معطلی ۱۵ساعته و ماشین‌خوابی در صف واکسن

گروه جامعه: معطلی‌های ۵ تا ۱۵ ساعته، شب‌ ماندن در خیابان و خودرو و نوبت‌هایی که بین ۳۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان فروخته می‌شود؛ این خلاصه وضعیت واکسیناسیون دوز دوم واکسن کرونا در روزهای گذشته تهران است. گزارش میدانی صبح دیروز همشهری از ۶مرکز واکسیناسیون خودرویی و غیرخودرویی در تهران حکایت از ادامه وضعیت نابسامان تزریق واکسن به سالمندانی است که انتظار دوز دوم را می‌کشند. حالا در همین صف‌ها، کسب‌وکارهای جدید با نرخ‌های تعیین شده ایجاد شده است، مثل سودجویانی که در صف‌های خودرویی، به دیرآمده‌ها نوبت‌فروشی می‌کنند.

از زمانی‌که واکسیناسیون سالمندان با اولویت افراد بالای ۸۰ سال شروع شد، ۶۳ روز می‌گذرد. قرار بود تا پایان خرداد، واکسیناسیون سالمندان بالای ۶۰ سال در کشور تمام شود، در هشتمین روز از تیر، هنوز دایره واکسیناسیون سالمندانی بالای ۷۰ سال تمام نشده و خیلی‌ها نگران دریافت دوز اول هستند. آنطور که سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا، اواخر اردیبهشت اعلام کرد، برنامه اینگونه بود که واکسیناسیون برای ۸۰ ساله‌ها شروع شود و با اختلاف ۵ سال، هر هفته گروه جدیدی از سالمندان در اولویت تزریق قرار گیرند. حالا با نزدیک شدن به نیمه تیرماه، نه‌تنها واکسیناسیون به ۶۰ ساله‌ها به‌عنوان آخرین گروه از سالمندان نرسیده که افراد بالای ۷۰ سال در گیرودار دریافت دوز دوم‌ هر روز در صف می‌ایستند و آنهایی که دوز اول را هم نگرفته‌اند، هراس جاماندن دارند.

دریافت دوز دوم واکسن بین ۵ تا ۱۵ ساعت معطلی دارد؛ این را سالمندان ایستاده در صف‌های طولانی به همشهری می‌گویند. از پیامک‌های وزارت بهداشت برای اطلاع‌رسانی درباره دریافت دوز دوم هم خبری نیست، اگر هم پیامی فرستاده شده باشد، تغییری در روند فعلی واکسیناسیون ایجاد نمی‌کند. تنها شرط قبول سالمندان برای تزریق واکسن،   ثبت‌نام حضوری است. این در حالی است که مسئولان وزارت بهداشت در اطلاعیه‌ها و پیام‌های متعدد از مردم می‌خواهند تا مراجعه حضوری نداشته باشند.

اما آنها که مراجعه نکردند، از قافله واکسن عقب ماندند. «ثبت‌نام واکسن کرونا روزانه ساعت ۷ تا ۸ صبح توسط همکاران انتظامات انجام می‌گیرد. غیراز لیست معتبر و مهر شده که توسط همکاران انتظامات نوشته می‌شود هیچ لیست دیگری قابل‌قبول نیست. افرادی که در لیست معتبر ثبت‌نام شده اند لطفا طبق ردیف در صف حضور داشته باشند.» این نوشته روی در ورودی یکی از مراکز تجمیعی در غرب تهران است؛ نوشته‌ای که با اطلاعیه‌های قبلی و ثبت‌نام در سامانه salamat.gov.ir مغایرت دارد.

نوبت‌فروشی از ۳۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان
ساعت ۹:۱۵- باغ پرندگان: وضعیت در مراکز واکسیناسیون خودرویی متفاوت است؛ یکی از آنها مرکز باغ پرندگان است. صف واکسن تا کیلومترها دورتر هم رفته است، با ماشین ۱۰ دقیقه زمان می‌برد تا از آخر به انتهای صف رسید. خودروها درست مانند صف پمپ گاز، در حاشیه خیابان متوقف شده‌اند. یکی از آنها که در صف ایستاده می‌گوید این صف از ساعت ۵ بعدازظهر روز قبل تشکیل شده، آنهایی که آخر صف هستند از ساعت ۳و ۴ صبح آمده‌اند. ورود خودروها به مرکز بسیار کند است، برخی کنار پیاده‌راه، سفره پهن کرده‌اند و مشغول صرف صبحانه‌اند. زن جوانی می‌گوید: «برای یک واکسن باید کل خانواده اسیر شوند. اشتباه کردیم که از همان اول اینجا واکسن دوز اول مادرم را زدیم، می‌گویند باید حتما در همین مرکز، دوز دوم را هم تزریق کنیم. هیچ‌وقت فکر نمی‌کردم برای یک واکسن ۱۶- ۱۵ ساعت مجبور به انتظار باشم. هنوز هم نوبتمان نشده و زیر این آفتاب گرمازده شده‌ایم.»

