیست در ادامه گفت: سموم مورد استفاده در کشاورزی، آلودگی‌های ناشی از فعالیت‌های معادنی که در مجاورت دریا هستند و کشتی‌های غرق شده‌ای که در بستر دریا باقی مانده اند باعث تاثیرات مخرب بر روی اکوسیستم در بستر دریا می‌شوند.

اسماعیلی درباره خطر انقراض آبزیان دریایی گفت: در اکوسیستم آبی تمام موجودات زنده در برابر آلودگی در معرض خطر انقراض قرار می‌گیرند؛ میزان و نوع آلودگی، همچنین مقاومت گونه‌های مختلف در برابر آلودگی متفاوت است؛ البته گونه‌هایی هچمون فوک خزری که تنها پستاندار اکوسیستم آبی هست، تعداد جمعیت آن‌ها در چند دهه گذشته بنا بر دلایل مختلفی کاهش چشمگیری یافته و در خطر انقراض قرار گرفته است.

وی عنوان کرد: موجوداتی، چون لاک پشت پوزه عقابی در سواحل جنوب کشور، آب سنگ‌های مرجانی، خیار‌های دریایی، ستاره‌های دریایی و گونه‌های متفاوتی از آبزیان دریایی که خیلی از آن‌ها در اثر فعالیت‌هایی مانند صید ترال که یکی از عوامل مخرب در این زمینه به شمار می آید که خوشبختانه دو سالی می شود در کشور ما متوقف شده است، تحت تهدید و تخریب قرار گرفته اند.اسماعیلی تاکید کرد: بعضا زندگی دلفین‌ها در سواحل جنوبی کشور در معرض خطر قرار می‌گیرد و همچنین پرندگان آبزی که گاهی در تالاب‌های سواحل شمالی کشور سکنی می‌گزینند هم در اثر شکار بی رویه جمعیت شان کمتر می‌شود و متاسفانه در آینده‌ای نه چندان دور شاهد نابودی آنان خواهیم بود.

این کارشناس محیط زیست درباره وضعیت فوک خزری در دریای خزر گفت: تعداد فوک‌های خزری به عنوان تنها گونه پستاندار دریای خزر در طول سال‌های گذشته به شدت کاهش پیدا کرده که این اتفاق ناشی از فعالیت انسانی و بیشتر شکار بی رویه است.وی افزود: آلودگی‌های دریایی در اثر تخلیه‌ پسماند‌ها و پساب‌ها و فعالیت‌های نفت و گازی که در دریای خزر اتفاق می‌افتد و همچنین تغییرات آب و هوایی نیز از عوامل بسیار مهمی هستند که منجر به کاهش جمعیت این موجودات شده است؛ این موجودات در لیست iucn اتحادیه بین المللی حفاظت از حیات وحش و طبیعت در فهرست در معرض انقراض قرار گرفته اند.

اسماعیلی در ادامه اظهار کرد: کار‌هایی همچون آموزش به جوامع محلی و صیادان، برگزاری برنامه‌هایی در جهت افزایش آگاهی و نیز برنامه‌های حمایتی و مشارکتی با کشور‌های حاشیه‌ دریای خزر صورت گرفته، اما با این حال میزان تلفات و مرگ و میر این موجودات در اثر فعالیت‌های انسانی و بعضا طبیعی از تعداد زاد و ولدشان بیشتر است که می‌طلبد برنامه‌ ویژه‌ای را برای این گونه حساس و در حال انقراض انجام دهیم تا به سرانجام یوزپلنگ آسیایی، ببر مازنداران، شیر ایرانی و گوزن زرد ایرانی دچار نشود.این کارشناس تاکید کرد: رفع و کمتر شدن این معضل زیست محیطی نیازمند یک مدیریت یکپارچه است که این یکپارچگی باید در سیاست گذاری،  نظارت، جلوگیری از تخریب و همین طور حفاظت آن‌ها مورد توجه قرار گیرد، تا بتوانیم از اکوسیستم‌های آبی و دریایی خودمان محافظت کنیم؛ البته آموزش و فرهنگ سازی نیز از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است که نباید از آن غافل شد.