بدن ما روزانه به چه مقدار ویتامین دی نیاز دارد

گروه سلامت:برای داشتن استخوان و عضلات قوی بدن ما نیاز به ویتامین دی دارد. بدون ویتامین دی بدن ما نمیتواند به اندازه کافی کلسیم جذب کند و کمبود کلسیم مشکلات جدی را برای استخوان ایجاد میکند.

نقش ویتامین دی در داشتن استخوان بندی سالم چیست
بچه هایی که ویتامین دی کافی به بدنشان نمیرسد دچار بیماری به نام راشیتیسم Rickets میشوند. ویتامین ها به دسته ای از مواد گفته میشود که بدن ما به آنها احتیاج دارد ولی نمیتواند خودش آنرا بسازد پس آنها را از طریق مواد غذایی بدست میاورد.البته پوست بدن ما وقتی در معرض تابش خورشید قرار میگیرد میتواند ویتامین دی بسازد پس این ماده را نمیتوان به واقع یک ویتامین نامید.

امروزه ویتامین دی را بیشتر یک هورمون میدانند. اگر در طول روز ۳۰-۵ دقیقه نور خورشید به سر و صورت و دست ها ( با پوشیدن پیراهن آستین کوتاه) بتابد پوست بدن میتواند حدود ۱۰۰۰ واحد بین المللی ویتامین دی تولید کند و این مقدار  برای سلامت ما کافی است.البته شدت نور تابیده شده به بدن در مقدار ساخت ویتامین موثر است برای مثال اینکه در چه ساعتی از روز نور بتابد، در چه فصلی از سال باشیم، در چه محل جغرافیایی باشیم، هوا چقدر ابری یا غبارآلود باشد، چه مقدار از پوست بدن ما پوشیده است، پوست بدن تیره است یا روشن و یا اینکه از کرم های ضد آفتاب استفاده میکنید یا خیر همگی در مقدار ساخت ویتامین دی موثر هستند.

اگر بدن ما میتواند به این آسانی ویتامین دی بسازد پس چرا شاهد کمبود آن در بسیاری از افراد هستیم.
متاسفانه زندگی اجتماعی بشر در دهه های اخیر موجب شده است تا انسان ها هر روز کمتر از قبل تابش اشعه خورشید را بر بدنشان احساس کنند. بچه ها بسیاری از ساعات را یا در کلاس درس و یا در خانه و در محیطی سربسته هستند. مسیر بین خانه و مدرسه هم که اکثراً با وسیله نقلیه طی میشود. بزرگترها هم روز ها را در محل کارشان که اکثراً محیطی سربسته است میگذرانند.

بسیاری از مردم روزهای تعطیل را هم یا در خانه پای تلویزیون هستند یا به دید و بازدید آشنایان که آنها هم در منزل هستند میروند. بسیاری از ورزش ها هم امروزه در سالن های ورزشی و در محیط های بسته انجام میشوند. وقتی هم که فرصتی بدست داده تا مدتی زیر آفتاب باشیم از کرم ضد آفتاب استفاده میکنیم.متاسفانه مصرف شیر و لبنیات هم در بین مردم و بخصوص بچه ها روزبروز کمتر شده و بجای آن از نوشابه های گازدار و یا اگر خیلی مراعات کنند از آبمیوه  های صنعتی استفاده میکنند. پس جای تعجب ندارد که حتی در کسانی که در مناطق آفتابی زندگی میکنند هر روز بیش از قبل شاهد شیوع کمبود ویتامین دی باشیم.

ویتامین دی چیست
ویتامین دی یک مولکول شیمیایی است که در سلامتی بدن نقش مهمی دارد. ویتامین ها دسته ای از مواد هستند که معمولا بدن قادر به تولید آنها نیست و باید از طریق مواد غذایی به بدن برسند.این مواد در تنظیم واکنش های شیمیایی بدن انسان مهم بوده و نقش حیاتی دارند. برخلاف ویتامین های دیگر که باید از طریق غذا تامین شوند بدن انسان میتواند خودش سازنده این ویتامین باشد. پس ویتامین دی یک ویتامین واقعی نیست و بسیاری از محققین آن را بیشتر یک هورمون میدانند تا یک ویتامین.

