حال ناخوش این روزهای صادرات فرش ایرانی

روی دار قالی گل‌ها جوانه می‌زدند، غنچه‌ها گشوده می‌شدند، پرنده‌ها می‌خواندند و بهار به خانه می‌آمد.
زمانی این هنر در اوج بود و بیشتر مردمان روستانشین در استان خراسان جنوبی و حتی در برخی نقاط شهری استان در کنار کشاورزی و دامداری به تولید فرش دستباف مشغول بودند حتی در برخی از خانواده‌ها شغل اصلی مردم همان فرش بافی بود.

کرونا که آمد حال و روز شان دگرگون شد، هر چند تحریم‌ها هم در چند سال اخیر گرهی بر مشکلاتشان افزوده است اما امسال دلشان از کرونا، تحریم‌ها و دلالان سخت گرفته است چرا که هنر سر انگشتانشان خاک می‌خورد، هنری که در چند سال اخیر در بازارهای آمریکا و اروپا برایش سر و دست می‌شکستند، حال گویی تنفس مصنوعی می‌خواهد.

این روزها هنر دست مردان و زنان این دیار رنگ و لعاب فراموشی گرفته و گره‌های فرش برایشان گره گشایی نمی‌کند و مشکلات زیادی بر فرش خراسان جنوبی سایه افکنده و این قشر را هم متأثر کرده است.
این در حالی است که این هنر  در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ آوازه جهانی داشت و برند مود و قهستان ثبت جهانی شد، افزایش تولید و کاهش تقاضا و عدم پرداخت سهم بیمه از سوی دولت مشکلات زیادی را در این روزهای کرونایی متحمل هنرمندان کرده است.

شرایط پیش رو در حالی رقم خورده که از طرح‌های متولیان در راستای ایجاد بازار فرش دستباف خراسان جنوبی سال‌ها می‌گذرد اما هنوز پیاده نشده و لنگ می‌زند شاید وقت آن رسیده باشد که مسئولان استانی و پایتخت‌نشین توجه بیشتری به فرش دستباف استان داشته باشند.یکی از بافندگان فرش دستباف استان گفت: بازار فرش دستباف  همچنان کساد است و چندان معامله‌ای انجام نمی‌شود، چشم‌ها در انتظار رونق دوباره خرید و فروش یکی از بهترین هنرهای دستی مردان و زنان این دیار است، روزها یکی پس از دیگری سپری می‌شود و قالی‌بافی منطقه مانند گذشته رنگ به خود نمی‌گیرد و آنچه از دارها باقی مانده فقط برای گذران زندگی برخی روستاییان است و ما مجبوریم در این شرایط با هر قیمتی که دلال بگوید فرش را به او بفروشیم.

رئیس اتحادیه فرش دستباف خراسان جنوبی نیز  با بیان اینکه به دلیل شیوع ویروس کرونا و تحریم‌ها در دو سال اخیر پایین ترین میزان صادرات فرش دستباف استان در ۵۰ سال اخیر داشتیم گفت: در دو ماه ابتدای سال ۴۰ هزار متر مربع فرش دستباف به ارزش بیش از ۶۰ میلیارد تومان در استان بافته شده است.کامیابی مسک  با بیان اینکه  ویروس کرونا تولید فرش دستباف را در استان افزایش داده است، افزود: ارزش ریالی میزان فرش بافته شده در دو ماه اخیر نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود ۵۰ درصد به علت وجود تروم در کشور افزایش یافته است.

وی افزود: نقوشی که برروی فرش دستباف خراسان جنوبی کار می‌کنند شامل طرح‌های ریزماهی، ایلیاتی، نائین و خشتی است که حدود ۵۰ هزار بافنده فعال در استان آن را می‌بافند که این بافنده‌ها به صورت تمام وقت، پاره وقت و یا فصلی مشغول به فعالیت در زمینه فرش دستباف اند.رئیس اتحادیه فرش دستباف خراسان‌جنوبی گفت: متاسفانه مسئولانی که در مرکز ملی فرش ایران حضور دارند از تخصص کافی برخوردار نیستند و امیدواریم مسئولان متخصصی در این مراکز فعالیت کنند تا شاهد افت صادرات فرش دستباف نباشیم.

کامیابی مسک افزود: متاسفانه صادرات فرش دستباف استان در وضعیت خوبی قرار ندارد و فرش دستباف استان بیشتر صادراتی است که به کشورهای آلمان، ایتالیا و سایر کشورهای اروپایی صادر می‌شود اما در دو سال اخیر وضعیت صادرات خوب نبوده است.وی ادامه داد:  فرش دستباف خراسان جنوبی نیازمند ایجاد بازار فروش ثابت است، اگر بازار فروش وجود داشته باشد بیش از این بافنده‌های استان می توانند فرش دستباف تولید کنند و دستمزدهای بافندگان نیز افزایش می یابد.

رئیس اتحادیه فرش دستباف خراسان‌جنوبی افزود: به دلیل خشکسالی و کاهش کسب و کار‌های کشاورزی و دامداری و همچنین نبود صنعت بزرگ و اشتغال‌زایی در خراسان جنوبی، تقریبا در تمامی روستا‌های خراسان جنوبی، دار‌های قالی وجود دارد و ما توان تولید در هر مقدار هم که بازار طلبد کند داریم فقط باید با آموزش و ساماندهی بافندگان تولید فرش دستباف را روز به روز تخصصی تر کنیم و بازار فروش و صادراتش را نیز رونق ببخشیم.

وی یادآور شد: همچنین در مجموع با توجه به شرایط جامعه و زحمت زیاد، بافت فرش برای بافنده صرفه اقتصادی ندارد و بافندگان به دلیل نبود شغل چاره‌ای جز بافت فرش ندارند و در خراسان جنوبی  بیش از ۵۰ هزار بافنده تمام وقت، نیمه وقت و پاره وقت دارد که در حال حاضر کمتر از چهار هزار نفر زیر پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند.