«آشنا»؛ یکی از افراد کلیدی در تیره‌بختی و زمین‌خوردن دولت روحانی

گروه سیاسی: سایت رویداد۲۴ در گزارشی نوشت: در روزهای پایانی دولت، همه مدعی‌اند که مشاوره‌های آنها توسط رئیس جمهور نادیده گرفته شده است؛ یکی از این چهره‌ها حسام‌الدین آشناست که در صفحه توییتر خود به گزارش‌های راهبردی و نظریه‌های مشورتی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری از سال ۹۲ تا ۱۴۰۰ که در سایت این مرکز منتشر شده اشاره کرده و گفته که «در این مدت، او حجت را بر رئیس جمهور تمام کرده است.»
حسام الدین آشنا تا زمانی که در دولت روحانی تمام نشده بود، از هر تصمیم رئیس جمهور پشتیبانی کرده و با هر توییتی حمایت خود را آنچنان نشان داده که گاهی همین حمایت‌های متملقانه به انتقاد شدید کاربران از او انجامیده است؛ مثل ماجرای حمایت نسنجیده آشنا از عبای ایتالیایی روحانی که نوشته بود فقط در بازار عبای خارجی یافت می‌شود. همچنین در ماجرای افزایش قیمت بنزین، او اعلام کرد که «دولت با افزایش قیمت بنزین مخالف بود اما (جایی دیگر) افزایش قیمت بنزین را پیگیری می‌کرد و از خارج از دولت پیگیری شد که این موضوع چه شد؟ و بعد از آن افزایش قیمت بنزین در دستور کار دولت قرار گرفت.» اکنون که مراحل تحویل دولت و انتقال قدرت در حال انجام است، حسام آلدین آشنا در رفتاری دوگانه اعلام کرده که حجت را بر روحانی تمام کرده است. نکته قابل توجه درباره این «اتمام حجت با روحانی» اشاره آشنا به گزارشی است که طی ۸ سال به رئیس دولت ارائه شده است اما همین گزارش مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری نشان می‌دهد این نهاد تا چه اندازه در اجرای وظایف محوله ضعیف و ناتوان بوده و از بحران‌های مهم بی‌خبر بوده است.
مواجهه مرکز تحقیقات استراتژیک با بحران‌های دولت روحانی
دولت دوم حسن روحانی، با چهار بحران بزرگ مواجه شد. «بازگشت تحریم‌ها بعد از روی کار آمدن دولت ترامپ»، «شیوع ویروس کرونا در ایران»، «افزایش قیمت بنزین و اعتراضات صورت گفته بعد از آن» و همچنین «اعتراضات مردم به موسسات مالی و اعتباری» که جرقه اعتراضات دی ماه ۹۶ بود.
بی‌خبری حسام الدین آشنا از بحران‌ها!
مرکز تحقیقات در مرداد ماه گزارشی از آرایش سیاسی نیرو‌ها در آمریکا ارائه داده بود. زمانی که طبیعتا خطر پیروزی ترامپ زیاد نبود. گزارش بعدی هم درباره وزیر دفاع ترامپ است. یعنی نگرانی‌ها فقط در حوزه مسائل نظامی بوده و خطر بازگشت تحریم توسط حسام الدین آشنا درک نشده است. درباره کرونا هم اولین گزارش ۱۲ اسفند منتشر شده است. در حالی که چند ماه قبل این بیماری در چین شیوع پیدا کرده بود و این موضوع توسط همه مخفی می‌شد و کسانی که از آن سخن می‌گفتند، بازداشت یا احضار می‌شدند. در هیچکدام از این موارد گزارشی از مرکز تحقیقات استراتژیک وجود نداشته که به روحانی راهکاری پیشنهاد دهد و در عوض تاکید این نهاد بر موضوعاتی بوده که رخ نداده یا دست‌کم برای کشور اولویت نداشته است.
گزارش مرکز تحقیقات درباره اعتراضات ۹۶ : اغتشاش بود!
گزارش مرکز تحقیقات استراتژیک همچنین نشان می‌هد درباره اعتراضات ۹۶ هیچ پیش‌بینی صورت نگرفته بود اما بعد از گسترش این اعتراضات، مرکز تحقیقات به مسئله ورود کرده و در گزارش برای توصیف «معترضان» از «اغتشاشگران» استفاده شده است. احتمالا این یکی از مهمترین گزارش‌هایی بوده که توسط مرکز تحقیقات به دست دولت رسیده است؛ چه آنکه نگاه به اعتراضات نیز به مثابه «اغتشاش» بود بنابراین نحوه برخورد با آن نیز هزینه‌های بسیاری روی دوش مردم از یکسو و نظام از سوی دیگر گذاشت.
گزارش مرکز تحقیقات درباره اعتراضات ۹۸
مرکز تحقیقات استراتژیک درباره اعتراضات ۹۸ البته یک پیش‌بینی قبلی دارد. در اسنادی که توسط این مرکز منتشر شده، در شهریور ۹۸، گزارش بررسی تبعات اجتماعی اصلاح قیمت حامل‌های انرژی و راه‌های کاهش تنش میان مردم و دولت در پژوهش‌های مرکز دیده می‌شود. هر چند در جدول ارائه شده این مورد وجود دارد، اما مشخص نیست پیشنهاد ارائه شده چه بوده و مرکز تحقیقات استراتژیک چه نگاهی به ماجرا داشته است. اگر همان دیدگاه سال ۹۶ جاری بوده باشد که تفاوتی میان دو ماجرا نیست و اینجا هم معترضان به همان سبک نگاه امنیتی، اغتشاشگر خوانده شده‌اند. در این سال‌ها البته اتفاقات غیر قابل پیش‌بینی (ترور سردار سلیمانی یا زلزله کرمانشاه) هم رخ داده بود که پیش‌بینی آن‌ها دشوار بود. البته برای آشنا و همفکران امنیتی او، بحران شاید مفهومی دیگر داشته باشد. او ۱۴ گزارش درباره بحران برای رئیس جمهور نوشته است: بحران در پادشاهی عمان، بحران ادلب، بحران عراق، بحران پناهندگان برای کشور‌های غربی، بحران سوریه، بحران نظام بازنشستگی، بحران آب در ایران و نقش پلیمر‌های سوپرجاذب در حل آن! تنها یک مورد از هشدار‌های آشنا عنوان قابل توجهی دارد که سال ۹۷ با این عنوان منتشر شده است «نکات راهبردی درمورد مهم‌ترین ویژگی‌های دور جدید در بحران‌های مهم کشور و تحرکات و تحولات در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و سیاسی و افزایش نارضایتی شهروندان از وضعیت کنونی» و البته بعد از شیوع کرونا هم چند بار از بحران کرونا نام برده شده است.