یکی دیگر از متقاضیان واکسن به ماجرای فروش نوبت در همین صف‌ها اشاره می‌کند: «دیشب که آمدیم ماشین دهم بودیم، اما حالا نوبتی که به ما می‌دهند شماره ۴۰ است. این وسط ۳۰ نوبت فروخته شده که ما باید این همه معطل بمانیم.» کمی عقب‌تر یک پیرمرد هم می‌گوید که از ساعت ۷عصر روز گذشته اینجا بوده و شب را داخل ماشین گذرانده. او می‌گوید بعضی‌ها به خانه می‌روند و به دیگران می‌سپارند تا مراقب نوبت‌شان باشند.
آنهایی که اینجا هستند، شب را در ماشین خوابیده‌اند. موضوع فروش نوبت را یکی از مسئولان این مرکز هم تأیید می‌کند: «اینجا کسانی هستند که نوبتشان را می‌فروشند. بیشترشان جوانند و سالمندی همراهشان نیست.

از خودشان سؤال کنید قیمت می‌دهند. بستگی به نوبتی دارد که گرفته‌اند، هرچه جلوتر باشند، پول بیشتری باید بدهید. هر نوبت بین ۳۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان فروخته می‌شود.» او توضیحات دیگری هم می‌دهد: «گاهی برای این که دیگران معترض نشوند، سالمند متقاضی واکسن را سوار ماشین می‌کنند و با هم داخل مرکز می‌شوند. هیچ‌کس هم متوجه نمی‌شود.» مسئولان همین مرکز اما می‌گویند مراجعه به مراکز واکسیناسیون خودرویی اشتباه است؛ چراکه سرعت کار بسیار پایین است؛ درحالی‌که در مراکزی که مردم در صف می‌ایستند، سرعت بالاتر است. اینجا معمولا بین ۱۰ تا ۱۵ ساعت معطلی دارد.

انتظار برای واکسن از ۴ صبح
ساعت ۸ صبح؛ بوستان ولایت: مرکز واکسیناسیون بوستان ولایت، ۲ بخش دارد؛ یکی خودرویی و دیگری غیرخودرویی. صف خودرویی‌ها طولانی است. نزدیک به ۱۰۰ خودرو منتظرند؛ درحالی‌که هنوز مرکز باز نشده است. مردی کنار خودرویش ایستاده، ۷۳ ساله است، برای دریافت دوز دوم واکسن از تهرانپارس به اینجا آمده: «زمان نوبت دوم من ۲۴ خرداد بود، اما هیچ اطلاعی ندادند که چه زمانی و به کجا مراجعه کنم. دیروز از ساعت ۳ صبح در صف خودروهای پارک پرندگان ایستادم و ساعت حدود ۱۰ بود که نوبتم شد، اما مسئول مرکز واکسن نزد و گفت باید فقط به همان مرکزی که واکسن اول را زده‌اید مراجعه کنید. امروز ساعت ۴صبح آمدم و نخستین نفر سر صف هستم.» متقاضیان واکسن از ساعت ۴صبح آمده‌اند و گلایه دارند: «با توجه به این میزان مراجعه باید مرکز را زودتر باز می‌کردند؛ آن‌هم در این گرما. هیچ‌یک از مسئولان توجهی به این وضعیت ندارند.» نگهبان مرکز می‌گوید ساعت آغاز کار، ۸:۳۰ است، اما واکسیناسیون ساعت ۹ شروع می‌شود.

شیرینی بدهید، نوبت می‌دهم
ساعت ۴:۴۸ بامداد؛ میدان پونک: هوا گرگ و میش است، آفتاب نزده اما چند نفری مقابل مرکز تجمیعی واکسیناسیون در یکی از محلات غربی تهران منتظرند. یک نفر کاغذ و خودکاری در دست دارد و اسم یادداشت می‌کند؛ تا آن ساعت اسامی ۳۰ نفر یادداشت شده است: «از ساعت ۳:۳۰ اینجا هستم و نام خودم هم نخستین نفر است. البته نگهبان اصرار می‌کند که اینجا تجمع نکنیم و برویم ساعت ۸ بیاییم، اما آن موقع دیر است و دیگر واکسن به ما نخواهد رسید.»

