ستون فقرات بخشی از مردم شکسته و نمی توانند حرکت کنند

** با توجه به مشارکتی که در انتخابات ۱۴۰۰ شاهد بودیم، وضع سیاسی و اقتصادی کشور، اوضاع واکسن کرونا و سایر چالش هایی که پیش روی دولت سیزدهم هست، به نظر شما اولویت دولت آینده چیست؟
دولت آینده کارهای فراوان دارد. چون کشور و نظام ما در داخل کشور و روابط بین المللی مشکلات فراوانی دارد که از قبل بوده و انباشت هم شده است. مشکلات عمیق و وسیع هست و نمی توانیم خودمان را گول بزنیم و بگوییم هیچ مشکلی نیست. اگر بگوییم هیچ مشکلی نیست، یعنی بی خیال هستیم و در فکر اصلاح نیستیم. باید خیلی مهم تلقی کنیم و تدبیر و برنامه ریزی اساسی داشته باشیم و هرچه سریع تر باشد بهتر است. این مشکلات بر عهده دولت جدید نیست ولی مسئولیت حل آنها بر عهده دولت جدید است. باید همه دولتی ها قوی باشند و شبانه روز و با تدبیر و برنامه ریزی کارهای جهادی بکنند. زیاد کار کردن مطرح نیست و حساب شده کار کردن مطرح است.
دولت سیزدهم دو نوع کار دارد. یک نوع این است که خود دولت فعال باشند و با فکر و اندیشه کار کنند. یعنی هم برنامه ریزی ها درست و هم اجرا قوی باشد. یک مقدار از مسائل هم عوامل و موانعی است که مشکلات را زیادتر و حل آنها را سخت تر می کند. موانع را هم از سر راه خودمان برداریم و نگذاریم شدیدتر شود. از موانع بکاهیم و بر عوامل قدرت بیافزاییم. دولت باید در هر دو این ابعاد فعال و تدبیر داشته باشد تا بتواند مشکلات را حل کند. مشکلات طوری است که برای مردم واقعا فشار وارد می شود؛ مخصوصا دسته ای از مردم که هیچ توان ندارند، ستون فقراتشان شکسته و نمی توانند حرکت کنند و خانواده خود را بچرخانند. این چنین افراد کم هم نیستند و زیاد است و تاب و تحمل هم ندارند که حل مشکلات آنها طولانی شود و باید سرعت باشد. خلاصه مشکلات کشور باید حل شود و هرچه زودتر حل شود بهتر است. چون مردم کمتر زجر بکشند. اگر مردم زیاد زجر بکشند «عدالت» از بین می رود و اگر عدالت مخدوش شود آن وقت مشروعیت نظام زیر سؤال می رود و «اعتماد» مردم کمتر می شود. باید اعتماد مردم بیشتر شود تا هیچ وقت مردم نگویند ما پشیمان شده ایم.
** راه افزایش اعتماد عمومی از نظر حضرتعالی چیست؟
همین که مردم ببینند دولت جدید دارد فعالیت می کند و مسائل جنبی و حاشیه ای را کنار بگذارد. اگر مردم ببینند گشایش حاصل شده صبر هم می کنند اما اگر ببینند یک چیزی شروع شده و فردا و پس فردا اتفاقی نیفتاد، زود مأیوس می شوند. البته تصمیم بر این هست و می خواهند این طور عمل شود. ما هم باید دعا کنیم که مشکلات مردم حل شود و امید آنها بالا بیاید.
مسأله اول کشور ما بین المللی نیست. آنها هم مسأله است اما هر مسأله وقت و فرصتی دارد. هرچه ما مجهز شویم، خودمان را تقویت کنیم و ملت را راضی نگه داریم، آن وقت در میادین دیگر هم پیروز می شویم. چون قدرت، انسجام و رضایت درونی اولا ما را آرامش می دهد و فکر ما را فارغ می کند و با قدرت بیشتر می توانیم دنبال آن کارها برویم و دوم اینکه دنیا هم روی ما حساب می کنند. اما اگر چالش های درونی داشته باشیم، نه دنیا روی ما حساب باز می کنند و نه مشکلات بین المللی ما حل می شود و بدتر هم می شود. باید آنها را به فرصت های دیگر محول کنیم. مسائل درونی خودمان اولویت دارد. آدم نمی تواند جبهه های مختلف باز کند، در همه بجنگد و در همه هم پیروز شود.