حسام الدین آشنا در حال بوسیدن دست احمد جنتی (دبیر شورای نگهبان)

اهمیت حجاب از نگاه حسام الدین آشنا
آشنا علاقه زیادی به مسئله حجاب داشته است. او سال ۹۴ گزارش عملکرد دستگاه‌ها در اجرای مصوبه ۴۲۷ شورای عالی انقلاب فرهنگی (قانون راهکار‌های اجرایی گسترش فرهنگ حجاب و عفاف) را ارائه داده است. در همان سال گزارش نظرسنجی نیروی انتظامی «سنجش نگرش مردم نسبت به حجاب وعفاف» را ارائه کرده است و این روند را همچنان در دولت دوم روحانی هم حفظ کرد است. یکی از نکات جالب فهرست ۶۰ صفحه‌ای مرکز تحقیقات استراتژیک، جالی خالی تحولات سیاسی داخلی است. نه درباره انتخابات مجلس، رد صلاحیت‌های گسترده و نظارت استصوابی کاری انجام شده است، نه درباره تغییر در ریاست قوه قضائیه. به نظر می‌رسد آشنا، بیش از سایرین نسبت به رقیبان اصولگرای روحانی اعتماد داشته است! تصویر بوسیدن دست جنتی توسط او یکی از تصاویر ماندگار سیاست ایران است. مرکز تحقیقات استراتژیک همچنین هیچ کار پژوهشی نسبت به آزادی‌های سیاسی مردم، خواسته‌هایی مثل رفع حصر، آزادی زندانیان سیاسی و … انجام نداده است. از مدت‌ها پیش موضوع ارتباط ایران با طالبان مسئله‌ای بسیار مهم بوده اما با توجه به اهمیت این موضوع برای افکار عمومی و مهمتر از آن تصمیم‌گیری برای سیاست خارجی، هیچ گزارشی درباره رابطه ایران و طالبان وجود نداشته است و تنها در یک مورد به ارتباط آمریکا و طالبان اشاره شده که آنهم مربوط به سال ۹۸ است.
بودجه مرکز تحقیقات استراتژیک

بودجه مرکز تحقیقات استراتژیک از ابتدای دولت روحانی تا آخر سال ۱۴۰۰ حدود ۸۰ میلیارد تومان بوده است. به این ترتیب باید گفت این رقم بودجه در حالی هزینه شده که اگر واقع‌بینانه نگاه کنیم، در دوره مدیریت حسام آلدین آشنا در مرکز تحقیقات استراتژیک، تقریبا این نهاد در تحلیل عموم اتفاقات رخ‌داده در کشور و جهان غایب بوده و نقش مشورتی نداشته یا دست‌کم دیر به موضوع ورود کرده است.
بیشترین زمان آشنا در این مدت در توییتر گذشته است و اتفاقا عمده توییت‌های او کنایه به نهادها و شخصیت‌های دیگر بوده است؛ از جمله کنایه به رئیسی، کنایه به نمایندگان مجلس، کنایه به موافقان ارتباط با طالبان، کنایه به حیدر مصلحی در ماجرای رد صلاحیت آیت الله هاشمی و دخالت در کار شورای نگهبان، کنایه به سازندگان سریال گاندو و … اما عجیب آنکه هیچکدام از این موارد در گزارش‌های رسمی به رئیس جمهور وجود نداشته است. این موضوع دو معنی می‌تواند داشته باشد؛ یا اینکه حسام الدین آشنا در موضوعات مهم به دولت مشورت نمی‌داده یا آنکه تصور می‌کرده اینها موضوعات مهمی نیست که به آن بپردازد و تنها برای بحث در توییتر مناسب است! هر کدام باشد، باید این سوال را از او پرسید چگونه در بزنگاه‌ها غایب بوده اما ادعای «تمام کردن حجت بر روحانی» را دارد؟ با این وصف به نظر می‌رسد حسام الدین آشنا نه به عنوان یک چهره دانشگاهی و پژوهشی و نه به عنوان یک سیاستمدار مردم‌گرا و نه حتی به عنوان یک نیروی امنیتی، کار دندان‌گیری در مرکز پژوهش‌ها انجام نداده و اتفاقا انتشار ریز این گزارش نشان می‌دهد، روحانی از ابتدا باید حسام الدین آشنا را با یک بدرود شادمان می‌کرد.