این را مرد سالخورده‌ای که مشغول نام‌نویسی است، می‌گوید. متقاضیان واکسن می‌گویند فقط مراجعه حضوری نتیجه دارد. وزارت بهداشت پیامی نمی‌فرستد: «کدام پیام؟ ۱۵ خرداد زمان تزریق دوز دوم واکسنم بود و تا همین حالا اطلاعی به من نداده‌اند. ۳ روز است که می‌آیم اما تا نوبت به من می‌رسد، واکسن تمام می‌شود. امروز دیگر صبح زود آمدم و با این حال نفر پانزدهم هستم.» مرد دیگری از میان جمعیت جلوتر می‌آید: «تمام این برنامه‌ها برای این است که واکسن را پولی کنند. خب، از همان اول قیمت بگذارند و ما را این همه عذاب ندهند.

چه وضعیتی است که برای یک واکسن باید این همه بروبیا داشته باشیم؟» نگهبان مجموعه جلوی در ورودی قدم می‌زند، کاور سبزرنگی به تن کرده و پاسخ برخی مراجعان را می‌دهد: «اینها بی‌جهت ایستاده‌اند، ما نوبت‌ها را از ۱۰شب قبل پخش کرده‌ایم. این اسامی را که یادداشت می‌کنند برای دوزهای اضافه است. به آنها گفته‌ام که اگر دوست دارند ساعت ۸ به بعد بیایند، اگر واکسن اضافه‌تری مانده بود، باز هم نوبت می‌دهیم و واکسن می‌زنند.» نوبت‌ها ساعت ۲ نیمه‌شب تمام می‌شود، اما نه برای همه: «من تمام شب بیدارم و عمدتا نوبت‌ها تا ساعت ۲ صبح تمام می‌شود، اما یک شیرینی به‌خودم بدهی، نوبت اضافه برای امروز دارم. ساعت ۱۰ تا ۱۰:۳۰ سالمندتان را بیاورید و واکسن بزنید.» ‌

نمی‌توانیم منتظر پیام وزارت بهداشت بمانیم
ساعت ۶ صبح؛ سازمان برنامه: خیابان خلوت است. یک برگه روی سکوی سیمانی جلوی نگهبانی مرکز سلامت نصب شده تا مردم اسمشان را بنویسند. تا آن ساعت صبح، ۳۲ نفر برای تزریق واکسن اسم نوشته‌اند. نگهبان تأکید می‌کند که  ۸:۳۰ به بعد مراجعه کنند. مقابل در ورودی پر از اطلاعیه درباره ساعت مراجعه و ممنوعیت تزریق واکسن برای متقاضیان مراکز بهداشتی دیگر است. زن ۷۲ ساله روی لبه جدول کنار خیابان نشسته و می‌گوید، نوبت دوز دومش ۲۶ خرداد بود، اما هیچ‌کس با او تماس نگرفته: «امروز ساعت ۵:۳۰ ثبت‌نام کردم و همین جا هم منتظرم تا درهای مرکز باز شود.

نمی‌توانم منتظر پیام وزارت بهداشت بمانم. شاید تا چندماه دیگر هم به من زنگ نزنند. واکسنم چه می‌شود.» مسئول مرکز در بخش نگهبانی نشسته و می‌گوید کمی از شلوغی‌ها کم شده: «ما حدود ۴۰۰– ۳۰۰ واکسن در روز تزریق می‌کنیم، اما از دیروز جمعیت کمتر شده و شلوغی نداریم. هفته پیش اگر می‌آمدید اینجا ۶ صبح جای سوزن انداختن نبود، مردم از در و دیوار این سالن ورزشی بالا می‌رفتند، اما امروز تا همین ساعت فقط ۳۰ نفر ثبت‌نام کرده‌اند و در ادامه هم احتمالا خلوت‌تر از روزهای قبل می‌شود.»

مراجعه‌ها کم شده
ساعت ۶:۵۳ صبح؛ نواب: در مرکز سلامت محدوده اتوبان نواب، هر روز به حدود ۶۰۰ نفر واکسن تزریق می‌شود؛ هر چند که به‌گفته نگهبان، مراجعه‌کنندگان در مقایسه با روز اول نصف شده‌اند. مسئول مرکز در را باز می‌کند، اما اجازه ورود به کسی نمی‌دهد:«در روزهای اول نزدیک به ۲هزار نفر اینجا جمع می‌شدند، حالا به یک‌سوم رسیده‌اند. مردم جمع می‌شوند و شلوغ می‌شود اما وقتی واکسیناسیون شروع می‌شود، معطلی شاید ۵دقیقه هم نشود.» متقاضیان واکسن اما این حرف‌ها را رد می‌کنند. مرد سالخورده‌ای می‌گوید: «دیروز ساعت ۹ صبح آمدم، اما واکسن به من نرسید.