ورود ویتامین دی از طریق غذا به بدن انسان معمولا بصورت ویتامین D3 یا کوله کلسیفرول cholecalciferol و یا ویتامین D2 یا ارگوکلسیفرول ergocalciferol است. در کبد ویتامین دی به کلسی دیول Calcidiol تبدیل میشود.
کلسی دیول همان ماده ای است که مقدار آن در خون در آزمایشگاه اندازه گیری میشود و به عنوان معیاری برای بررسی میزان ویتامین دی بدن از آن استفاده میگردد. ویتامین دی در کلیه به کلسی تریول Calcitriol تبدیل میشود که شکل فعال ویتامین دی است. کلسی تریول یک هورمون است و میزان کلسیم و فسفر بدن را تنظیم میکند.
بنابراین ویتامین دی از طریق کلسی تریول بر روی میزان کلسیم بدن و تمامی کارکردهای مبتنی بر آن مانند سلامت استخوان ها و عضلات موثر است.
 
تولید ویتامین دی در بدن پستانداران براثر تابش نور خورشید بر پوست صورت میگیرد. این خوب است چون غذاها معمولا مقدار کافی ویتامین دی ندارند.جزء B نور ماوراء بنفش کلسترول را در پوست به ویتامین دی تبدیل میکند. در یک فرد با پوست روشن تابش روزانه ۲۰-۱۵ دقیقه نور آفتاب در ساعات میانه روزهای تابستان به پوست صورت و ساعدها ۳-۲ بار در هفته میتواند مقدار کافی از ویتامین دی را ایجاد کند.

البته در افراد با پوست تیره و یا در افراد مسن مدت تابش مورد نیاز برای ساخت مقادیر کافی از ویتامین دی بیشتر است. نوری که از پنجره عبور کرده تاثیر کافی در تولید ویتامین دی ندارد. در فصول دیگر سال غیر از تابستان که اشعه خورشید مایل تر میتابد پوست برای ساختن ویتامین دی باید مدت بیشتری تحت تابش آفتاب باشد.
البته به علت اینکه در معرض قرار گرفتن در معرض نور خورشید به مدت زیاد ممکن است موجب بروز سرطان پوست شود معمولا مدت زمان خاصی برای ماندن زیر آفتاب و به منظور بهره مندی از آن برای تولید ویتامین دی توصیه نمیشود.
 
بدن ما چه نیازی به ویتامین دی دارد
نقش اصلی ویتامین دی در بدن کمک به جذب کلسیم و فسفر از طریق روده است. وجود کلسیم و فسفر در بدن برای سالم و قوی ماندن استخوان های ضروری است. پس ویتامین دی برای سالم و قوی بودن استخوان ها ضروری است.این ویتامین در سلامت عضلات بدن هم نقش موثری دارد. دلایلی وجود دارد که نشان دهنده نقش ویتامین دی در پیشگیری از سرطان، دیابت و بیماری های قلبی است.

کمبود ویتامین دی در چه کسانی ایجاد میشود
کمبود ویتامین دی مشکل شایعی است. این ویتامین در پوست بدن و براثر تابش نور آفتاب ساخته میشود. اکثر غذاها حاوی مقادیر اندکی از ویتامین دی هستند.کمبود خفیف ویتامین دی میتواند موجب درد کلی در بدن شود و وقتی این کمبود شدیدتر میشود موجب بروز راشیتیسم در کودکان و استئومالاسی در بزرگسالان میگردد.
در بعضی افراد مانند زنان باردار، بچه های زیر پنج سال و افراد بالای ۶۵ سال، کسانی که تحت تابش کافی نور خورشید نیستند، افراد با پوست تیره و وجود بعضی بیماری های گوارشی، کبدی و کلیوی احتمال کمبود ویتامین دی زیاد است.
 
کمبود ویتامین دی در سه حالت ایجاد می شود
نیاز بدن به ویتامین دی افزایش پیدا کرده باشد
بدن نتواند مقادیر کافی از ویتامین دی را بسازد
ویتامین دی کافی در غذا وجود نداشته باشد 

افزایش نیاز به ویتامین دی
در بچه های در حال رشد، زنان باردار و زنان شیرده نیاز بدن به ویتامین دی افزایش میابد. در زنانی که فاصله بین بارداری های آنان کوتاه بوده و زایمان های متوالی داشته اند کمبود ویتامین دی بیشتر دیده میشود چون در این افراد ذخایر ویتامین دی بدن بسرعت خالی میشود. در بچه های شیرخواری که مادر آنها کمبود ویتامین دی دارد و یا مدت زیادی شیر داده است هم معمولا کمبود ویتامین دی ایجاد میشود.البته شیردادن بچه توسط شیر مادر آنچنان مهم و مفید است که کمبود ویتامین دی هیچگاه نباید بهانه ای برای شیر ندادن مادر به بچه باشد. این وضعیت ها به راحتی با مصرف مکمل های ویتامین دی حل میشوند.

