توییتر؛ فیلتر برای مردم، تریبون برای مسوولان

به گزارش ایسنا، یک بام و دو هوای موجود در ایران در برخورد با فیلترینگ و شبکه‌های اجتماعی فیلترشده، بدین صورت است که اگرچه در یک قانون نانوشته، استفاده از فیلترشکن ممنوع است و مردم عادی نمی‌توانند یا نباید از شبکه‌های اجتماعی فیلترشده استفاده کنند، اما برخی مسوولان با برخورداری از اینترنت بدون فیلتر و عموما برای اطلاع‌رسانی درباره خدماتشان، در این شبکه‌ها حضور دارند.

مواجهه وزیران ارتباطات و فناوری اطلاعات در برابر توییتر، در دو دوره گذشته بدین صورت بوده که یکی از آنها (محمدجواد آذری جهرمی) از اینترنت بدون فیلتر برخوردار بوده و بدون استفاده از فیلترشکن،‌ از شبکه‌های اجتماعی فیلترشده‌ای مانند توییتر استفاده می‌کرد و اتفاقا نقش نسبتا پررنگی در این فضا داشته؛ تا جایی که برخی اخبار حوزه را در این فضا منتشر می‌کرد.

آذری جهرمی در یکی از اظهارات خود گفته بود: «استفاده خیلی خوب من از توییتر نشان می‌دهد که من اعتقادی به محدودسازی یا فیلتر کردن شبکه‌های اجتماعی ندارم و معتقدم محدودیت‌ها به ایران آسیب می‌زند.»

هرچند او همواره در پاسخ به اینکه آیا برای حضور در توییتر فیلترشده از فیلترشکن استفاده می‌کند؟ اعلام می کرد که به جای استفاده از فیلترشکن، شرایطی فراهم شده تا برخی افراد و مسئولان با توجه به مسئولیت‌شان می‌توانند از اینترنت بدون فیلتر استفاده کنند.

در مقابل، وزیر فعلی ارتباطات و فناوری اطلاعات (عیسی زارع‌پور) از ابتدا اعلام کرد که اینترنت بدون فیلتر ندارد؛ در شرایطی که مردم نمی‌توانند بدون ابزارهای دور زدن فیلترینگ از شبکه‌های اجتماعی استفاده کنند، خط قرمزش، استفاده از شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده‌ است.

هرچند وی با حضور در اجلاسی خارج از کشور، برای ابراز مواضع جمهوری اسلامی ایران در توییتر حضور یافت و البته این حضور کوتاه با معلق شدن اکانت او توسط توییتر، متوقف شد.

زارع‌پور در روزهای آغازین نشستن بر مسند وزارت، در ابتدا تلفن همراه و پیامک را وسیله ارتباطی خود با مردم اعلام کرد و پس از گذشت چند ماه در آذرماه ۱۴۰۰، تصمیم گرفت علاوه بر شبکه‌های اجتماعی داخلی و پیامک و تماس، در اینستاگرام هم حضور داشته باشد و چندی پیش هم به توییتر پیوست.

مهدی سالم -سخنگوی وزارت ارتباطات- هم درباره حضور زارع‌پور در این شبکه اجتماعی نوشت: هر وزارتخانه‌ای در مجامع بین‌المللی هم فعالیت دارد، آقای زارع‌پور برای مخاطبان داخلی از تمام پیام‌رسان‌های داخلی و همینطور اینستاگرام استفاده می‌کنند و برای مخاطبان مجامع بین‌المللی مرتبط مثل ITU از توییتر.

وجه مشترک وزیران ارتباطات و فناوری اطلاعات این است که مسوولیت فیلترینگ را در جایی خارج از وزارت ارتباطات می‌دانند، عموما به کمیته فیلترینگ اشاره می‌کنند که تنها یک عضو از وزارتخانه در آن حضور دارد. اگرچه خودشان مخالف فیلترینگ توییتر هستند، اما نمی‌توانند به‌تنهایی نقشی در رفع فیلترینگ بر عهده بگیرند و به همین دلیل تصمیم گرفتند در این زمینه منفعل باشند.

کما اینکه زارع‌پور در آخرین اظهارات خود درباره توییتر و حضور مسوولان در این شبکه‌ اجتماعی، گفت: من همیشه این خط قرمز را داشتم که به عنوان وزیر ارتباطات در هیچ شبکه اجتماعی فیلترشده حضور نداشته باشم، اما تکلیف بقیه هم با خودشان است. البته این رویه‌ای است که باید اصلاح شود. من در جلسه اول دولت هم گفتم که مطابق با قسم‌نامه‌مان باید به قانون پایبند باشیم. یکی از مزایای قانون هم این است که فعالیت‌هایمان را در شبکه‌های اجتماعی قانونی سامان دهیم. هرچند این تصمیمی است که باید جمعی گرفته شود.

وعده رفع فیلتر توییتر به وزارت ارتباطات محدود نیست و حتی در سال ۱۳۹۷، اعلام شد با توجه به افزایش تقاضای عمومی و جامعه رسانه‌ای کشور برای رفع فیلتر توییتر و فعالیت جوانان و رسانه‌ها در این فضا، نامه‌ای با تایید و امضای هشت تن از اعضای کمیته تعیین مصادیق محتوای مجرمانه (شش نفر از اعضای دولت و دو نفر از نمایندگان مجلس) برای دادستان کل کشور مبنی بر طرح این موضوع در کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه و رفع فیلتر توییتر ارسال شد، اما این نامه هم راه به جایی نبرد.

در حالی که زارع‌پور، رفع فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها را یک تصمیم جمعی می‌داند، اگر به چند سال پیش برگردیم، به خاطر می‌آوریم که تصمیم برای فیلترینگ تلگرام توسط یک قاضی گرفته شد؛ تصمیمی که از اردیبهشت ۱۳۹۷ تا امروز هم ادامه یافته است. در عین حال، اگرچه در سال‌های گذشته هرازگاهی اخباری از تلاش برای مذاکره جهت رفع فیلتر توییتر مطرح شده و حتی شرط و شروطی هم برای آن ذکر شده، اما به نظر می‌رسد هنوز اراده جمعی برای رفع فیلتر توییتر وجود ندارد.

انتهای پیام