عجیب‌ترین مالیات‌ها در کشورهای مختلف

گروه اقتصادی: بیش از ۵۵ کشور در جهان چنین قوانینی دارند. با تصویب قانونی مشابه در مجلس شورای اسلامی ایران، شاید این سؤال پیش بیاید که چنین قانونی چه کارایی‌هایی دارد و چرا باید در کشوری که مردم به‌دلیل دشواری معاش و ترس ازدست‌رفتن اندک سرمایه‌ای که در اختیار دارند، دائما سرمایه خود را از بازاری به بازار دیگر منتقل می‌کنند، دولت هم سهمی از این اندک سرمایه ببرد؟

اخذ هر شکلی از مالیات در تمای نقاط جهان تنها با یک هدف اصلی رخ می‌دهد، افزودن درآمد دولت برای صرف این درآمد در مدیریت کشور. در ادامه به نمونه‌هایی از قوانین اخذ مالیات بر عایدی سرمایه در چندین کشور جهان اشاره می‌شود. اما وجود این قانون در چند ده کشور به این معنی نیست که اجرای ناگهانی آن در هر شرایط و هر کشوری مناسب است و این که مجلس باید پیش از وضع قانون کسب مالیات از سود درآمد سرمایه‌ای وضعیت معیشتی مردم، اقتصاد نحیف کشور و وضعیت ناپایدار بازارها را هم درنظر می‌گرفت یا نه، بحثی متفاوت و نیازمند کارشناسی بیشتر است.

مالیات بر عایدی سرمایه، مالیاتی است که بر سود به‌دست آمده از فروش دارایی‌هایی مانند اوراق بهادار و سهام، فلزات گرانبها، ملک و مسکن، عموما مسکن دوم، بسته می‌شود و معمولا هدف آن کاهش سود سرمایه‌گذاری در بازارهای غیرمولد و تقویت بخش تولید است. اگرچه نقدهای فراوانی هم به این نوع مالیات وارد است و اقتصاددانان آن را مانعی برای ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران و جریان پیدا کردن روند فروش می‌دانند، اما اجرای درست این قانون مناسب با وضعیت اقتصاد و بازارها در کشورهای مختلف توانسته از احتکار، رونق بازارهای غیرمولد و نوسانات بدون پشتوانه قیمت‌ها جلوگیری کند.

همان‌طور که گفته شده همه کشورهای جهان قانون اخذ مالیات بر عایدی سرمایه را ندارند و کشورهای دارای این قانون هم نرخ‌ها و معافیت‌های متفاوتی را برای اشخاص حقیقی و حقوقی درنظر گرفته‌اند. کشورهایی مانند بحرین، باربادوس، بیزل، جزایر کیمن، جامائیکا، نیوزیلند، سریلانکا و سنگاپور چنین قانونی را به اجرا نگذاشته‌اند و حتما نام تعدادی از این کشورها را در میان فهرست کشورهای بهشت مالیاتی جهان دیده‌اید.

اگرچه در نیوزیلند و سنگاپور تاجران حرفه‌ای و افرادی که دادوستد کار همیشگی آنهاست، موظف به پرداخت مالیات بر درآمد و نه مالیات بر عایدی سرمایه هستند. نرخ این نوع مالیات معمولا به میزان سود به‌دست‌آمده از فروش سرمایه و میزان درآمد سالانه افراد بستگی دارد. برای مثال در بریتانیا نرخ مالیات بر عایدی سرمایه ۱۰ درصد از سود به‌دست‌آمده است و دولت بریتانیا بابت معاملات، سود سهام و سود دیگر سرمایه‌ها در بورس مالیات اخذ می‌کند اما این مقررات ممکن است از منطقه‌ای به منطقه دیگر متفاوت باشد.
 
بریتانیا
%۲۰
جواهرات، نقاشی، عتیقه‌جات، مجموعه سکه و تمبر و تقریبا تمامی مجموعه‌ها مشمول پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه هستند. درصورتی که درآمد سالانه فرد در این کشور زیر ۵۰ هزار پوند باشد، نرخ مالیات بر عایدی سرمایه در این کشور ۱۰درصد است اما اگر درآمد فرد از این فراتر رود، نرخ مالیات ۲۰ درصد خواهد شد. همچنین اگر سود به‌دست‌آمده از محل فروش خانه‌ای مسکونی با هدف کسب سود باشد هشت‌درصد به نرخ مالیات افزوده خواهد شد و درصورتی که دارایی با ضرر فروخته شود، امکان جبران این ضرر در برابر سود سالانه امکان‌پذیر است. در انگلستان همچنین برای این نوع مالیات آستانه معافیت سالانه‌ای وجود دارد و در پایان سال اگر مجموع سود به‌دست‌آمده از کالاهای سرمایه‌ای بالاتر از این آستانه، مبلغی در حدود ۱۱ هزار پوند باشد، افراد یا صندوق‌ها مشمول مالیات خواهند شد. خانه و خودروی شخصی از پرداخت این نوع مالیات معاف هستند، مگر اینکه از آنها استفاده تجاری شود.
 
