معلولان نقطه مغفول در مدیریت شهری

مناسب سازی فضا‌های شهری برای معلولان و عابران پیاده از جمله رویکرد‌های عدالت محورانه در برنامه ریزی و مدیریت شهری معاصر است. با وجود این بسیاری از عرصه‌های عمومی شهری همچون گذرگاه ها، پارک‌ها و مراکز شهری در اغلب شهر‌های ایران با معضل نامناسب بودن فضا برای استفاده معلولین و عابران پیاده مواجه هستند.

در همین خصوص خبرنگار کلمه نیوز، گزارشی را از مشکلات معلولان در سطح شهر اراک تهیه کرده است که در ادامه می خوانید.

سرپرست اداره کل بهزیستی استان مرکزی گفت: هیچ یک از پارک های سطح شهر اراک برای ورود معلولان مناسب سازی نشده است.

محمد زیدوند افزود: مانع هایی که در پارک ها برای عدم ورود موتورسواران گذاشته می شود نیز مانع ورود معلولان به پارک می شود، ضمن اینکه سرویس های بهداشتی مناسب معلولان نیز در پارک ها تعبیه نشده و این نیز مشکلی برای ورود معلولان به پارک ها بشمار می رود.

وی ادامه داد: در شهرهای ساوه و فرمهین به عنوان شهر دوستدار معلول اقدامات خوبی در این زمینه صورت گرفته است؛ اما در اراک علی رغم تلاش شهرداری هنوز معلولان برای ورود به پارک ها و ساختمان های پزشکی در خیابان خرم با وجود مناسب سازی خیابان مذکور با مشکل مواجه هستند.

امیرمحمد توحیدنژاد یکی از معلولان و قهرمانان ورزشی شهر اراک نیز در این خصوص گفت: صحبت از مشکلات شهری برای افراد دارای معلولیت دارای ابعاد گسترده ای است که نشان از کم کاری گسترده ارگان های مربوطه در بحث رعایت حقوق افراد دارای معلولیت دارد.

وی افزود: علیرغم تبلیغات و آمارسازی ها، هنوز یک پیاده روی ساده در سطح شهر برای معلولان یک امر محال است.

امیرمحمد اظهار کرد؛ اماکن عمومی شهری مانند ادارات، بانک ها، سینماها، پارک ها و … برای معلولان غیر قابل دسترسی هستند.

وی ادامه داد: در بحث مناسب سازی محیط های شهری، اراک یکی از ضعیف ترین و عقب مانده ترین شهرها در سطح کشور می باشد که
برای بیشتر معلولان بهره مندی از حمل و نقل عمومی مانند اتوبوس ها یک آرزوی دست نیافتنی است؛ چرا که در تمامی شهر حتی یک ایستگاه مناسب سازی شده وجود ندارد.

وی اضافه کرد: تعداد انگشت شماری از پارک ها و امکان تفریحی در اراک برای معلولان دسترس پذیر هستند که آن هم بدلیل عدم رعایت قوانین مناسب سازی و به دلیل ورود راکبان موتورسیکلت فضای ناامنی را ایجاد کرده است.

توحیدنژاد ابراز کرد: زمانی که در سطح شهر تردد می کنید مشاهده می کنید که نه تنها اقدامی برای رفع موانع شهری موجود صورت نگرفته بلکه خود ارگان ها هم مانند شهرداری هر روز مانعی به موانع شهری اضافه می کنند که این نشان از عدم آگاهی مدیریت شهری درباره مناسب سازی و بی تفاوتی دیگر ارگان ها در پیگیری حقوق افراد دارای معلولیت دارد.

وی یادآور شد: نکته تاسف بار اینکه علیرغم تمام ادعای مدیران شهری؛ در پروژه های جدید یا گاها مناسب سازی رعایت نمی شود و یا اگر اعمال شود نیز استانداردهای مناسب سازی به شکل دقیق رعایت نمی شود، مانند وجود رمپ هایی با شیب زیاد یا آسانسورهایی با فضای داخلی کوچک که در سطح شهر وجود دارد که در اینجا نقد جدی بر سازمان‌هایی وجود دارد که این گونه اماکن را از بدو طراحی تا اتمام نهایی پروژه ها تایید و تصدیق می کنند و باید گفت هیچ نظارتی در این مورد وجود ندارد.