به نظرم آقای رئیسی تصمیمش بر این است که فتیله جناح بازی را پایین بکشد و «انسجام ملی» ایجاد و فراجناحی عمل کند. اگر مردم ببینند که کار و مجاهدت می شود به تدریج امید آنها بالا می آید. مخصوصا «گرانی» مسأله خیلی مهمی است. در روایات هم آمده که اگر گرانی حاکم باشد مردم را عصبانی می کند، دعوا در جامعه بیشتر می شود، حوصله ها پایین می آید.
لذا حل کردن مشکلات معیشت مردم اولویت اول است. چون این مسأله با «عدالت» و عدالت با مشروعیت نظام در ارتباط است. چه طور می شود در کشوری گرانی، سختی و فقر باشد، عده ای نتوانند خانه ای برای سکونت پیدا کنند، عده ای نتوانند دارو و درمان پیدا کنند، جوانان در خانه بیکار باشند و از پدر و مادر خجالت بکشند و پدر و مادر و بچه ها به روی هم نگاه کنند و آه بکشند و آن وقت ما از عدالت حرف بزنیم؟!
الآن بالغ بر یک ماه تا بر سر کار آمدن دولت سیزدهم زمان باقی مانده است. واقعا اگر بتوانند به میدان بیایند آستین ها را بالا بزنند. حتی یک روز هم یک روز است؛ کارها را شروع کنند. دولت فعلی هم خیلی کار کرده و زحمت کشیده و مخصوصا در شرایط کرونا خیلی خسته شده اند و از نظر روحی هم احساس می کنند که امروز هستند و فردا نیستند و طبیعتا هم به لحاظ روحی و هم عملی تأثیر دارد. دولت سیزدهم کارها را زودتر شروع کنند. دولت فعلی خیلی تلاش کرده اند اما من در رابطه با شخص آقای روحانی زیاد مسأله ای مطرح نمی کنم. چون آقای روحانی زیاد به سختی ها تن نمی دهد اما هیأت دولت واقعا چنین کرده است. به همین دلیل اگر دولت سیزدهم بتوانند زودتر تحویل بگیرند و کارها را شروع کنند به نظرم بهتر است. اگر از نظر کارشناسی این امر ممکن هست آن را انجام دهند و اگر کارشناسی نیست کار دیگری انجام دهند.
** دفتر آقای رئیسی با فعالان سیاسی جناح های مختلف تماس گرفته اند، به نظر شما این تماس ها چقدر می تواند به اتحاد ملی و حل مشکلات مردم کمک کند؟
مسائل جناح بندی را خیلی فربه کرده ایم. حتی بعضی از کسانی که به نام اسلام این جناح بندی ها را مطرح می کنند خیلی دلشان برای اسلام نمی سوزد و این جناح بندی را مقدم بر اسلام می دانند و اسلام را هم بهانه قرار می دهند. عده ای که نظرات دینی و اسلامی دارند به جای خودش محترم است. این مسائل با اسلام هم تناسب ندارد و هرچه از آنها کم کنیم هم به اسلام و هم به «اخلاص» کمک کرده ایم. چون این جناح بندی «اخلاص» را هم از بین می برد و «منافع ملی» را هم ضعیف می کند. هرچه آقای رئیسی بتواند پیوند ایجاد کند، این پیوند مبارک است و ما هم به این مسأله کمک می کنیم. چون هم انسجام می آورد و هم دعواهای دروغینی که الله، الله می گویند کم می شود. یعنی هم رضایت خدا تأمین می شود و هم بیشتر به مشکلات مردم توجه می کنیم.
من هم از این جناح بندی ها زجر می برم. گاهی خبرنگاری مصاحبه کرده و خواسته نظر من را بگوید، اول گفته یکی از فلان جناح است. واقعا داد من بلند شده و تکذیب کرده ام و گفته ام هرکس ما را به هر جناحی نسبت من راضی نیستم و حلال هم نمی کنم. من کاری به این جناح و آن جناح ندارم. من مشکلات را می بینیم و می بینم که این نظام اسلامی بی بدیل در معرض خطر است و می بینم که مردم زجر می کشند. وقتی اینها را می بینم ناراحت می شوم و حرفی می زنم. آن درد خودم هست و برای مصالح نظام، بقای اسلام و مردم می گویم. من با این جناح و آن جناح چه کار دارم؟! اما یکی خوشش می آید و می گوید از ما است و دیگری بدش می آید و می گوید علیه ما است. این برداشت های دیگران است؛ من هیچ حرفی را با عنوان جناحی نگفته ام و نمی گویم. گرایش ها طبیعی است؛ مسأله این است که تندروی نباشد. تندروی نمی گذارد دو جناح به هم برسند و یا قرابت داشته باشند. چون اگر بگذارند خودشان ضرر می کنند. تندروها از این اختلافات و جناح بندی ها بهره می برند. واقعا خیلی ها این طور فکر می کنند که مردم و نظام از بین برود به جهنم. شیاطینی وجود دارند که نمی گذارند وحدت و انسجام شکل بگیرد. توکل به خدا داشته باشیم و جناح بندی ها را کمرنگ کنیم. برای اینکه در جناح بندی، مخصوصا اگر تند باشد، «الله» و اسلام در میان نیست و «منافع ملی» نمی تواند در میان باشد. چون «منافع ملی» با تندروی جور در نمی آید. آقای روحانی دوره اول از «اعتدال» حرف می زد و رأی بالایی هم آورد. اما متأسفانه روی «اعتدال» کارهای اساسی فرهنگی انجام نداد و نتوانست آن را نهادینه کند؛ اصلا نخواست و دنبالش نرفت. نه تنها نتوانست تندروی ها را کنترل کند بلکه کمی شدیدتر هم شد. ان شاء الله آقای رئیسی در این زمینه موفق باشد.