استرالیا
%۵۰
در این کشور مالیات بر عایدی سرمایه تنها مشمول اموالی که داخل استرالیا هستند نمی‌شود و فرد در ازای هر دارایی سرمایه‌ای که در هرجای جهان دارد، این مالیات را پرداخت می‌کند. در استرالیا عایدی سرمایه برابر است با درآمد حاصل از فروش یک دارایی منهای هزینه پایه- قیمت اصلی به اضافه هزینه‌های جانبی و افزایش قیمت در طول زمان- آن کالا. از سال ۱۹۹۹ به بعد برای افراد حقیقی و حقوقی که کالای سرمایه‌ای خود را پس از این سال به‌دست آورده و برای ۱۲‌ ماه آن را نفروخته‌اند، تخفیف ۵۰درصدی درنظر گرفته شد. با این‌همه مالیات بدون تطبیق تورم عایدی بر قیمت پایه اخذ می‌شود. مقدار باقیمانده پس از اعمال تخفیف به درآمد قابل ارزیابی سالانه مالیات‌دهنده در سال مالی مورد نظر افزوده خواهد شد. برای اشخاص حقیقی، مهم‌ترین نوع معافیت مالیاتی اصل خانه خانواده است، یعنی خانه‌ای که برای اهداف مالی مانند اجاره‌دادن یا دیگر فعالیت‌های اقتصادی از آن استفاده نمی‌شود. خرید و فروش خانه‌های شخصی در استرالیا از پرداخت این نوع مالیات معاف هستند، جز مواردی که خانه بدون استفاده و خالی باشد. خودروی شخصی افراد هم از پرداخت این نوع مالیات معاف است.
 
برزیل
%۲۰
مالیات بر عایدی سرمایه در این کشور تنها پس از سود در معامله اخذ می‌شود. در حال حاضر نرخ این مالیات ۱۵ تا ۲۰ درصد است که در ماه انجام معامله اخذ می‌شود. سود حاصل از سهام، از این مالیات معاف است؛ البته درصورتی که شرکت مالک سهام مالیات معمول خود را به اداره مالیات برزیل پرداخت کرده باشد. همچنین اگر ارزش معامله پایین‌تر از ۲۰ هزار رئال برزیل باشد و تراکنش‌های مالی بخشی از دادوستدهای روزانه نباشد، معاف از مالیات است. افرادی که شهروند برزیل نیستند هم از پرداخت این نوع مالیات معافند.
 
کانادا
%۵۰
قانون مالیات بر عایدی سرمایه توسط پی‌یر ترودو، پدر نخست‌وزیر کنونی کانادا، در سال ۱۹۷۱ به اجرا درآمد. براساس این قانون فروش خانه شخصی یا خانه اول افراد و کسب سود از حساب‌های پس‌انداز معاف از مالیات، شامل دریافت این مالیات نخواهد بود. افراد و شرکت‌ها در کانادا به‌صورت عمومی باید ۵۰درصد از محل عایدی سرمایه خود را مالیات بدهند. اگر عایدی سرمایه نخستین و تنها منبع درآمد افراد باشد، ممکن است در شرایطی از پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه معاف شوند و تنها مشمول پرداخت مالیات بر درآمد باشند.
 
اتحادیه اروپا
%۴۲
در اتحادیه اروپا بالاترین نرخ مالیات بر عایدی سرمایه را کشورهای دانمارک با نرخ ۴۲ درصد، فنلاند و فرانسه با نرخ ۳۴ درصد، ایرلند با نرخ ۳۳ درصد، نروژ با نرخ ۳۱.۷ درصد و سوئد با نرخ ۳۰ درصد دارا هستند. در اروپا اموال سرمایه‌ای شامل ملک، مسکن، طلا و جواهرات، عتیقه‌جات، آثار هنری و سهام و اوراق بهادار هستند. تعدادی از کشورهای اروپایی مانند بلژیک، جمهوری چک، لوکزامبورگ، اسلوواکی، اسلونی، سوئیس و ترکیه بر سود سهامی که برای طولانی‌مدت در تملک فرد یا شرکتی بوده‌اند مالیات اخذ نمی‌کنند. یونان و مجارستان در اروپا با نرخ حدود ۱۵درصد از کمترین میزان مالیات بر عایدی سرمایه برخوردارند.