نگاهی به تاریخچه عمل‌های زیبایی از مصرباستان

قدیمی‌ترین موارد شناخته‌شده در یک متن پزشکی مصر باستان موسوم به «پاپیروس ادوین اسمیت» آمده و نامش برگرفته از مصرشناس آمریکایی است که آن را در سال ۱۸۶۲ خرید. این متن حاوی موارد بررسی جراحت‌ها و تشخیص‌های پزشکی است و نشان می‌دهد مصری‌ها چگونه زخم‌ها و شکستگی‌ها را درمان می‌کردند. در این پاپیروس توضیح داده شده است برای جراحت‌های بینی، ابتدا بینی را در وضعیت موردنظر قرار می‌دادند و بعد با استفاده از تخته شکسته‌بندی، پارچه زخم‌بندی، پنبه و فتیله، آن را در محل ثابت می‌کردند.

مصری‌های باستان از اندام‌های مصنوعی هم استفاده می‌کردند. در سال ۲۰۰۰، یک مومیایی کشف شد که یک انگشت پایش مصنوعی بود و شاید برای کمک به راه رفتن این زن تعبیه شده بود.جاستین یوسف، جراح در بیمارستان رویال پرینس آلفرد در سیدنی، در پژوهشی به تاریخچه این نوع عمل‌های جراحی پرداخته است و به هند اشاره می‌کند. در قرن ششم قبل از میلاد، پزشکان هندی عمل‌هایی می‌کردند که به جراحی‌های زیبایی بینی امروز بی‌شباهت نبود. سوشروتا، پزشک هندی که گاهی پدر جراحی پلاستیک نامیده می‌شود، در کتاب «سوشروتا سامهیتا» شیوه‌ای پیشرفته برای پیوند پوست را شرح می‌دهد.

در هند نیز عمل ترمیم بینی انجام می‌شد، اما به گفته یوسف، انگیزه بیمار، به تعبیری، برای زیبایی بود. جاستین یوسف در مصاحبه با سی‌ان‌ان به مجازات در هند باستان اشاره می‌کند که برای تنبیه زنا یا هرگونه عمل خلاف قانون، بینی مجرم را می‌بریدند. این مجازات شرم در اجتماع را به دنبال داشت و مردم از نبودِ بینی بلافاصله متوجه می‌شدند که فرد عمل خلافی انجام داده است. سوشروتا با استفاده از پوست سایر قسمت‌های بدن، احتمالا گونه یا پیشانی، برای بیمار بینی جدید درست می‌کرد.

اما این‌گونه عمل‌ها به مصر و هند باستان محدود نبود. اولین مورد شناخته‌شده ترمیم شکاف مادرزاد کام و لب را پزشکان چینی در قرن چهارم قبل از میلاد انجام دادند. در روم باستان نیز الوس کورنلیوس سلسوس، دانشنامه‌نویس، روشی را شرح داده بود که پوست اضافه دور چشم بیمار برداشته می‌شد، عملی که امروزه بلفاروپلاستی یا جوان‌سازی پلک نامیده می‌شود.پیشرفت در این حوزه در قرن‌های بعد کند بود تا این‌که طرح نظریه میکروبی بیماری‌ها و ساخت داروی بیهوشی در قرن ۱۹ میلادی، این حوزه را نیز مانند سایر حوزه‌های پزشکی متحول کرد. اما عامل دیگری که پیشرفت در حوزه جراحی پلاستیک را سرعت بخشید جنگ بود.

در جنگ جهانی اول، شمار زیاد آسیب‌های صورت به پزشکان امکان داد شیوه‌های جدید را آزمایش کنند. اما به‌رغم پیشرفت چشمگیر در پیوند پوست و استخوان، بازسازی صورت و شیوه‌های بخیه، استفاده از جراحی برای بهبود ظاهر همچنان رایج نبود.در دوره بین دو جنگ جهانی اول و دوم، استاندارد‌ها پیشرفت کرد و اولین تلاش‌ها برای عمل تغییر جنسیت صورت گرفت. به نوشته، دکتر ریچارد ال. دالسکی در مقاله‌ای در نشریه آمریکایی جراحی زیبایی در سال ۱۹۹۹، در دهه ۱۹۳۰ تعدادی جراحی بینی و پستان انجام شد، اما بیشتر جراحان پلاستیک می‌خواستند «جدی گرفته شوند» و از آنچه عمل‌های «سبکسرانه» تصور می‌شد اجتناب می‌کردند.

دوره پس از جنگ جهانی دوم شاهد تحول این حوزه بود و پیشرفت فناوری، کاهش خطر و افزایش درآمد در رشد محبوبیت جراحی پلاستیک نقشی اساسی داشت. تا دهه ۱۹۶۰، بسیاری از عمل‌های زیبایی رایج امروز معمول شد، از عمل افزایش حجم پستان گرفته تا عمل بینی و تغییر صورت. به‌عنوان مثال، تزریق بوتاکس ابتدا برای درمان دوبینی و انحراف چشم در اواخر دهه ۱۹۶۰ و دهه ۱۹۷۰ آغاز شد و بعد در سال ۲۰۰۲، کاربرد آن برای رفع چروک و خطوط پوست به تایید اداره غذا و داروی آمریکا رسید.

دهه ۱۹۹۰، دوره شکوفایی جراحی پلاستیک بود و در آمریکا تعداد عمل‌ها ده برابر افزایش یافت. بر اساس داده‌های انجمن جراحی پلاستیک (ASPS)، سال گذشته، فقط در آمریکا، ۱۵.۶ میلیون عمل زیبایی انجام شده است. هرچند در پی همه‌گیری کووید‌ـ‌۱۹، این رقم در مقایسه با سال ۲۰۱۹، کاهشی ۱۵ درصدی داشته است.