‌سیستان‌و‌بلوچستان، رها شده در‌کرونا

گروه جامعه: روزنامه همشهری نوشت: کرونای هندی از جنوب به شمال سیستان‌وبلوچستان در حرکت است. بیمارستان‌ها پر شده. راهرو‌ها مملو از بیمار است، مرگ‌ومیر افزایش یافته و ابتلا به بیماری هر‌روز بیشتر می‌‎شود. ۱۱۷۰مورد ابتلا در یک روز عدد ترسناکی برای استانی مثل سیستان‎وبلوچستان است که در یک سال گذشته همیشه پایین‌ترین رقم‌ ابتلا و مرگ‌ومیر را داشت.
حالا تعطیلی بازارها و مشاغل هم کارگر نیست، زیرا ویروس جدید همه را با هم بیمار می‌کند. مردم و پزشکان چشم به مسئولان دارند و مسئولان مردم را به‌دلیل رعایت‌نکردن پروتکل‌ها سرزنش می‎کنند. کرونا اما در سیستان‌وبلوچستان سرریز کرده است، همه‌جا هست و باید برای آن کاری کرد.
مردم سیستان‌و‌بلوچستان از ویروس ترسیده‌‎اند و افزایش ابتلا به بیماری همه را درگیر خود کرده است. یک فعال رسانه‎ای اهل زاهدان درباره وضعیت شیوع کرونا در استان می‌گوید: همه مشکلاتی که درباره شیوع کرونا می‌گویند، درست است، اما مردم استان هم اصلا رعایت نمی‌کنند و هیچ‌کس ماسک نمی‎زند. مسئله این است که وقتی مسئولان کاری نمی‌کنند، خودمان باید به فکر خودمان باشیم و کاری کنیم.محمد شکوهی‎فر ادامه می‌دهد: از سوی دیگر، هر یک از نیازهای اساسی مردم باید با ماندن در صف‎های طولانی تامین شود. همه‌‌چیز از مرغ گرفته تا واکسن و تست کرونا و…‌ صفی است. استان ما برای شرایط حاد آمادگی ندارد و مشکلات به سرعت تبدیل به فاجعه می‌شوند.وی درباره نبودن آمار دقیق از مبتلایان و فوتی‎های استان هم ‌می‌افزاید: نظارتی بر روستاهای استان وجود ندارد و این مناطق عموما جزو آمار حساب نمی‌شوند. این مردم ممکن است کرونا بگیرند یا بر اثر آن فوت کنند، اما نه جایی ثبت می‌شوند و نه کسی می‌فهمد که بیمارند یا به چه دلیلی فوت کرده‌اند.
یکی از موضوعاتی که به‌عنوان عامل شیوع کرونا در سیستان‌وبلوچستان مطرح می‎شود، استفاده‌نکردن مردم از ماسک است؛ گرچه این موضوع هم مانند بسیاری دیگر از موارد می‎تواند از نبود آگاهی و توان اقتصادی اندک مردم نشأت گیرد. دبیر قرارگاه عملیاتی ستاد ملی مقابله با کرونا می‎گوید: براساس گزارش نمایندگان وزارت بهداشت، میانگین رعایت پروتکل‌های بهداشتی در کشور در بازه زمانی ۲۶ خرداد تا ۲تیر ۶۱/۷۹درصد بوده است.سیستان‌وبلوچستان با ۴۹درصد و آذربایجان غربی با ۶۰درصد و مازندران با ۶۲درصد کماکان مانند ماه‌های گذشته در انتهای جدول رعایت پروتکل‌های بهداشتی هستند.به‌گفته بابک دین‌پرست، سمنان با ۸۳درصد، زنجان با ۸۱درصد و یزد و خراسان جنوبی به‌طور مشترک با ۸۰درصد رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی در صدر این جدول قرار دارند.