مجبور شدم ۵ صبح بیایم.» نوبت‌های نام‌نویسی پشت در این مرکز به عدد ۵۰ رسیده و هر لحظه جمعیت بیشتر می‌شود. به کسی اجازه ورود به حیاط مرکز را نمی‌دهند، هوا گرم است و آفتاب بر سر مردم می‌کوبد. آنها از نگهبان می‌خواهند حداقل اجازه بدهد داخل شوند و روی صندلی زیر سایه بنشینند: «هدف اذیت کردن ماست. یک مرکز را می‌بندند بدون این که اطلاع‌رسانی کنند، یک مرکز هم با وجود این همه جمعیت که سرپا ایستاده، اجازه نمی‌دهد داخل شویم و روی صندلی بنشینیم.» او روز گذشته ساعت ۶ صبح مراجعه کرده بود، اما بعد از ۲ ساعت یک نفر آمده و به آنها گفته که اینجا دیگر واکسن تزریق نمی‌شود، بروید: «نمی‌توانستند این را روی در ورودی مرکز بنویسند تا این‌همه آدم سرگردان نشوند؟» مرد سالخورده اینها را می‌گوید.

صبح‌ها جای سوزن‌ انداختن نیست
ساعت ۱۰:۴۵ صبح، مجیدیه: در ورزشگاه میراسماعیلی در مجیدیه اوضاع کمی آرام است. به‌گفته کسانی که واکسن می‌زنند و از سالن خارج می‌شوند، صبح جای سوزن ‌انداختن نبود، حالا اما از ازدحام جمعیت کم شده. به‌گفته مسئولان این مرکز، جمعیت مراجعه‌کننده برای تزریق دوز دوم از روز یکشنبه کم شده و عمدتا در ساعت‌های ابتدای روز، کمی شلوغ می‌شود. آنها می‌گویند تقریبا بیشتر کسانی که دوز اول را دریافت کرده بودند در حال تکمیل شدن دوز دوم هستند و با این وضعیت احتمالا از هفته آینده واکسیناسیون جامانده‌های بالای ۷۰ سال و حتی بالای ۶۵ سال هم آغاز می‌شود.

لزوم ارائه گزارش روزانه از روند واکسیناسیون در تهران
یکشنبه، جلسه‌ای فوری با محوریت واکسیناسیون کرونا در ستاد مقابله با کرونای تهران تشکیل شد. در این جلسه نظارت بر ساماندهی هرچه بهتر روند واکسیناسیون و تقویت زیرساخت‌های نوبت‌دهی و همچنین لزوم ارائه گزارش روزانه از روند واکسیناسیون در تهران، مورد تأکید قرار گرفت. در این جلسه علیرضا رئیسی، معاون بهداشتی وزارت بهداشت و سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا و همچنین علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با کرونای تهران همراه معاونان بهداشت دانشگاه‌های علوم پزشکی استان تهران حضور داشتند. زالی به وضعیت خاص استان تهران اشاره کرد و گفت که باید اطلاع‌رسانی‌ها از مراکز واکسیناسیون و نحوه ارائه خدمات، در اولویت قرار گیرد. او خواستار ارائه گزارش‌های روزانه از روند واکسیناسیون در پایتخت شد: «باید کمیته هماهنگی برای بهبود روند واکسیناسیون تشکیل شود و بازدید از مراکز تجمیعی واکسیناسیون افزایش پیدا کند.» او از مسئولان خواست تا با تامین فضای مناسب، برای نوبت‌دهی و خروج از چالش‌های موجود واکسیناسیون، برنامه‌ریزی صورت گیرد.

در همین جلسه، معاون بهداشتی وزارت بهداشت، این اطمینان خاطر را داد که برای ۳ دانشگاه علوم پزشکی تهران، کمبود واکسنی وجود ندارند. او گفت که از هفته آینده، یک و نیم‌میلیون دوز واکسن به‌صورت هفتگی به وزارت بهداشت تحویل و سپس بین مراکز توزیع می‌شود، در کنار آن، واکسن کووبرکت هم به مرحله تولید و توزیع می‌رسد، بنابراین ترکیبی از واکسن‌های خارجی و داخلی به میزان کافی برای پایتخت تامین می‌شود. او در ادامه خواستار تشکیل تیم‌های پشتیبانی تزریق واکسن شد. به‌گفته او، بسیج و نیروهای مسلح برای در اختیار گذاشتن فضای فیزیکی و نیروی لازم اعلام آمادگی کرده‌اند. رئیسی تشکیل کمیته هماهنگی ۳ دانشگاه علوم پزشکی را ضروری دانست با این توضیح که: «تشکیل این کمیته با حضور معاونان و مدیران فنی امور بهداشتی هر ۳ دانشگاه پایتخت، به مسئولیت دکتر زالی، در کنار راه‌اندازی سیستم نوبت‌دهی بی‌نقص، بسیاری از چالش‌های موجود در این زمینه را مرتفع خواهد کرد.»