زمین‌لرزه ‌زلزله‌زدگان خوی را راحت نمی‌گذارد

گروه جامعه:زمین در خوی آرام و قرار ندارد و زندگی در مناطق زلزله‌زده با سختی و وحشت در جریان است، در این بین کارشناسان ‌ تاکید می‌کنند که نمی‌توان به طور قطع گفت زمین لرزه‌های اخیر پس لرزه هستند یا پیش لرزه‌. به همین دلیل همچنان باید در مناطق زلزله‌زده جوانب احتیاط را رعایت کرد.  

به گزارش جام حم آنلاین، بیش از یک هفته از وقوع زلزله ۵٫۹ ریشتری خوی می‌گذرد و در این مدت نیز زمین‌لرزه دست از سر این منطقه و ساکنان آن برنداشته است، زمین لرزه‌هایی که به طور قطع مشخص نیست که آیا پس لرزه‌ هستند یا پیش لرزه‌های حادثه‌ای بزرگتر؟این شرایط سبب شده که بسیاری از شهروندان در خوی و روستاهای زلزله‌زده جرات بازگشت به خانه‌هایشان را نداشته باشند.

منطقه‌ای لرزه خیز
درباره وقوع زلزله‌ای بزرگتر در منطقه نمی‌توان با اطمینان صحبت کرد. اما کارشناسان بر سر این مساله که منطقه سابقه لرزه‌خیزی قابل توجهی دارد با یکدیگر هم عقیده هستند.دکتر مسعود مجرب، زلزله شناس دراین باره به جام جم آنلاین می‌گوید: سابقه تاریخی لرزه‌خیزی منطقه ‌نشان می‌دهد این منطقه تاکنون زلزله‌های بزرگ متعددی را تجربه کرده است.

 این حقیقت را از روی تخریب و بازسازی برخی آثار باستانی نیز می‌توان متوجه شد.‌ برای نمونه نزدیک‌ترین اثر به منطقه قره کلیساست‌ که در طول تاریخ چند بار به دلیل زلزله‌های بزرگ تخریب شده است.‌او به زلزله‌ای که سال ۱۳۰۹ در  سلماس نیز اتفاق افتاد اشاره می‌کند و می‌گوید: منطقه تحت تاثیر این زلزله ۷٫۲ ریشتری بشدت تخریب شد. برای نمونه زمین در گورستان ‌روستای ملحم  دچار اختلاف ارتفاع حدود چهارمتری شد‌.بنابراین براساس شواهد می‌توان گفت ‌پتانسیل رخداد زلزله بزرگ در منطقه وجود دارد.

پس لرزه یا پیش لرزه
در این بین آنچه سبب نگرانی شهروندان و برخی مسئولان شده این نکته است که مشخص نیست زلزله‌های اخیری که در منطقه اتفاق می‌افتد، پیش لرزه هستند یا پس لرزه. برخی کارشناسان معتقدند با توجه به اینکه ما دانش لازم را در حوزه نداریم، نمی‌توانیم به طول قطع دراین باره صحبت کنیم.

دکتر ‌مجرب در این باره توضیح می‌دهد:‌ چون در این حوزه دانش کمی داریم و مطالعات دستگاهی نیز به خوبی انجام نشده است، نمی‌توان دقیق در این باره صحبت کرد. اما وقتی به زلزله‌های گذشته رجوع می‌کنیم، می‌توانیم بگوییم تا حدود چهار ماه آینده امکان وقوع این لرزه‌ها ‌وجود دارد. با این حال ‌قدرت این را نداریم که بگوییم این‌ موارد پیش لرزه‌های زلزله بزرگتر هستند یا پس لرزه.او ادامه می‌دهد: ‌نباید فراموش کرد که زلزله‌ای با بزرگی ۷ حدود ۳۲ برابر قویتر از زلزله ۶ ریشتری است. به همین دلیل باید پس لرزه‌های بسیاری اتفاق بیفتد تا بگوییم انرژی منطقه تخلیه شده و ‌ پتانسیل زلزله حدود ۷ ریشتری وجود ندارد‌. این در حالی است که‌ این احتمال را نیز نمی‌توان نادیده گرفت که این زلزله‌ها پیش لرزه زلزله‌ای بزرگ‌تر باشند.

‌به این ترتیب برخی کارشناسان تاکید می‌کنند که نمی‌توان درباره شرایط منطقه به شکلی اظهار نظر کرد که خیال شهروندانی که در منطقه زلزله زده ساکن شده‌اند، راحت شود.این زلزله شناس در این باره می‌افزاید:  لازم به یادآوری است که منطقه پتانسیل زلزله بزرگ را دارد و برخی زلزله‌های منطقه  نیز مستند سازی نشده‌اند. به همین دلیل ‌نمی‌توان به این پرسش پاسخی داد که خیالمان را راحت کند‌.‌آن طور که او توضیح می‌دهد اگر زمین لرزه‌های اخیر پس لرزه ‌زمین لرزه ۵٫۹ ریشتری باشند، می‌توان گفت تا حدود چهار ماه آینده نیز ادامه خواهند داشت، چراکه پس لرزه‌های زلزله‌ای با بزرگای ۷ حدود یکسال نیز زمان می‌برد.