عامل هر چه هست، وضعیت در بیمارستان‌های سیستان‌و‌بلوچستان وخیم شده. این را همه کسانی که از استان خبری دارند، تکرار می‌کنند. فوق‌تخصص ریه و پزشک بیمارستان علی‌ابن‌ابیطالب(ع) زاهدان در این‌باره به همشهری می‎گوید: هرچند زاهدان تازه پیک سوم را پشت سر می‌گذارد، اما مسئله این است که ما به سرعت به قله پیک رسیده‎ایم.سوش جدید بیماری که الان درگیر آن هستیم به‌احتمال بسیار زیاد دلتا کروناست و به‌دلیل قدرت واگیر زیادی که دارد به سرعت همه را درگیر کرده است. نزارعلی مولایی با بیان اینکه به محض ابتلای یک نفر همه اعضای خانواده او بیمار می‌شوند، می‎افزاید: سقف درمانی بیمارستان‌ها پر شده و هنوز بیماری افزایشی است.این موضوع چالش بزرگی است که باید رفع شود. وی درباره ویژگی‎های کرونای دلتا هم توضیح می‎دهد: دلتا شدت واگیر زیاد و از هفته دوم، بروز تنفسی دارد. در واقع این ویروس تعداد افراد بیشتری را درگیر می‎کند و همچنین در میان بیماران مبتلا به آن، درگیری ریوی بیشتر از انواع قبلی است. الان به جز نیازهای درمانی به اطلاع‌رسانی و هشدار وسیع به مردم نیاز داریم، زیرا آی‌سی‌یوها پر شده و فقط با ایجاد قرنطینه‎های سخت است که می‎توانیم ماجرا را کنترل کنیم.این فوق‎تخصص ریه با بیان اینکه سیستان‌و‌بلوچستان در حال انفجار است، ‌می‌گوید: ویروس از ایرانشهر و چابهار به سمت زاهدان حرکت کرده و هنوز به زابل و هیرمند نرسیده‌ است. برای شمال استان باید فکری کرد تا به ویروس مبتلا نشود و این کار فقط با مراقبت شدید شدنی

مردم بیمارند، اما مشکل فقط پرشدن بیمارستان یا بود و نبود دارو نیست. سیستان‌و‌بلوچستانی‌ها اطلاعات کمی از بیماری دارند و برای آنکه آنها را با آنچه پیش آمده و آنچه پیش خواهد آمد آشنا کنیم به کارهای میدانی و تخصصی بیشتری نیاز است.یک پزشک عمومی اهل زاهدان درباره وضعیت استان در مواجهه با سوش جدید بیماری به همشهری می‎گوید: ۲هفته است وضعیت شهرهای استان قرمز شده درحالی‌که این شرایط قابل پیش‌بینی بود و می‌شد از آن جلوگیری کرد. اواخر خرداد وضعیت چابهار با ۷/۰سرانه تخت بیمارستانی قرمز شد و این شهر حالا شرایط بحرانی را می‌گذراند. مجتبی جهان‌تیغ با بیان اینکه پس از پایان انتخابات و درحالی‌که تجمعات انتخاباتی متعددی در شهرهای استان برگزار شده بود، روند انفجاری دلتاویروس در استان آغاز شد، ‌می‌افزاید: تنها چیزی که درباره استان گفته می‎شود این است که مردم پروتکل‎ها را رعایت نمی‌کنند. مردم را مقصر شرایط نشان می‌دهند درحالی‌که آنها را رها کرده‌اند و فقط به بهبود شرایط درون بیمارستان‌ها توجه دارند. وی با بیان اینکه مردم شهرهای فقیر و کارگرنشین سیستان‌وبلوچستان نمی‎توانند کار نکنند و در خانه بمانند، می‌گوید: کاری که باید در استان انجام می‌‎شد و هنوز هم برای آن دیر نیست، تست‌گیری گسترده است.مراکز تست‌‎گیری در استان از سرانه کشوری بسیار کمتر است و مثلا زاهدان با ۶۰۰هزارنفر جمعیت فقط ۶مرکز غربالگری دارد. این میزان را مقایسه کنید با آران و بیدگل که با ۳۰۰هزار نفر جمعیت ۱۲مرکز تست‌گیری دارد. این پزشک عمومی با بیان اینکه استان به یک تعطیلی فراگیر و مقتدر نیاز دارد، می‎گوید: راهبرد دوم استان، شناسایی بیماران است. باید در مکان‎های عمومی تست‌‌گیری انجام شود. مردم با گفته پزشک باور نمی‎کنند کرونا دارند، فکر می‌کنند سرما خورده‌اند و به همه جا می‌روند و ویروس را گسترش می‌دهند. باید جامعه مبتلا را بشناسیم تا چرخه بیماری کند شود.

