شبکه توزیع دارو در کشور چه مشکلاتی دارد؟

بر همین اساس پژوهشگران با انجام یک مطالعه وضعیت شبکه توزیع دارو در ایران را بررسی کرده و آسیب‌ها و راهکارهای اصلاحی آن را از دیدگاه فعالان این صنعت شناسایی کردند.برای انجام این پژوهش کاربردی با ۱۷ نفر از عاملین توزیع و متخصصین صنعت دارو؛ اعم از مدیران عامل و معاونان بازرگانی شرکت‌های پخش و مسئولین فنی داروخانه مصاحبه انجام شد. این مطالعه در چهار مرحله مستندسازی وضع موجود، شناسایی عارضه‌ها، شناخت عارضه‌های اولویت‌دار، ریشه‌یابی و ارائه راهکار انجام گرفت.در این مطالعه ۱۱ عارضه برای شبکه توزیع دارو شناسایی شد. این عوارض شامل موارد زیر بودند.
– در دسترس نبودن یا کمبود دارو؛
– عرضه داروهای نزدیک به انقضاء؛
– عرضه داروهای تقلبی؛
– فروش بی‌رویه داروهای بدون نسخه؛
– فعالیت بازار سیار؛
– نوسانات شدید قیمتی؛
– عدم تعامل کافی با مصرف‌کننده در داروخانه؛
– هزینه‌های زیاد توزیع؛
– عملکرد پایین شبکه در تحویل‌های اضطراری؛
– زمان زیاد برای جستجو و یافتن دارو (در مورد داروهای خاص)
– کیفیت پاسخ‌گویی به شکایات مصرف‌کنندگان.

به گفته پژوهشگران این مطالعه: «نتایج حاصل از تحلیل و شناسایی این عارضه‌ها نشان می‌دهد علاوه بر این‌که هر یک از این عارضه‌ها، علل مربوط به خود را دارند،‌ در ریشه‌یابی برخی از آن‌ها به سایر عارضه‌ها برمی‌خوریم. به عنوان مثال در دسترس نبودن یا کمبود دارو که غالبا در ارتباط با داروهای اساسی و خاص اتفاق می‌افتد، به عنوان عارضه اول شناسایی شده که خود زمینه را برای بروز و ظهور عارضه‌های دیگری نظیر عرضه داروهای تقلبی و قاچاق فراهم می‌کند. بنابراین در انجام اقدامات اصلاحی لازم است به تاثیر و تاثر این عارضه‌ها نسبت به یکدیگر توجه لازم صورت گیرد تا با رفت عارضه‌های ریشه‌ای از اتلاف منابع خودداری گردد».
مهم‌ترین پیشنهادات این مطالعه برای اصلاح سیستم توزیع دارو در سطح کشور موارد زیر است:
– بازنگری و ارتقای سطح نظام‌های اجرایی و مدیریتی داروخانه‌ها و سایر موجودیت‌های شبکه توزیع دارو؛
– ترویج و حمایت از توسعه برندهای رقابتی خرده‌فروشی دارو؛
– بهبود نظام جامع اطلاعاتی سیستم توزیع دارو در سطح کشور در حلقه‌های نیازسنجی؛
– موجودی شبکه؛
– تولید و واردات؛
– افزایش بهره‌گیری از ابزارها و فناوری‌های جدید مانند فروش اینترنت‌پایه، فروشگاه‌های بدون فروشنده و نظایر آن در سیستم خرده‌فروشی و توزیع دارو؛
– به‌کارگیری روش‌های فروش مستقیم؛
– تقویت نقش موجودیت‌هایی مانند بیمه و انجمن‌های حرفه‌ای و نهادهای تخصصی در برنامه‌ریزی
– تصمیم‌گیری و نظارت بر سیستم توزیع دارو در سطح کشور.
در انجام این مطالعه طاهره سپاهی، میثم شهبازی و میثم شفیعی رودپشتی؛ پژوهشگران پردیس فارابی دانشگاه تهران، مشارکت داشتند.
یافته‌های این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «سیستم توزیع دارو در ایران: یک مطالعه چند روشی آسیب‌ها و راهکارها» در نشریه تصویر سلامت دانشگاه علوم پزشکی تبریز منتشر شده است.