 توصیه به شهروندان  
این روزها بیشتر شهروندان در خوی و روستاهای زلزله زده بیم تکرار زمین لرزه را دارند. به همین دلیل ترجیح می‌دهند وارد خانه‌های آسیب دیده خود نشوند. این درحالی است  که شرایط جوی نیز  سختی زندگی در چادر را دو چندان کرده است. در این بین برخی مسئولان به شهروندان توصیه می‌کنند که در منازلی که آسیب جدی ندیده‌اند، ساکن شوند. دکتر ‌مجرب در این باره عنوان می‌کند: کارشناسان سازه باید از منازل آسیب دیده شهروندان بازدید کنند و درخصوص بی‌خطر بودن بازگشت به آنها تصمیم بگیرند، زیرا شهروندان نمی‌توانند به درستی در این باره تصمیم‌گیری کنند.

او درباره بازگشت به خانه‌هایی که آسیب کمی دیده‌اند نیز می‌گوید: چنانچه منزل مسکونی قابل سکونت تشخیص داده شد نیز شهروندان باید نکات ایمنی را رعایت کنند و مثلا در منطقه‌ای بخوابند که در صورت وقوع زلزله  آسیب کمتری ببیند. به عبارت دیگر بهتر است شهروندان در محل‌هایی که به قول معروف مثلث امن تشکیل می‌شود، بخوابند.آن طور که این زلزله شناس توضیح می‌دهد یکی از این محل‌ها آشپزخانه و کنار یخچال و ماشین لباس‌شویی است، البته به این شرط که شخص از پنجره‌ها و ظروف شکستنی دور باشد و در خصوص اجاق گاز نیز احتیاط‌های لازم را انجام داده باشد.

به گفته مجرب مرور زلزله‌های مرگبار گذشته نشان می‌دهد که سقوط سقف نتوانسته به پرس شدن کامل یخچال‌های منازل منجر شود. به همین دلیل اگر شخصی کنار آنها پناه گرفته باشد، آسیب کمتری می‌بیند.  علاوه بر این شانس دسترسی به مواد غذایی نیز برای شخص افزایش پیدا می‌کند.

مدیریت بحران بحران زده
 در این بین مسئولان نیز باید با جدیت بیشتری وظایف خود را انجام دهند، برای نمونه در حالی که بیش از هفت روز از زلزله می‌گذرد، هنوز منازلی که قابل سکونت هستند، مشخص نشده‌اند و خبرهای رسیده از منطقه نیز از این حکایت دارد که توزیع لوازم ضروری بین زلزله زدگان ‌ به درستی انجام نمی‌شود.

دکتر مجرب در این باره می‌گوید: ‌باید از مسئولان مدیریت بحران پرسید، چرا پس از چند روز هنوز نقشه مناطق امن به درستی مشخص نشده است و درباره نیازهای مردم زلزله‌زده نیز اطلاع رسانی مناسبی انجام نمی‌شود.
 آن طور که او توضیح می‌دهد مدیریت بحران این روزها بحران زده است، چراکه بیشتر درگیر تامین لوازمی مانند چادر و پتو است. به همین دلیل وقتی بحث مسائل علمی به میان می‌آید، مسئولان معمولا به انجام رفتارهای نمایشی بسنده می‌کنند‌. این درحالی است که با اطلاعات اندکی که در دسترس است نیز‌ می‌توان تصمیم های بهتری گرفت.

 این زلزله شناس ادامه می‌دهد: مشکل اینجاست که در مدیریت بحران به تخصص مدیران توجه نمی‌شود و آنها با هر تخصصی که دارند به عنوان مسئول انتخاب می‌شوند. به همین دلیل نمی‌توانند بموقع تصمیم‌های درستی بگیرند. مثلا بلافاصله پس از وقوع زلزله از بازسازی مناطق آسیب دیده خبر می‌دهند، رویکردی که نشان می‌دهد آنها سواد لازم را در این حوزه ندارند، زیرا ‌پس از زلزله انجام بازسازی درگرو مطالعات دقیق‌تری است.مساله دیگری که این روزها بیش از گذشته نمایان شده ‌، توزیع نامناسب اقلام ضروری بین زلزله‌زدگان است که سبب ایجاد مشکلات اجتماعی نیز شده است.

 دکتر مجرب درباره دلیل توزیع نامناسب امکانات نیز می‌گوید: چون برآورد درستی از میزان خسارت درمناطق مختلف نداریم در توزیع اقلام به مشکل رو به رو می‌شویم  در نتیجه بخشی از کالاهای مورد نیاز به مناطقی ارسال می‌شود که در خواست برای آن کم است و در برخی مناطق نیز امکانات پاسخگوی نیازها نیست. به همین دلیل مشکل اجتماعی ایجاد می‌شود.‌