قرمز‌شدن شهرهای سیستان‌وبلوچستان دوباره محدودیت‎ها را افزایش داده است. در آخرین تصمیمی که برای شرایط بحرانی‎ شهرهای استان گرفته‌ شده، بازار چابهار به‌مدت ۲هفته و ایرانشهر به‌مدت ۱۰روز تعطیل شد. به‌گفته معاون استاندار و فرماندار ویژه ایرانشهر با توجه به شرایط فوق قرمز این شهرستان و برای جلوگیری از شیوع این ویروس و حفظ سلامت و جان مردم، همه صنوف به جز داروخانه‌ها، نانوایی‌ها، قصابی‌ها، سوپرمارکت‌ها و میوه و تره‌بار از امروز به‌مدت ۱۰روز تعطیل شد.علی شعبانی می‎افزاید: فعالیت باشگاه‌ها و کلوپ‌های ورزشی، مراکز فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی و پاساژها که موجب شکل‌گیری تجمع و ازدحام می‌شود، ممنوع است. همچنین براساس تصمیم ستاد مقابله با کرونا شهرستان، مرکز بهداشت موظف است از همه مطب‌های پزشکان، کلینیک‌ها، آزمایشگاه‌ها و داروخانه‌های شهر بازدید و درصورت تجمع مشتریان و ازدحام و رعایت‌نکردن پروتکل‌ها و دستورالعمل‌های ستاد مبارزه با کرونا، این مراکز نیز با هماهنگی قضایی پلمب شوند. تردد در شهر هم از ساعت ۲۱ تا ۴ بامداد ممکن نیست و ورود و خروج خودروها بدون مجوز هم به ایرانشهر ممنوع است.

مرگ مردم سیستان و بلوچستان را تهدید می‌کند و از این استان راه خود را به دیگر نقاط کشور باز کرده است. این یک هشدار نیست، آژیر قرمز مرگ است که صدایش از همه جای ایران می‎آید.
سیستان‌وبلوچستان همواره از نداشتن امکانات و تجهیزات کافی در زمینه‌های مختلف به‌ویژه پزشکی رنج برده است و این موضوع در دوران همه‌گیری کرونا بیش از گذشته مطرح می‌شود. با شیوع ویروس دلتا و پرشدن بیمارستان‌ها این مسئله اهمیت بیشتری یافته است. به‌گفته رئیس دانشگاه علوم پزشکی زاهدان از ۳هفته گذشته تاکنون روند بیماری کرونا در سیستان‌وبلوچستان مثل سایر مناطق جنوبی کشور به شکل انفجاری افزایش یافته است و در نتیجه، نیاز چند برابری بیماران به اکسیژن با استفاده از اکسیژن‌سازهای کانتینری سیار و کپسول تامین می‌شود.
سیدمحمد هاشمی شهری با بیان اینکه استان در بازوی بالارونده پیک قرار دارد و هنوز به قله پیک نرسیده‌ است، می‌گوید: رعایت‌نکردن شیوه‌نامه‌های بهداشتی و نبود توجه به توصیه‌های مکرر قبلی در کنار شیوع انواع جهش‌یافته ویروس کرونا موجب شد سیستان‌وبلوچستان نیز همانند دیگر استان‌های همجوار به موج جدید همه‌گیری کرونا وارد شود به‌طوری که در شبانه‌روز گذشته ۱۱۶۰مورد مثبت جدید در استان شناسایی شدند.
