بن‌بست قیمت‌گذاری در بازار مواد پروتئینی

گروه اقتصادی: تعلل در اصلاح نرخ مصوب، بازارهای شیر، لبنیات، مرغ، تخم‌مرغ و گوشت قرمز را دچار سردرگمی کرده است.تأکید دستگاه‌های نظارتی بر تثبیت دستوری قیمت شیر و لبنیات، مرغ و تخم‌مرغ و گوشت قرمز با وجود کمبود و گرانی نهاده‌ها و رشد هزینه تمام‌شده تولید موجب به بن‌بست رسیدن فرایند تعیین نرخ مصوب و تنظیم بازار این اقلام شده است.

با گذشت چند‌ماه از درخواست دامداران جهت اصلاح نرخ شیرخام و توافق آنها با وزارت جهادکشاورزی و سازمان حمایت برای تصویب قیمت ۶هزارو۴۰۰تومانی هر کیلوگرم شیرخام، این توافق را دولت وتو کرد. البته هنوز چانه‌زنی تولید‌کنندگان و دستگاه‌های دولتی برای تعیین و ابلاغ نرخ مصوب شیرخام ادامه دارد.

روی دیگر افزایش نرخ مصوب شیرخام گرانی شیر و لبنیات است؛ فراورده‌هایی که از هم‌اکنون به‌دلیل گرانی از سفره بسیاری از خانوارها حذف شده و صنایع لبنی بر تأثیر تصویب نرخ ۶هزار تومانی شیرخام بر گرانی ۷۰درصدی شیر و لبنیات تأکید کرده و از تصمیم‌گیری در پشت درهای بسته درخصوص نرخ مصوب این ماده اولیه صنایع لبنی گلایه دارند.

علاوه بر شیر و لبنیات کمبود و گرانی علوفه به‌دلیل خشکسالی بی‌سابقه امسال و افزایش قیمت و عرضه قطره چکانی نهاده‌های تولید به نرخ مصوب دولتی زمینه افزایش کشتار دام‌های سبک مولد و حتی گاوهای آبستن و شیر‌ده را فراهم کرده و کارشناسان و فعالان صنفی این شیوه کشتار دام را نسل‌کشی تلقی کرده و از تأثیر آن بر کاهش تولید و کمبود و گرانی انواع گوشت قرمز در آینده نزدیک خبر می‌دهند.

در بخش تولید مرغ و تخم‌مرغ نیز تشکل‌های صنفی با اشاره به کمبود و افزایش شدید قیمت نهاده‌های تولید و تأثیر آن بر رشد هزینه تمام‌شده این محصولات نرخ مصوب مصرف‌کننده ۲۴هزارو۹۰۰تومانی هر کیلوگرم مرغ را جوابگوی رشد هزینه تولید نمی‌دانند و در تازه‌ترین اقدامات با ارسال نامه‌ای به وزیر جهادکشاورزی در مورد ضرورت اصلاح مجدد نرخ مصوب مرغ و تأثیر تداوم قیمت‌گذاری دستوری و تولید با زیان مرغداران بر کاهش تولید و کمبود گرانی مرغ و تخم‌مرغ در ماه‌های آینده هشدار می‌دهند.

با این روند به‌نظر می‌رسد تعیین نرخ مصوب برای تنظیم بازار مواد پروتئینی به بازی دوسر باختی تبدیل شده که در یک سوی آن زمینگیرشدن و کاهش شدید تولید و در سوی دیگر فشار گرانی شیر و لبنیات، مرغ و تخم‌مرغ و گوشت بر سفره خانوارهایی است که حتی با نرخ‌های مصوب کنونی نیز قادر به قراردادن این اقلام در سبد مصرفی خود نیستند.

اگرچه تولید‌کنندگان مواد پروتئینی در چارچوب مصوبات دولت با ارائه اسناد هزینه تمام‌شده تولید شیر و لبنیات و مرغ و تخم‌مرغ درخواست افزایش نرخ مصوب این اقلام برای جبران هزینه تمام‌شده تولید را دارند اما دست‌اندرکاران تنظیم بازار با طفره‌رفتن از بررسی این درخواست‌ها سعی در گذراندن وقت و تامین رشد هزینه تمام‌شده و گرانی مواد پروتئینی از جیب تولید‌کنندگان و مردم دارند.

اصلاح همزمان قیمت شیرخام و لبنیات
سخنگوی انجمن صنایع فراورده‌های لبنی نیز ضمن انتقاد از برگزاری جلسه اصلاح قیمت شیرخام پشت درهای بسته و بدون حضور فعالان این صنف، گفت: قیمت شیرخام و محصولات لبنی باید همزمان با یکدیگر اصلاح شوند، در غیر این صورت تصمیمات صرفا روی کاغذ خواهند ماند و جنبه اجرایی پیدا نخواهند کرد. محمدرضا بنی‌طبا با بیان اینکه قرار شده به دستور وزیر جهادکشاورزی، شورای قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی جلسه‌ای با هدف اصلاح قیمت شیرخام برگزار و به تغییر قیمت این محصول اقدام کند، گفت: صنایع لبنی نسبت به فرایندی که در تشکیل این جلسه طی شده به‌شدت اعتراض دارند.

او افزود: باتوجه به افزایش هزینه‌های دامداری‌ها حتما باید قیمت شیرخام اصلاح شود و ما نیز مخالف این افزایش قیمت نیستیم اما همزمان باید قیمت محصولات لبنی هم براساس کشش بازار و منافع مصرف‌کننده اصلاح شود. اگر قرار است بدون حضور ذی‌نفعان و برخلاف قانون بهبود مستمر کسب‌وکار که سازمان‌های دولتی را موظف می‌کند برای اتخاذ تصمیم از حضور ذی‌نفعان بهره ببرند، اصلاح قیمت صورت گیرد، تصمیمات گرفته شده در جلسه صرفا روی کاغذ خواهند ماند زیرا کارخانه‌ها نمی‌توانند در همه جهات افزایش قیمت داشته باشند ولی قیمت محصولاتشان را بالا نبرند.

کمبود و افزایش شدید قیمت برخی نهاده‌های دامی مانند یونجه، جو، کاه و کلش و کنجاله سویا و فقر شدید مراتع به‌دلیل خشکسالی بی‌سابقه امسال، موجب رشد هزینه تمام‌شده نگهداری و تولید دام سبک و سنگین و کشتار دام‌های نارس، مولد و حتی آبستن و شیرده شده است. در بخش دام سبک کشتار گوسفند و بز شیرده یا بزغاله و بره کم وزن و نارس گرچه زمینه رشد عرضه گوشت گوسفندی فارغ از نوع کیفیت را فراهم کرده اما موجب هشدار کارشناسان نسبت به نسل‌کشی دام سبک و تأثیر آن بر کمبود و گرانی گوشت قرمز در ماه‌های آینده شده است.