خودروهای گذر موقتی که ماندنی شدند!

گروه اقتصادی: طی سال‌های اخیر شاهد بوده‌ایم که بسیاری از خودرو‌های گذر موقت در کشور، به راحتی و بدون در نظر گرفتن الزامات قانونی، خرید و فروش می‌شوند. سالهاست که در مواقع متفاوتی از سال شاهد حضور خودروهای بعضا لوکس گذر موقت در نقاط مختلف کشور از جمله پایتخت تهران هستیم.

در این خصوص در اسفند ۹۹ بود که دهقانی‌نیا (سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا) با اشاره به نبودن سیستمی یکپارچه برای نظارت بر خودروهای گذرموقت، گفت: اگر شخصی با خودرو گذر موقت، وارد کشورمان شود و خودرو را داخل کشور قرار دهد و سپس خودش از کشور خارج شود، سیستم‌های نظارتی، متوجه آن نمی‌شوند.
پس از آن در ۱۳ اسفند بود که مهرداد جمالی ارونقی معاون فنی و امور گمرکی کشور در مصاحبه ای با رسانه ها اظهار داشت : در دو سال گذشته، اطلاعات مربوط به خودرو‌های گذر موقت در بستر سامانه جامع تجارت، سیستمی شده است و اطلاعات افرادی که خودروی خود را تحت عنوان گذر موقت وارد کشور می‌کنند حتماً در سامانه ثبت می‌شود.

چرا خودروهای گذر موقت، ماندگار می شوند؟
مسیح فرزانه کارشناس صنعت خودرو  در خصوص تردد این مدل خودروها در داخل کشور و نحوه خرید و فروش آنها، گفت:  سالهاست که خودروهای گذر موقت به کشور وارد می شوند و در این مدت قوانین ورود آنها در برهه های زمانی متفاوت دستخوش تغییرات شده است.او بیان کرد:  برای مثال در برهه ای از زمان خودروهای ۸ و ۱۲ سیلندر از برندهای اروپایی و آمریکایی به کشور در قالب نمونه های گذر موقت وارد می شد که پس از دوره ای ورود آنها تا به امروز ممنوع شده است و هم اکنون صرفا خودروهای اروپایی و آسیایی  با قوانین محدود شده تر می توانند به صورت گذر وارد شوند.

این کارشناس صنعت خودرو تشریح کرد: همچنین هر فرد ایرانی مقیم خارج از کشور به شرطی که بیش از ۳ ماه در آن کشور اقامت داشته باشد، می‌تواند یک دستگاه خودرو به صورت گذر موقت وارد کشور کرده و پس از پایان مهلت استفاده آن را به همان کشور مبدا بازگرداند.

فرزانه در ادامه در پاسخ به پرسش خبرنگار ما در خصوص روش های ورود خودرو به صورت موقت به کشور ادامه داد: ورود قانونی و موقت خودرو به کشور از دو طریق صورت می گیرد؛  نخست اینکه بر طبق مفاد ماده ۱۴۲ آیین‌نامه اجرایی قانون امور گمرکی و تبصره ۲ آن ، مسافرین غیرمقیم در کشور که با خودروی شخصی خود وارد خاک کشور می‌شوند، می توانند به کانون جهانگردی و اتومبیلرانی جمهوری اسلامی ایران مراجعه کنند و مسئولین مربوطه با در نظر گرفتن تضامینی که کانون جهانگردی آن را دریافت می کند شرایط ورود یک دستگاه خودرو با ارائه دفترچه مخصوص را به وجود می آورند.

این کارشناس صنعت خودرو تشریح کرد: صدور  این شرایط و تسهیلاتی برای تمام کشورهایی که عضو  کنوانسیون دوپ اساژ و با نام های تریپتیک یا دیپتیک و… است، امکان پذیر بوده و تا ۳ ماه با آن حق تردد دارند. روش دوم نیز بدین گونه بوده که فردی که حائز شرایط وارد کردند خودرو با چنین مواردی باشد با مراجعه به مبادی ورودی و اعلام شرایط خودرو خود و فراهم کردن سپرده مالی می تواند خودرو را به کشور وارد کند. فرزانه افزود: این بدان معناست که شخص درخواست کننده به مبادی ورودی، اتومبیل مورد نظر خود را معرفی کرده و به عددی مشخص برای تضمین در قالب بن بیمه، سپرده بانکی یا ضمانت نامه بانکی ارائه کرده و شرایط ورود موقت کالا به داخل کشور به او داده می شود.

زمان مجاز حضور خودروهای گذر موقت در داخل کشور چقدر است؟
این کارشناس صنعت خودرو درباره زمان مجاز حضور چنین خودروهایی در داخل کشور گفت: به سئوال مهمی اشاره کردید! بر طبق قانون مجوز ورود خودروهای گذرموقت‌ عموما ۹۰ روزه ( ۳ ماه ) است، با توجه به این قانون مدت اقامت این خودرو تا یک سال دارای قابلیت تمدید است.او ادامه داد: درحقیقت تا مادامی که گمرک جمهوری اسلامی ایران مجوز ورود موقت این اتومبیل را به کشور را صادر کرده است مالک آن خودرو می‌تواند از آن استفاده کند، اما پس از پایان این زمان کالای مورد نظر می بایست قبض انبار دریافت کرده و تحویل آن به گمرک در مدت زمان ۱۰ روزه مورد تایید قرارگیرد.