وی با بیان اینکه تعداد بیماران نسبت به موج‌های قبلی ۴ برابر شده است، می‌افزاید: کمبودی در داروهای ضدویروس و تجهیزات مورد نیاز بیماران کرونایی نداریم. البته برای تحلیل بهتر وضعیت بهداشت و درمان در سیستان‌وبلوچستان، اینکه بگوییم ضعیف‌ترین زیرساخت‌ها را داریم کفایت نمی‌کند بلکه باید ببینیم از کجا به کجا رسیده‌ایم و الان سرعت رشد ما چقدر است؟ به‌گفته هاشمی شهری، تعداد تخت‌های بیمارستانی در کشور از ابتدای انقلاب تاکنون ۳برابر و در استان ۶برابر شده است، اما هنوز شاخص دسترسی به تخت بستری در سیستان‌وبلوچستان نصف متوسط کشوری است.رئیس دانشگاه علوم پزشکی زاهدان ادامه می‌دهد: در یک سال اخیر، موفق شدیم بیمارستان ۲۲۰‌تختخوابی ایرانمهر سراوان و ۳۲۰‌تختخوابی علی‌ابن‌ابیطالب(ع) زاهدان را برای خدمت‌رسانی به مردم استان تکمیل و آماده بهره‌برداری کنیم. همچنین یکی از بهترین اورژانس‌های کشور به بیمارستان علی‌ابن‌ابیطالب(ع) زاهدان تعلق دارد. از سوی دیگر بخش‌های اورژانسی که در خاش و سراوان افتتاح شده است و دستگاه‌های سی‌تی‌اسکنی که در ۲تا ۳سال اخیر خریداری و نصب شد، توان پاسخگویی ما به بیماران را افزایش داد.

وی درباره افزایش دستگاه‌های اکسیژن‌ساز موجود در زاهدان نیز می‌گوید: تعداد دستگاه‌های اکسیژن‌ساز دانشگاه از ۱۰دستگاه به بیش از ۲۰دستگاه افزایش ‌‎یافته، ظرفیت تولید اکسیژن در دانشگاه علوم پزشکی زاهدان به ۴۰۰۰لیتر در دقیقه افزایش یافت که برای پاسخگویی به حجم معمول بیماران عادی کفایت می‌کرد.رئیس دانشگاه علوم پزشکی زاهدان می‎افزاید: با شروع همه‌گیری کووید-۱۹و نیاز فزاینده بیماران مبتلا به کرونا، خرید و نصب دستگاه‌های اکسیژن‌ساز به‌صورت جهادی در دستور کار قرار گرفت و تاکنون با صرف اعتبار بیش از ۱۲۰میلیارد ریال، ظرفیت تولید اکسیژن در مراکز درمانی تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی زاهدان به ۱۱۵۰۰لیتر افزایش یافته است.هاشمی‌شهری درباره آمار کرونای استان می‌گوید: نسبت مبتلایان، بستری‌شدگان و موارد مرگ ناشی از کرونا در دانشگاه علوم پزشکی زاهدان به کل جمعیت از متوسط کشوری کمتر است. نسبت موارد مثبت به ۱۰۰هزار نفر جمعیت در دانشگاه علوم پزشکی زاهدان ۲۲۰۳نفر و متوسط کشوری این شاخص ۳۷۱۵نفر است. نسبت موارد بستری به ۱۰۰هزار نفر جمعیت در دانشگاه ۶۷۰نفر و میانگین کشوری ۷۵۴نفر است. نسبت موارد فوت به ۱۰۰هزار نفر جمعیت در محدوده تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی زاهدان ۷۰ و در کشور ۹۸نفر است.