قیمت دلار پس از انتخابات افزایش پیدا می‌کند؟

گروه اقتصادی: قیمت دلار در هفته سوم خردادماه، پس از مخابره سخنان وزیر خارجه آمریکا در خصوص باقی ماندن تحریم‌ها یک کانال رشد داشت. قیمت دلار در حالی وارد کانال ۲۴ هزارتومان شد که دولت چندی پیش وعده پایین آمدن آن تا مرز ۱۵ هزار تومان را داد. این در حالی است که در پایان هفته و در آخرین ساعات روز پنجشنبه، قیمت دلار اندکی کاهشی شد و به کانال ۲۳ هزار تومان بازگشت.وزیر امور خارجه آمریکا اعلام کرده حتی اگر توافق هسته‌ای انجام شود، صد تحریم علیه ایران باقی خواهد ماند. همین اظهارنظر کافی بود تا معامله‌گران ارزی در ایران واکنش فوری نشان داده و قیمت‌ها در بازار ارز راه افزایش نرخ‌ها را در پیش بگیرند.

بی اعتنایی بازار ارز به نرخ‌های اعلامی دولت
بازار ارز هفته سوم خرداد ماه را با قیمت ۲۳ هزار تومانی دلار آغاز کرد، اما در پایان هفته این نرخ کانال عوض کرد و دلار در بازار آزاد به قیمت ۲۴ هزار و ۲۰۰ تومان معامله شد.برخی معامله‌گران عنوان می‌کنند که قیمت دلار دلار در روز‌های اخیر به اخبار منفی با شدت بیشتری در مقایسه با اخبار مثبت واکنش نشان داده است. به عنوان مثال، شماری از معامله‌گران عنوان کرده‌اند که بازار ارز نسبت به صحبت‌های سخنگوی دولت، واکنش کاهشی معناداری نداشت، ولی بلافاصله نسبت به صحبت‌های منفی وزیر امور خارجه آمریکا واکنش افزایشی کانالی نشان داد.

علی ربیعی، سخنگوی دولت در این هفته عنوان کرده بود که از نگاه کارشناسان ارزش دلار بین ۱۱ تا ۱۷ هزار تومان است. در واکنش به این اتفاق دلار به صورت چند ساعته‌ای زیر محدوده ۲۴ هزار تومان معامله شد. با این حال، به سرعت به کانال ۲۴ هزار تومانی رفت و در روز پایانی کاری به بالای محدوده ۲۴ هزار و ۲۰۰ تومانی رسید.
این واکنش‌ها نشان می‌دهد بازار ارز تشنه افزایش قیمت است و نه پایین آمدن نرخ. از نگاه برخی فعالان نیز توجه بیشتر به اخبار منفی به معنای آن است که بازار آمادگی بیشتری برای رشد قیمت دارد.

همین نوسانات و میل ارز به گرانی باعث شده بسیاری از مردم به وعده‌های دولت مبنی بر ارزان شدن دلار اعتمادی نداشته و حتی تحلیل گران نیز برای پیش بینی نرخ دلار دست به عصا عمل می‌کنند، چراکه معتقدند نوسانات بیش از حد بازار ارز خلاف قاعده‌های کلی اقتصاد است و نمی‌توان پیش بینی دقیقی درباره آینده دلار حتی در کوتاه مدت داشت. این در حالی است که جمعه هفته آینده انتخابات ریاست جمهوری برگزار می شود و این بر ابهام سرنوشت دلار افزوده.

گره خوردن سرنوشت بازار ارز به سرنوشت برجام
با شروع سال جدید و جدی شدن بحث احیای برجام اکثر پیش بینی‌ها مبتنی بر این بود که در نیمه اول امسال نرخ ارز روند کاهشی در پیش خواهد گرفت، اما اکنون در ماه سوم سال مشخص شده که این پیش بینی‌ها خیلی دقیق نبوده و بازار راهی خلاف پیش بینی‌ها طی می‌کند.

از سوی دیگر با این که دو سه ماهی است، دولت سعی کرده جلوی رشد قیمت دلار را بگیرد و با اعلام نرخ‌هایی از سوی رییس‌جمهور مانند نرخ دلار ۱۵ هزارتومانی تلاش شده نرخ ارز مسیر نزولی در پیش بگیرد، اما در عمل بازار به تمامی برنامه‌های دولت نه گفت و چشم به سرانجام مذاکرات و سرنوشت برجام دوخته است. در حال حاضر حیاتی‌ترین فاکتور برای تعیین نرخ ارز در ایران به فرجام برجام محدود شده و سایر فاکتور‌ها چه مثبت و چه منفی هیچ توان تاثیرگذاری بر نرخ ارز نداشته و نگاه بازار نسبت به اخبار داخلی همچون انتخابات و اظهارنظرات دولت کاملا خنثی است.

همچنان که شوک ارزی در پایان سال ۹۶ بیش از هر چیز تحت تاثیر وضع تحریم‌ها علیه ایران و خروج آمریکا از برجام بود و باعث شد نرخ ارز در ایران از ۳ هزار و ۵۰۰ تومان به نرخ‌های بالای ۲۰ هزار تومان برسد، اکنون نیز بازار ارز برای ورود به مسیر نزولی بیش از هر چیز چشم انتظار احیای برجام است.

اما با توجه به اظهارات مقامات آمریکایی و نامشخص بودن وضعیت و خواست ایران برای پذیرش متن توافق، وضعیت فعلی در حال حاضر نوید بخش احیای برجام نیست و بازار ارز هم به خوبی این موضوع را درک کرده است.آنچه به نظر می‌رسد، ظاهرا عموم مردم نیز همچنان به بازار بدبین و منتظر صعود قیمت ارز هستند. این روند فقط درصورتی متوقف خواهد شد که ایران تصمیم بگیرد به روند مذاکرات سرعت بخشیده و اراده خود را به احیای برجام متکی کند. در این مسیر ایران تغییر دولت را هم پیش رو دارد و هنوز مشخص نیست دولت بعدی چه موضعی در برابر احیای برجام و توافق هسته‌ای دارد. کاندیدا‌های انتخابات تاکنون همگی در اظهاراتشان موافقت خود با احیای برجام را اعلام کرده‌اند، اما درباره جزئیات آن و چگونگی هنوز موضع روشنی نداشته‌اند. ابراهیم رئیسی در مناظره دوم از خنثی سازی تحریم گفته و معتقد است هیچ عاملی نه کرونا و نه تحریم نباید اقتصاد ایران را تکان بدهد.

اما دو سال اخیر به خوبی روشن کرد که هم شیوع بیماری کرونا و هم تحریم‌ها چه بلایی بر سر اقتصاد می‌آورد.
آنچه از وضعیت بازار‌ها به بخصوص بازار ارز برمی آید این است که حتی یک روز تعلل در احیای برجام معادل پیشرفت و تثبیت سقوط پول ملی است که در دو سال اخیر بیش از ۲۰۰ درصد از ارزش خود را از دست داده است. به نظر می‌رسد سرمایه‌گذران یا دارندگان ارز حداقل تا بعد از انتخابات و روشن شدن تکلیف دولت بعدی باید همچنان با نوسان دست و پنجه نرم کنند و اگر در بر همین پاشنه بچرخد بیشتر از اینکه منتظر کاهش قیمت‌ها باشند، روی افزایش نرخ ارز حساب کنند.