در افراد چاق نیاز به ویتامین دی بیشتر میشود. ویتامین دی در چربی بدن ذخیره میشود پس هر چه چربی بدن بیشتر باشد ویتامین دی بیشتر به سمت چربی رفته و مقدار آن در جریان خون کم میشود. پس این افراد به مقادیر بیشتری از ویتامین نیاز دارند.افرادی که مبتلا به بیماری های مزمن هستند هم نیاز بیشتری به ویتامین دی دارند
 
عدم توانایی بدن در ساخت مقادیر کافی ویتامین دی
این عدم توانایی میتوان به علل مختلفی ایجاد شود
تولید ناکافی ویتامین دی در بدن به علت زندگی در محیط های سربسته، پوشیده بودن قسمت اعظم پوست بدن در هنگام مواجهه به نور آفتاب، داشتن پوست تیره، استفاده بی رویه از کرم های ضد آفتاب
تولید ناکافی ویتامین دی در پوست افراد مسن
وجود بیماری هایی مانند کرون، سلیاک و بیماری های کبدی و کلیوی
اختلال در تولید ویتامین دی در پوست و یا جذب آن در دستگاه گوارش
استفاده از داروهایی مانند کربامازپین، فنی توئین، پیریمیدون، باربیتورات ها و بعضی داروهای ضد ایدز 

کمبود ویتامین دی در رژیم غذایی
این کمبود در بعضی افراد گیاه خوار و یا در کسانی که اصلا از غذاهای دریایی استفاده نمیکنند دیده میشود
 
کمبود ویتامین دی چقدر شایع است
کمبود ویتامین دی شیوع زیادی دارد. بیش از نصف مردم به این کمبود مبتلا هستند. در اغلب این افراد کمبود ویتامین یا علامت ظاهری نداشته و یا با یک درد پراکنده همراه است که بیمار از علت آن بی اطلاع میماند.
 
علائم کمبود ویتامین دی چیست و درمان آن چگونه است
علائم کمبود ویتامین دی در بسیاری اوقات مبهم و غیر اختصاصی است و به همین علت در بسیاری اوقات دیر تشخیص داده میشود. علائم کمبود در بچه ها و بزرگسالان قدری متفاوت است. مهمترین این علائم در کودکان عبارتند از
ریکتز یا راشیتیسم بیماری است که به علت کمبود ویتامین دی در بچه ها ایجاد شده و خود را معمولا بصورت زانوهای پرانتزی و مچ دست کلفت نشان می دهد
دیر راه افتادن بچه و کوتاه قدی وی میتواند از علائم کمبود ویتامین دی باشد
بچه مبتلا به کمبود ویتامین دی دیر دندان درمیاورد
تحریک پذیری بچه ها میتواند نشانه ای از کمبود ویتامین دی باشد
کمبود ویتامین دی موجب افزایش استعداد بچه به عفونت میشود
در کمبود شدید ویتامین دی بچه دچار کرامپ یا اسپاسم عضلانی، تشنج و مشکل تنفسی میشود. این علائم به علت کمبود کلسیم ایجاد میشود
بندرت در کمبود شدید ویتامین دی ضعف عضله قلب (کاردیومیوپاتی) ایجاد می شود

علائم کمبود ویتامین دی در بزرگسالان عبارتند از
درد مبهم و پراکنده در تمام بدن
ضعف کلی بدن و ضعف در ایستادن و بالا رفتن از پله و در مراحل پیشرفته تر لنگیدن
درد استخوان بخصوص در دنده، مفصل ران، کف پا و رانتشخیص کمبود ویتامین دی معمولا با بررسی سطح این هورمون در خون صورت میگیرد.
 

یکی از علل پرانتزی بودن پاها در بچه ها راشیتیسم است
 درمان کمبود ویتامین دی
درمان کمبود این هورمون مصرف آن است. ویتامین دی را میتوان بصورت خوراکی و یا تزریقی مصرف کرد. ویتامین دی در بدن ذخیره میشود. تزریق یک آمپول آن میتواند نیاز بدن را تقریبا تا شش ماه تامین کند.

