آموزش در پساکرونا، چالش جدی دولت آینده

وی افزود: طی دو سال اخیر که گرفتار ویروس کرونا بودیم دستگاه‌های اجرایی، دولتی، نظام اقتصادی، سیاسی و حتی آموزش و پرورش متأثر شدند و باید فکرهای تازه‌ای برای ادامه کار داشته باشیم. مخصوصاً اینکه چالش کرونا بر کارهایی که از قبل به تأخیر افتاده بودند، افزوده شده است و روند پیشبرد اقدامات قبلی را هم کند کرده است.
محمدیان با بیان اینکه آموزش در دوران کرونا به آموزش غیرحضوری در بستر فضای مجازی تغییر کرد گفت: بدون بازنگری جدی در برنامه‌های آموزشی و تربیتی همان کلاس، مدرسه را از پشت نیمکت به پشت دستگاه تلفن بردیم و به‌صورت صوتی و تصویری ارائه کردیم که محدودیت‌های خاص خودش را داشت. امکان ارتباط چهره به چهره معلم و دانش‌آموز وجود نداشت، پرسش و پاسخ نمی‌توانست به‌صورت جدی اتفاق بیفتد و دانش‌آموز آمادگی حضور جدی در کلاس درس مجازی را نداشت. معلمان هم درگیر مشکلات خاص خودشان بودند. وقتی یاددهی – یادگیری در چنین فضایی دچار اشکال شد فرایندهای یاددهی و یادگیری نیز با اختلال روبه‌رو می شوند.

رئیس مرکز مطالعات فقهی تعلیم و تربیت تاکید کرد که لازم بود طراحی جدید آموزشی صورت می گرفت به این معنا که محتوای آموزشی، فرایندهای یاددهی – یادگیری و روش‌های تدریس بازنگری می شد و از تکنولوژی‌های آموزشی متناسب با فضای مجازی استفاده می‌کردیم. حتماً مسئولان امر می گویند ما ویروس کرونا را پیش‌بینی نکرده بودیم و ما را غافلگیر کرد. بله، این غافلگیری برای سال اول پذیرفتنی است، اما چرا نظام تعلیم و تربیت بعد از یک سال به‌درستی برای آموزش برنامه‌ریزی نکرد و به شبکه شادی اکتفا کرد که همه‌جا در دسترس نیست و اشکالاتی هم دارد و معلم ها ناگزیر از پیام‌رسان‌های دیگر هم بهره گرفتند؟.

وی ادامه داد: نیازمند آن بودیم که سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی و بخش‌های دیگر متناسب با این شرایط برنامه‌ریزی آموزشی مبتنی بر شرایط انجام و آن را اجرا می‌کردند. آموزش در دوران پساکرونا چالش جدی پیش روی نظام تعلیم و تربیت است. آموزش در آینده دیگر مانند سابق نخواهد شد. این روش معایب و محاسن خودش را دارد. برخی موافق تداوم آموزش غیرحضوری و برخی خواهان بازگشت کامل به مدرسه هستند.

محمدیان افزود: برخی دانش آموزان ممکن است این مطالبه را داشته باشند که تحصیل را از طریق غیرحضوری دنبال کنند و به کارهای دیگرشان هم برسند. برخی دیگر هم معتقدند آموزش غیرحضوری در کاهش هزینه ها اثرگذار است. به هر حال دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد و دستگاه تعلیم و تربیت باید به خواسته‌های متنوع پاسخ و آن‌ها را سامان دهد.

بازنگری در کتب درسی ضرورتی که در این دوره محقق نشد
معاون اسبق وزیر آموزش و پرورش چالش دیگر را بازنگری در کتب درسی جدیدالتالیف دانست و گفت: تأخیرهایی در سال های قبل وجود داشته و بعد از گذشت پنج سال از تدوین کتب درسی جدید که بر مبنای سند تحول و برنامه درسی ملی تولید کرده‌ایم، هیچ گونه بازنگری صورت نگرفته است. از زمان عرضه کتب جدید پایه های اول تا ششم،پنج سال گذشته و قرار بود در سال تحصیلی ۱۳۹۹ـ ۱۴۰۰ و ۱۴۰۰-۱۴۰۱  برنامه و محتوای جدید بعد از بازنگری ارائه شود که هنوز خبری نیست و گزارش‌های ارزشیابی ارائه نشده است.

وی افزود: هنوز نمی‌دانیم برنامه درسی که ارائه کردیم چه توفیقات داشته، ناکامی‌هایش چه بوده، آیا نیازهای عمومی جامعه تغییر کرده است یا خیر. باید این‌ها موردتوجه قرار می‌گرفت و برنامه‌ درسی دوره ابتدایی اصلاح و بازنگری می‌شدند. همچنین باید یک آمایش سرزمینی درباره آموزش‌های فنی و مهارتی انجام می‌دادیم که آن هم به تأخیر افتاده است.

محمدیان با اشاره به اینکه در اصل آخر سند تحول بنیادین، شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای عالی آموزش‌وپرورش مأمور و مکلف شده‌اند سند تحول را بعد از پنج سال ارزشیابی کنند گفت: این ارزشیابی نیز صورت نگرفته و هنوز همه زیر نظام‌ها به صورت کامل به اجرا در نیامده است. باید این دو شورا پاسخگو باشند آیا سندی که برای پنج سال قبل تدوین‌شده بود این قابلیت را دارد که از دولت سیزدهم بخواهیم بیاید و آن را اجرا کند؟ کدام سند را باید اجرا کند؟ سندی که مربوط به دهه قبل بوده است؟ یک دهه از عمر این سند گذشته و اگر بخواهیم اجرایش کنیم یعنی ۱۰ سال تأخیر داریم و به برخی نیازها جواب داده‌ایم، اما نیازهای جدید در برنامه درسی ملی و زیرنظام های دیگر پیش‌بینی نشده است.

انگار با سندتحول بنیادین شوخی می کنیم
رئیس اسبق سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی تصریح کرد: گویی داریم با سند شوخی می‌کنیم. تابلویی دستمان گرفته‌ایم و نشان می‌دهیم، اما راه دیگری می‌رویم. آدرس سند با راهی که می‌رویم متفاوت است. این غفلت بیشتر از آنکه دامن آموزش و پرورش را بگیرد، مسئولیت به‌جامانده دو شورا را به رخ می‌کشد و نشان می‌دهد که این دو به جد مراقب اجرای سند نیستند و وقتی مراقبت نکنند برنامه‌های زائد پیش می‌آید و سه خطر تحریف، تضعیف و تعطیلی، سند تحول را تهدید می کند.

وی درباره عدم توجه نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری به حوزه آموزش و پرورش در اظهارات و برنامه های خود نیز گفت: اگر درباره آموزش‌وپرورش شعار هم می‌دادند در این فشارهای اقتصادی موردتوجه قرار نمی‌گرفت. متأسفانه با بحران اقتصادی روبه رو هستیم که دولت‌مردان با ندانم کاری‌ها پیش آورده‌اند و به علت غفلتی که کرده‌اند آموزش و پرورش را به حاشیه رانده اند. تنها امیدواری این است که رئیس‌جمهور هرچه قدر روحش روح فرهنگی و تعلیم و تربیتی باشد آن ذائقه درونی رئیس‌جمهور خواهد بود که آموزش و پرورش را حمایت خواهد کرد.
محمدیان افزود: اگر رئیس‌جمهور آینده ذائقه فرهنگی نداشته باشد موضوع کلی تعلیم و تربیت و فرهنگ در حاشیه خواهد بود.