امیرمحمد تصریح کرد: در نهایت چشم انداز روشن و امیدوارکننده ای در باب رعایت ماده ٢ قانون حمایت از معلولان از حیث مناسب سازی و دسترس پذیری و تردد امن آنان از سوی هیج یک از ارگان ها وجود ندارد و کلام آخر اینکه ما معلولان از مسئولان شهری اراک گله مند هستیم چون عملا حقی برای ما از حیث زندگی در شهر قائل نیستند.

یکی دیگر از معلولان شهر اراک نیز گفت: یکی از مشکلات معلولان برای حضور در جامعه نبود امکان دسترسی به اماکن عمومی و ادارات دولتی، به دلیل مناسب نبودن مسیر‌های تردد درسطح شهر است.

زهرا افزود: مناسب نبودن پیاده روها، اتوبوس ها، ترمینال ها، حمل ونقل درون شهری، ورودی بانک ها، عابربانک ها، نبود سرویس‌های بهداشتی مناسب معلولان، تابلو‌های راهنمایی درتقاطع ها، پارکینگ خودرو مختص معلولان، آسانسورها، نبود رمپ درتمام نقاط شهر، توجه نکردن به اصول مناسب سازی در جلوی درب خانه‌ها و پارک کردن خودرو جلوی سطح شیب دار، از جمله موانع پیشروی معلولان جهت مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی است.

یک شنوایی سنج نیز گفت: مشکلات بسیاری در سطح شهر برای معلولان، نابینایان و حتی ناشنوایان وجود دارد که از آن جمله می توان به عدم خط کشی مناسب در خیابان برای نابینایان اشاره کرد.

حامدی افزود: عدم جایگاه مناسب برای معلولان دارای ویلچر برای استفاده از وسایل نقلیه عمومی نیز از دیگر مشکلاتی است که وجود دارد.

وی با اشاره به اینکه ناشنوایان نیز در سطح شهر با مشکلات عدیده ای مواجه هستند، بیان کرد: ناشنوایان به عنوان قشر مظلوم جامعه شاید کمتر در این مباحث دیده بشوند؛ اما آنها نیز از حقوق شهروندی برخوردار هستند و باید برای رفع مشکلاتشان اقداماتی صورت گیرد.

وی ادامه داد: به عنوان مثال در سینما برای ناشنوایان امکاناتی برای شنیدن صدای فیلم فراهم نشده است.

حامدی خاطرنشان کرد: حتی معلولان جسمی حرکتی در منزل نیز باید از امکانات ویژه ای برخوردار باشند که در این زمینه نیز مشکلات عدیده ای وجود دارد.

این ادیولوژیست ابراز کرد: نکته آخر اینکه هیچ آموزشی در رابطه برقرار کردن ارتباط با کم شنوایان و نابینایان در جامعه ندیده ایم و این بزرگترین ضعف در این زمینه است.

وی توصیه کرد: آگاهی بخشی در خصوص مشکلات این افراد از مهمترین اقداماتی است که می توان برای کمک به رفع مشکلاتشان انجام داد.

رییس سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری شهرداری اراک نیز در این خصوص بیان کرد: با توجه به اینکه تکریم جامعه بزرگ معلولان و رعایت حقوق اساسی آن ها از وظایف مهم هر مجموعه ای می باشد، لذا با توجه به اینکه معلولان گرامی زمانی از روز را برای انجام فعالیت های ورزشی و تفریحی در پارک ها و بوستان ها به عنوان مهم ترین قسمت های فضای سبز شهری می گذرانند در همین راستا در طراحی و ساماندهی فضاهای سبز شهری کلانشهر اراک توجه ویژه ای به این قشر عزیز و بزرگوار شده است.

احمد حسنی افزود: از جمله مهم ترین اقداماتی که توسط سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری شهرداری اراک جهت مناسب سازی پارک ها جهت استفاده معلولان گرانقدر انجام گرفته می توان به نصب ست تجهیزات ورزشی ویژه معلولان در پارک های شهر به خصوص پارک بانوان که فضای مناسبی جهت استفاده و رفاه این قشر بزرگوار فراهم شده است، اشاره کرد.