** به نظر شما بعد از اینکه دوره ریاست جمهوری آقای روحانی به پایان برسد، چه جایگاهی در میان سیاسیون کشور و جناح های سیاسی کشور خواهند داشت؟
من واقعا به «اعتدال» علاقه دارم و ۳۰۰ آیه از قرآن در این خصوص درآوردم و می خواستم به صورت یک تفسیر بنویسم. اما بعدا دیدم کسانی که این شعارها را می دهند علاقه ندارند و من هم رها کردم. به همین دلیل من از آقای روحانی رنجیده ام و دوره دوم انتخابات ایشان من نبوده ام. پیشنهاد کردم که مسائل حقوقی مثل حقوق شهروندی را نهادینه کند که شعارش را داد و رها کرد. ایشان چون یک شخصیت حقوقی است روی این مسائل کارهای اساسی انجام دهد. روی مسأله «اعتدال» کارهای فرهنگی انجام بدهد. خودم هم اعلام کرده ام هر گونه کاری که توان دارم در خدمت هستم ولی دیده ام که نمی کند و به همین دلیل من هم رها کرده ام.
خدا شاهد است که اصلا خودم کاری نداشتم و دنبال حرفی نبودم اما برای اینکه مشکلات خودش را بگویم در طول هشت سال حتی نتوانستم یک تماس تلفنی با ایشان بگیرم. من نمی دانم دیگر چه طور خواهد بود، اطلاعی هم ندارم و نمی توانم نظر بدهم.
** آقای مصلحی در ایام منتهی به انتخابات بحثی را در خصوص عدم احراز صلاحیت آیت الله هاشمی رفسنجانی مطرح کردند و آقای یونسی در گفت و گو با جماران تأکید داشت این حرف ها اصلا در حوزه وظایف وزارت اطلاعات نیست. به این بهانه تمایل داریم نظر شما در خصوص این بحث ها و رد صلاحیت های شورای نگهبان بدانیم.
من نمی دانم چه حادثه ای اتفاق افتاده و درست هست یا نیست و نمی توانم قضاوتی داشته باشم و کسی را محکوم یا تبرئه کنم. ان شاء الله که چنین چیزهایی نیست. اگر چنین چیزی باشد نه برای شورای نگهبان، نه برای وزارت اطلاعات و نه برای نظام خوب است. باید صلاحیت ها بر اساس سند و مبانی تعیین شده در قانون عمل کنیم و به حرف هیچ کس هم گوش ندهیم. هیچ قسمتی در کار قسمت دیگر حق دخالت ندارد و نباید حتی جرأت دخالت کردن داشته باشد. باید خیلی دقت کنیم که در کار همدیگر دخالت نکنیم و دوم اینکه اگر دخالت کردیم طرف مقابل جواب دندان شکن بدهد تا جرأت دخالت نباشد. جز اسناد و مدارک تحت تأثیر هیچ چیز دیگری قرار نگیریم.
یکی دیگر اینکه به هیچ کس ظلم نکنیم. در نظام اسلامی ظلم نباشد. ظلم، حتی به آدم های بد، روا نیست. کار بد دو نوع فردی و غیر فردی دارد؛ نوع فردی مربوط به خود شخص است ولی نوع غیر فردی آن مجازات دارد. نیاز نیست ما مفسر بهشت و جنهم شویم و بگوییم این فرد بهشتی و دیگری جهنمی است. اینها مربوط به خدا است و حق نداریم کسی را مظلوم کنیم و کاری که شایسته نیست را برای او انجام دهیم. اینها عدالت، انصاف و نظم را بر هم می زند و شایسته و زیبنده جمهوری اسلامی نیست. مخصوصا اینکه بگوییم و به آن افتخار کنیم معنایش این است که قباحت چیزهای قبیح برای ما از بین رفته که موضوع را بدتر می کند. باید نهادها و ارگان ها را طوری بسازیم که جرأت زدن این حرف ها و دخالت در کار دیگران را نداشته باشند. اگر بر اساس اینکه فلان آقا می گوید، ظلم کنیم، ناانصافی است؛ که متأسفانه الآن اتفاق افتاده است. واقعا اینها باید حل شود.
