سنگینی سقف چهاردیواری‌ها بر سر کودکان

یکی از اصلی‌ترین گروه‌های سنی که در پی ایجاد قرنطینه‌های خانگی ناشی از اپیدمی و کاهش حضور مردم در جامعه در معرض خطر آسیب‌های بسیاری قرار گرفته‌اند، کودکان هستند. محدودیت‌هایی که همچنان هم ادامه دارد و پایان آن مشخص نیست. یک کارشناس ارشد روانشناسی بالینی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به این موضوع اظهار کرد: پرخاشگری و کنترل نکردن تکانه خشم در کودکان از جمله پرتکرارترین مشکلاتی‌ست که مراجعان در این روزهای کرونایی دارند که بیشتر ناشی از آموزش‌های آنلاین، کمتر شدن فعالیت‌های فیزیکی و سرکوب شدن هیجانات و تخلیه نشدن آن‌ها در کودکان بروز داده می‌شود.

فروزان هاشم‌زاده ادامه داد: کرونا باعث شده زمان حضور اعضای خانواده در کنار هم افزایش پیدا کند، ساعت‌هایی که کودک پیش از پاندمی کرونا، در محیط مدرسه و خارج از خانه و با افراد متعدد می‌گذراندند حالا در محیط محدود خانه و تنها با اعضای خانواده سپری می‌شود.او با اشاره به تاثیر پیگیری مستمر اخبار مربوط به حوادث کرونا بر روح و روان کودکان عنوان کرد: از آنجا که این روزها بحث و گفت‌وگو حول محور کرونا در همه جا گرم است خواه‌ناخواه کودکان نیز در معرض اخبار مرتبط با این موضوع قرار می‌گیرند، اما آن‌ها از نظر روانی با توجه به کم بودن میزان دانش و آگاهی نسبت به این مسئله دچار آسیب‌های روحی و روانی و در نهایت رفتارهای پرخاشگرانه می‌شوند.

این کارشناس ارشد روانشناسی بالینی بیان کرد: چگونگی مواجهه کودکان با موضوع بیماری کرونا، چالشی جدی است که بسیاری از خانواده‌ها با آن درگیرند. عده زیادی از کودکان از دی ماه سال ۱۳۹۸ که شیوع کرونا در کشور مشخص شد، در خانه‌ها قرنطینه شده‌اند. لذا والدین باید تلاش کنند تا با توجیه شرایط فعلی و محدودیت‌های ایجاد شده، در عین‌حال که عواقب ابتلا به بیماری کرونا را برای کودکان‌شان توضیح می‌دهند، مانع از آسیب‌های روانی ناشی از ترس در آن‌ها شوند.

هاشم‌زاده خاطرنشان کرد: شما هم به طور حتم تا به حال کودکان پرخاشگری را دیده‌اید که مدام فریاد می‌زنند، فحش می‌دهند و اشیای دم دست خود را به هر طرف می‌اندازند یا به سر و صورت مادر خود مشت می‌زنند. این موضوع اغلب به مسئله‌ای مهم و نگران کننده‌ای برای والدین تبدیل می‌شود.وی در خصوص راه‌حل مناسب برای مهار خشم و رفتارهای پرخاشگرانه کودکان گفت: افراد می‌توانند با کمک یک روانشناس و شناخت احساسات و هیجانات کودک از روش مدیریت کنترل خشم که یکی از ۱۰ روش مهارت‌های زندگی است استفاده کنند و خشم فرزاندن خود را کنترل کنند؛ البته باید توجه داشت واکنش نامناسب والدین به این نوع رفتار کودک می‌تواند باعث تقویت رفتار پرخاشگرایانه شود.

این کارشناس ارشد روانشناسی بالینی افزود: آگاهی بخشی به کودک با استفاده از ابزارهایی مثل گفت‌وگو یا مذاکره با والدین و خواهر و برادر برای حل مسائل و درخواست‌های کودک بسیار با اهمیت است. برای مثال وقتی کودک با شیوه پرخاشگرانه چیزی را طلب می‌کند و ما به آن پاسخ می‌دهیم، او این شیوه را ساده‌ترین راه برای اجابت خواسته خود می‌داند و در واقع ما قدرت صبوری کودک را سرکوب کرده‌ایم.

فروزان هاشم‌زاده با بیان اینکه کودکان بخشی از رفتارهای پرخاشگرانه را در دنیای مجازی و برخی را در دنیای حقیقی یاد می‌گیرند، تاکید کرد: وجود تفکرات و کلیشه‌هایی از جمله اینکه پسران بیش از دختران رفتارهای به اصطلاح قلدرانه‌تری دارند بر افزایش جمعیت آماری کودکان خشن پسر تاثیرگذار بوده است و بر اساس آخرین تحقیقات مداخله‌ای و مقاله‌های علمی می‌توان گفت پرخاشگری در پسران نسبت به دختران شایع‌تر است.
او اظهار کرد: پیشنهاد من برای پیشگیری از رفتارهای پرخاشگرانه این است که والدین برای خود و فرزندانشان -در این دوران- برنامه‌ریزی داشته باشند، همبازی شدن با کودکان و کتاب‌خوانی از جمله روش‌هایی است که می‌تواند تاثیر به‌سزایی در جلوگیری از خشم در کودکان داشته باشد.

این کارشناس ارشد روانشناسی بالینی با بیان اینکه مشکلات رفتار کودکان را نباید به کرونا ربط بدهیم، گفت: کودکان پرخاشگری را یاد می‌گیرند و شرط اول کنترل این رفتارها در کودک، کنترل پرخاشگری در والدین است و اگر والدین و اطرافیان رفتارهای سالم داشته باشند، به کودک کمک می‌کند، زیرا کودکان از طریق چشم یاد می‌گیرند نه گوش و صحنه‌های درگیری در بین والدین و هر جای دیگر را ببینند یاد می‌گیرند پس کنترل و نظارت در این موارد بسیار کمک‌کننده است.هاشم زاده تصریح کرد: اضطراب ناشی از بیماری کرونا در مادران می‌تواند بر افکار و رفتار آن‌ها و کیفیت تعاملات‌شان با کودکان موثر باشد و در آخر موجب انواع اختلالات رفتاری و مقابله‌ای در فرزندان شود از همین رو تا پایان واکسیناسیون عمومی و پایان دوره قرنطینه روش‌های فرزندپروری در دوران کرونا را با حساسیت پیگیری کنند تا شاهد آثار منفی بر سلامت روان‌شناختی کودکان نباشند.