وی ادامه داد: جهت رفاه حال معلولان گرامی و رعایت بهداشت و نظافت و سلامت آن ها هنگام استفاده از پارک های شهر اراک نصب سرویس های بهداشتی ویژه معلولان در پارک های بانوان و ملت انجام گرفته است و مناسب سازی معابر پارکی بویژه پارک مادر، ملت، شهدای گمنام و بانوان جهت رفاه این عزیزان انجام گرفته است.

حسنی گفت: جهت سهولت در رفت و آمد و مناسب سازی دسترسی معلولان ایجاد رمپ در معابر پارکی توسط سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری در پارک های ملت، امیرکبیر، بانوان، شهر و شهدای گمنام انجام گرفته است، همچنین جهت آسایش این قشر بزرگوار، احداث آبخوری ویژه این عزیزان در پارک ملت نیز انجام گرفته است.

وی یادآور شد: حفظ، نگهداری و توسعه فضای سبز شهری همچنین ارائه خدمات مناسب و بهینه به شهروندان در دستور کار سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری شهرداری اراک قرار داشته و این مهم با جدیت در سطح شهر اراک در حال انجام می باشد.

داوود زارع، نماینده شهرداری در کمیته مناسب‌سازی استان مرکزی نیز اظهار داشت: شهرداری در سال‌های اخیر برای انجام هر پیمان جهت اجرای پروژه‌ها، ضمیمه مناسب‌سازی آن را نیز رعایت کرده است، همچنین موانع موجود در خیابان‌های اصلی در مدت سه سال برطرف خواهد کرد، البته یک ردیف اعتباری در بودجه برای این موضوع در نظر گرفته شده است تا با سهولت بیشتری این کار به سرانجام برسد.

وی افزود: به‌ تازگی ایمن‌سازی و مناسب‌سازی گذرهای عبوری از وسط بلوارها در خیابان شهید شیرودی و خیابان امام (ره) آغاز شده است و به‌طور کلی امسال حدود ۱۴ میلیارد بودجه برای مناسب‌سازی معابر شهر اراک اختصاص یافته است.

نماینده شهرداری در کمیته مناسب‌سازی استان مرکزی ادامه داد: با توجه به اینکه قانون اجازه ایجاد کلینیک‌های پزشکی در مجتمع‌های مسکونی را صادر کرده است، تا کنون در این ساختمان‌ها دقت لازم برای مناسب‌سازی ساختمان‌ها برای معلولان نمی‌شد، اما با هماهنگی‌هایی که با دانشگاه علوم پزشکی در کمیته مناسب‌سازی انجام شده است، مقرر شد از ساختمان‌های مذکور بازدید شود و در صورت رفع نشدن موانع، این کلینیک‌های پزشکی امکان ادامه فعالیت نداشته باشند؛ هر چند هنوز قانون بالادستی برای این مسئله ابلاغ نشده است و تصمیم در سطح استان گرفته شده است.

طبق ماده دو قانون حمایت از حقوق معلولان، دسترسی پذیری و تردد و تحرک، کلیه وزارتخانه ها، سازمان‌ها و موسسات و شرکت‌های دولتی و نهاد‌های عمومی موظفند در طراحی، تولید و احداث ساختمان‌ها و اماکن عمومی و معابر و وسایل خدماتی در چهارچوب بودجه مصوبه سالانه خود به نحوی عمل نمایند که امکان دسترسی و بهره مندی معلولان همچون سایر افراد فراهم گردد.

همچنین طبق ماده چهار این قانون شهرداری‌ها مکلفند صدور پروانه احداث و بازسازی و پایان کار برای تمامی ساختمان‌ها و اماکن با کاربری عمومی از جمله مجتمع‌های مسکونی، تجاری، اداری، درمانی و آموزشی را به رعایت ضوابط و استاندارد‌های مصوب شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران و اصلاحات پس از آن در مورد دسترسی پذیری افراد دارای معلولیت توسط مجری مشروط کنند.