** با توجه به رفتن آقای رئیسی از قوه قضائیه، مقام معظم رهبری طی حکمی آقای محسنی اژه ای را به ریاست این قوه منصوب کردند. فکر می کنید رئیس جدید قوه قضائیه باید چه طور عمل کند و توصیه شما به او چیست؟
در هر صورت الآن تغییراتی در دولت، قوه قضائیه، مجلس و شوراهای شهر اتفاق افتاده است. واقعا از این نقطه «درست کار کردن» را شروع کنیم. صحیح، اخلاقی، اسلامی و با انصاف کار کنیم و یک حرف این طرف و آن طرف هم نزنیم. باید به «عدالت» برگردیم و تلاش داشته باشیم «عدالت» را نهادینه، کاربردی، اجرا و احیا کنیم و امکانات کشور بر اساس عدالت تقسیم شود، بر اساس عدالت سخنرانی و مصاحبه کنیم و علاوه بر این عدالت را تبدیل به فرهنگ کنیم و انقدر از اهمیت عدالت حرف بزنیم که نهادینه شود. «فرهنگ عدالت» را به جامعه تزریق کنیم.
اگر اینچنین نکنیم باخته ایم؛ و نمی توانیم بگوییم نظام ما اسلامی است. کسانی که تازه بر سر کار آمده اند و چنین ادعا و شعاری هم که دارند، باید از همین حالا قیام به عدالت کنند و اگر این عدالت اجرا و فرهنگ شود، به خدا قسم همه مشکلات دیگر برطرف می شود. اینها مانند حلقه های زنجیر به هم وصل است. همه مشکلات دیگر حل می شود و خدا هم کمک و رحمتش را نازل می کند و با کمک خدا کار تمام می شود.
اما اگر شعار بدهیم و تکرار کنیم و بعد از مدتی مردم ببینند که چیزی تغییر نکرده و همان وضعیت ادامه پیدا می کند، یأس مردم به نهایت یأس تبدیل می شود. در انتخابات اتفاق هایی بوده و مردم به امید آمده اند ولی اگر این وضع ادامه پیدا کند، امید مردم به پایان می رسد و هیچ وقت امیدوار نمی شوند. وای از آن روز که امیدها به پایان برسد. امیدوارم که این امیدها به پایان نرسد و از این تاریخ روز به روز بیشتر شود.
** دفتر رئیس جدید قوه قضائیه نیز تماس هایی با فعالان سیاسی داشته اند. به نظر شما این تماس ها با چه رویکرد و هدفی برقرار شده است؟
کسی آنها را مجبور نکرده این کار را بکنند. لذا من احساس می کنم از روی اعتقاد و عقیده که مشکلات حل شود این کار را انجام می دهند و امیدوارم به نتیجه برسد. دوم اینکه این کار را بیشتر انجام بدهند و پشیمان نشوند چون این راه پشیمانی ندارد و در واقع همان چیزی هست که در قرآن آمده است. نزدیک کردن افکار، ذهن ها و دل های مسلمانان به یکدیگر یک امر ممدوح و زیبا است و مطلقا ثواب دارد.
اما چون منافع تندروها در جناح بندی، دعوا و معرکه گیری است و با همان معرکه گیری ها پیش رفته اند و به جاهایی رسیده اند، صدایشان بلند است. این صداها نباید آنها را سست کند و عقب براند. من امیدوارم که با نیت خوب آمده باشند و این را خیر دانسته اند که دنبالش می آیند و ان شاء الله که موفق می شوند. دیگران هم آمادگی دارند که حرف و حدیث را در کشور کم کنند تا بتوانیم به مشکلات روزانه مردم بپردازیم. این گونه افراد در هر دو طرف فراوان هستند ولی افراد تندرو فراوان نیستند اما چون صدایشان بلند است می توانند خیلی چیزها را بر هم بزنند و باید مراقب آنها باشیم. تا کنون که آزمایش نکرده ایم؛ بیایید این را هم آزمایش کنیم و ببینیم به کجا می رسد و من احساس می کنم به خیر برسد.