در مصرف ویتامین دی توجه به موارد زیر ضروری است
اگر از دیگوکسین و یا داروهای ادرار آور تیازیدی استفاده میکنید مراقب باشید ویتامین دی را بیش از اندازه مصرف نکنید
اگر سنگ کلیه و یا دیگر بیماری های کلیوی و یا بیماری کبدی و یا هورمونی دارید قبل از مصرف ویتامین دی آن را به پزشک خود اطلاع دهید
کسانی که کلسیم خون بالایی دارند و یا افراد سرطانی نباید ویتامین دی مصرف کنند
اگر کربامازپین، پریمیدون، باربیتورات و یا بعضی داروهای ضد ایدز مصرف میکنید نیاز شما به ویتامین دی بیشتر از افراد دیگر است 

اگر ویتامین دی زیاد مصرف شود ممکن است علائم مسمومیت با آن ایجاد گردد که مهمترین آن افزایش سطح کلسیم خون و بروز علائمی مانند تشنگی، ادرار زیاد، تهوع و استفراغ، گیجی و سردرد است.

میزان نیاز بدن به ویتامین دی چیست
 در اکثر منابع پزشکی مقدار مورد نیاز روزانه ویتامین دی برای حفظ کارکرد صحیح بدن ۴۰۰ واحد ذکر شده است. مطالعات اخیر نشان داده است که ۴۰۰ واحد ویتامین دی حداقل ویتامین مورد نیاز است ( یعنی مقداری است که دچار راشیتیسم نشویم) و افراد بالای ۵ سال برای داشتن استخوان ها و عضلات سالم و قوی به حدود ۱۰۰۰ واحد ویتامین دی در روز نیاز دارند.
 
چه کنیم تا بدن ما روزانه ۱۰۰۰ واحد ویتامین دی دریافت کند
برای تامین ویتامین دی بدن انجام هر کدام از کارهای زیر کافی است
هر روز بین ساعات ۱۰ صبح تا ۲ عصر بمدت حدود ۱۵ دقیقه در هوای آفتابی و با پیراهن آستین کوتاه و شلوارک قرار گیرید.
هر روز ماهی بخورید. ماهی هایی که حاوی چربی زیاد هستند مانند ساردین و تن و زرده تخم مرغ بیش از دیگر غذاها ویتامین دی دارند.
روزی ده لیوان شیر تقویت شده با ویتامین دی بنوشید ( منظور شیری است که به آن ویتامین دی اضافه کرده اند)
از مکمل های دارویی ویتامین دی استفاده کنید.

به نظر میرسد تنها راه عملی برای اکثر ما راه آخر باشد. مولتی ویتامین ها اکثرا حاوی فقط ۴۰۰ واحد ویتامین دی هستند و مصرف روزانه بیش از یک عدد قرص مولتی ویتامین درست نیست چون ویتامین های دیگر( مثل ویتامین آ) را در مقادیری بیش از مقدار مورد نیاز وارد بدن ما میکند که ممکن است برای استخوان ما خوب نباشند.

چطور میشود فهمید بدن ما به اندازه کافی ویتامین دی دارد
با اندازه گیری سطح ویتامین دی در خون میتوان فهمید آیا به بدن ما به اندازه کافی ویتامین دی رسیده است یا خیر. مقدار کمتر از ۲۰ موجب بروز راشیتیسم میشود. مقادیر بین ۱۰۰-۴۰ مناسب است.
 
آیا ممکن است ویتامین دی بدن ما بیش از حد باشد
وقتی بدن ما در معرض نور آفتاب بیشتری قرار میگیرد تولید ویتامین دی را متوقف میکند ولی اگر ما روزی بیش از ۲۰۰۰ واحد از این ویتامین مصرف کنیم ممکن است به سلامتی خود آسیب برسانیم.
 
آیا ویتامین دی فقط برای حفظ سلامتی استخوان مفید است
خیر این ویتامین برای سلامت و حفظ قدرت عضلات هم مورد نیاز است. کسانی که دچار کمبود این ویتامین میشوند بیش از افراد دیگر دچار گرفتگی عضلات و درد استخوان و مفصل میشوند. افراد مسنی که مکمل های ویتامین دی مصرف میکنند کمتر زمین میخورند که احتمالاً به علت کارکرد بهتر عضلات آنها است.