چرا احساس شادمانی در انسان زودگذر است؟

گروه جامعه: محققان با انجام پژوهشی که به کمک چهار بازی در گوشی‌ های هوشمند انجام گرفت دریافتند احساس شادمانی افراد به عواملی چون میزان توقعات فرد و هدف یا ابزار دانستن حس خوشبختی وابسته است. بسیاری از مردم دوست دارند شاد باشند، اما دست یافتن به این هدف همیشه هم آسان نیست.
آیا معادله خاصی برای شادی و خوشبختی وجود دارد؟ فرمول‌های زیادی برای کسب احساس شادمانی پیشنهاد شده؛ مثلاً خواب خوب، ورزش، مراقبه، کمک به دیگران، معاشرت با دوستان و اعضای خانواده. همه این موارد با احساس شادی در ارتباطند اما این فرمول پاسخگوی نیاز همه نیست.

احساس شادی و خوشبختی امری پیچیده است. این حس می‌تواند به سرعت تغییر کند. دانشمندان عقیده دارند که شادی در افراد گوناگون متفاوت است. آنها در تلاش‌اند تا دید روشنی از آنچه خوشبختی نامیده می‌شود به دست آورند.نظرسنجی‌هایی که درباره داشتن احساس خوشبختی انجام شده اطلاعات خوبی در اختیار ما قرار می‌دهد و به ما می‌گوید که مردم به طور کلی چه احساساتی دارند. ما در این نظرسنجی‌ها نمی‌دانیم افراد شرکت‌کننده چند دقیقه قبل چه می‌کردند، اگر این مساله را بدانیم، می‌توانیم درک بهتری از پاسخ‌های آنان داشته باشیم.

ما در این تحقیق به سراغ گوشی‌های هوشمند رفته‌ایم که میلیاردها نفر در دنیا تقریباً به طور مداوم از آنها استفاده می‌کنند. بعضی از مردم معتقدند این گوشی‌ها برای داشتن حس شادی و خوشبختی مضرند، اما بسیاری از مردم از داشتن گوشی‌ها حس خوبی دارند.محققان اخیراً برنامه‌ای به نام «The Happiness Project» طراحی کرده‌اند که همه می‌توانند به صورت رایگان آن را بارگیری کنند.چهار بازی در این برنامه گنجانده شده و کمتر از پنج دقیقه طول می‌کشد تا این بازی‌ها تکمیل شوند. تاکنون هزاران نفر این بازی‌ها را انجام داده‌اند و به این سوال که «اکنون چقدر خوشحالید؟» پاسخ داده‌اند.

 توقع‌ها و انتظارات ما
محققان تاکنون توانسته‌اند دریابند که توقعات اشخاص بسیار مهم‌ است. از ۱۸ هزار و ۴۲۰ نفری که یک بازی ساده را در گوشی‌های خود انجام دادند مشخص شد خوشحالی ربطی به عملکرد خوب آنها در زندگی ندارد، بلکه بسته به این است که بهتر از حد توقع‌شان عمل کرده‌اند. 

 پژوهش‌ها نشان داده انتظارات و توقعات ما می‌تواند تا چه اندازه برایمان مشکل‌ساز شود. روشن است که وقتی می‌خواهید از دوست‌تان هدیه‌ای بگیرید به او نمی‌گویید چه هدیه‌ای باید به شما بدهد پس پایین آوردن سطح توقعات احتمال غافلگیری در جهت مثبت را افزایش می‌دهد.مشکلی که در استفاده از این ترفند پیش می‌آید این است که توقعاتی که ما نسبت به آینده داریم بر میزان شادیمان تاثیر می‌گذارد. اگر پس از اتمام ساعت کاری‌تان با دوستی قرار گذاشته باشید و این قرار ناگهان لغو شود، ممکن است در شما حس نارضایتی به وجود آید؛ اما اگر انتظار داشته باشید که ممکن است قرارتان لغو شود، با داشتن این آگاهی در طول روز حس بهتری خواهید داشت.

مساله دیگری که درباره توقعات ما وجود دارد این است که این توقعات بر تصمیم‌گیری انسان تاثیر می‌گذارد. اگر همیشه انتظار داریدبدترین اتفاق‌ها روی دهد، تصمیم‌گیری درست برایتان مشکل می‌شود.وقتی اوضاع بهتر از انتظار شما پیش می‌رود، اطلاعاتی که مغزتان برای ایجاد تجدید نظر در انتظارات شما استفاده می‌کند باعث می‌شود بتوانید بهتر تصمیم بگیرید؛ مثلاً وقتی می‌خواهید به تعطیلات بروید بهتر است انتظارات خود را پایین بیاورید.اگر مقصد سفر را بر اساس پیشنهاد دوست‌تان انتخاب کرده‌اید، ممکن است انتظارات‌تان برآورده نشود، اما اگر انتظار نداشته باشید همه چیز خوب پیش برود، ممکن است لذت بیشتری از سفر خود ببرید.

 ابزار در مقابل هدف
درس دیگری که از بازی‌های مزبور گرفتیم این بود که اکثر اتفاقات مدت‌زمانی طولانی بر حس شادی فرد تاثیر نمی‌گذارند. به این موقعیت «سازگاری لذت‌گرایانه» (یا تردمیل هدونیک) گفته می‌شود. ممکن است فکر کنید که اگر ارتقای شغلی‌تان مدت‌زمان زیادی شما را خوشحال نگه ندارد، مشکلی در میان است، اما لذت کوتاه‌مدت نوعی سازگاری است که به مغز شما کمک می‌کند با شرایط موجود وفق پیدا کنید و آماده حرکت بعدی شوید.
در بازی‌ها یا موقعیت‌های واقعی اتفاقی که یک دقیقه پیش افتاده ربطی به کاری که در آن زمان انجام می‌دهید ندارد.

ماهیت زودگذر شادی به این معنی است که بهتر است با دیدی دیگر به قضیه شادی فکر کنیم. شادی و خوشبختی ابزار است نه هدف. این دید به ما کمک می‌کند بفهمیم چه چیزهایی برای ما مهم است.
بدین وسیله می‌توانیم بفهمیم که همه چیز دارد خوب پیش می‌رود و این فهم، انگیزه لازم برای ادامه کار را در ما ایجاد می‌کند. وقتی احساس شادی در ما کم می‌شود، شاید نشانه این است که باید چیزهای جدیدی را امتحان کنیم.