فرزانه بیان کرد: با این حال گاها اتفاق می افتد که این خودروها پس از اتمام زمان مشخص شده به گمرک از سوی مالکین بازگردانده نمی شوند . بعد از آن می شود که گمرک بعد از صادر کردن و ابلاغ اخطارهای چند باره به مالکین کالا برای تعیین تکلیف خودروها ، بر اساس قانون موظف می شود وقوع جرم قاچاق را به ارگان های نظارتی همانند سازمان تعزیرات حکومتی گزارش کند. او افزود: البته میزان تضامین مالی که از مالکین برای ورود این خودرو گرفته می شود در صورت تعریف کارشناسی تر می تواند خود عامل بازدارندگی داشته باشد و برای مثال به جای اینکه برای ورود یک خودروی ۸ میلیاردی ضمانت نامه ۴ میلیاردی دریافت شود ، به جای آن بین ۳ تا ۴ برابر ضمانت نامه دریافت شود تا قانون با قاطعیت کامل سبب بروز چنین مشکلاتی شود.

وی در ادامه می افزاید : خودروهای گذر موقت برای تردد داخل شهر دارای تاریخ اعتباری هستند که تنها تا پایان همان زمان می توانند تردد کنند. دراین میان  چنانچه تاریخ این اعتبارنامه خاتمه یابد دیگر مجوز تردد نخواهند داشت و بر طبق قانون پلیس راهور ناجا موظف است خودروی مذکور را متوقف و مالک را ملزم به برگرداندن اتومبیل مورد نظر به مبدا در کوتاه ترین زمان ممکن کند.

به این مسئله هم توجه شود که برخی از خودروهایی که  در سطح شهرها به صورت گذر تردد می کنند،  تنها برای مناطق آزاد این مجوز را دارند و در حالت نرمال جهت عبور و مرور در سطح شهر می بایست ۹۰ درصد قیمت واقعی اتومبیل را به عنوان عوارض گمرکی واریز کرده که آیتم هایی چون بحث فرسودگی، اسقاط و…مطرح است، چنان که برای خودروهایی در مناطق آزاد چنین مجوزی ،دولت صادر نکرده است. 

مسیح فرزانه در خاتمه در پاسخ به  این پرسش در مورد خرید و فروش این قبیل اتومبیل ها می گوید: خرید و فروش این خودروها غیر قانونی است. به نظر می آید به دلیل اینکه قیمت تمام شده خودروهای گذر موقت، به دلیل پرداخت نشدن عوارض گمرکی و… عموما بسیار کمتر از خودروهای نرمال وارداتی با پلاک ملی است ، برخی از افراد به سمت خرید و فروش این خودروها رفته که در قانون تاکید شده کاری غیر مجاز بوده و می توان به عنوان قاچاق کالا نیز از آن نام برد.

خرید و فروش خودرو‌های گذر موقت!
مهرداد جمال ارونقی، معاون فنی گمرک ایران، در آخرین صحبت‌هایش گفته که خرید و فروش خودرو‌های گذر موقت اگر قبل از انجام تشریفات قطعی گمرک صورت گیرد، به مثابه قاچاق است و مشمول برخورد قانونی خواهد بود.
جمال ارونقی در نامه‌ای به ناظرین، مدیران کل و مدیران حوزه‌های نظارت و گمرکات اجرایی، خواسته که تکلیف خودرو‌های عبور موقت روشن شود. در این نامه قید شده که: هنگام پذیرش خودرو‌های عبور موقت، باید احراز هویت مالک خودرو و مرز خروجی از فرد دارنده جواز عبور، استعلام گردند و در جواز عبور و اظهار نامه ورود موقت به منظور پیگیری‌های آتی، درج شوند. همچنین باید عواقب فروش یا واگذاری خودرو عبور موقت پیش از انجام تشریفات گمرکی را به اطلاع فرد ذینفع رساند. در ضمن شخص مالک خودرو یا صاحب جواز در زمان ارائه درخواست تمدید مهلت تردد خودرو، الزاما باید حضور داشته باشد.

طی سال‌های اخیر شاهد بوده‌ایم که بسیاری از خودرو‌های گذر موقت در کشور، به راحتی و بدون در نظر گرفتن الزامات قانونی، خرید و فروش می‌شوند. این امر سبب شده که گاه افراد نا آگاه مورد سواستفاده عده‌ای فرصت طلب قرار بگیرند و متحمل ضرر و زیان مادی شوند.گفتنی‌است که طی ماه‌های اخیر شماری از خودرو‌های گذرموقتی که پس از به پایان رسیدن مهلت قانونی٬ همچنان در خاک کشور حضور داشته‌اند به عنوان کالای قاچاق ضبط شده و در پارکینگ‌های مربوط به اموال تملیکی نگهداری می‌شوند.