بازی دیپلماسی نفتی سر آینده اوپک پلاس

گروه اقتصادی: بازی دیپلماسی نفتی مهمی که عربستان سعودی را در مقابل متحد قدیمی خود امارات متحده عربی قرار داده است و نتیجه این مبارزه، نه تنها قیمت نفت در سال آینده بلکه بر آینده صنعت انرژی جهانی را شکل می دهد.
 امارات متحده عربی  با توافقی که روسیه و عربستان سعودی برای افزایش تولید نفت از اوت تا دسامبر مطرح کردند، مخالفت کرده و خواستار شرایط بهتری برای خود شد. پس از دو روز مذاکرات تلخ، امارات متحده عربی که همچنان بر مواضع خود پافشاری می کرد باعث شد مذاکرات به روز دوشنبه کشیده شود و بازار در شرایطی که قیمت نفت به بالای ۷۵ دلار در هر بشکه صعود کرده است، در برزخ بماند.
ابوظبی متحدانش را در موقعیت دشواری قرار داده است. این کشور می گوید یا درخواست من را بپذیرید یا اتحاد اوپک پلاس از هم خواهد پاشید. شکست برای رسیدن به توافق بازار را با تشدید کمبود عرضه مواجه می کند و باعث افزایش چشمگیر قیمتهای نفت می شود. اما سناریوی مهمتر دیگری هم مطرح است که اتحاد اوپک پلاس ممکن است به کلی دچار فروپاشی شود و بحران سال گذشته و ریزش قیمتهای نفت تکرار شود.در همه مذاکرات ممکن است بلوف هم وجود داشته باشد. ابوظبی اواخر سال گذشته حتی ایده خروج از عضویت اوپک را مطرح کرد. اگرچه این بار امارات متحده عربی تهدید مذکور را تکرار نکرده است اما هیچ کس حتی کسانی که در قلب این مذاکرات هستند نمی دانند اگر مذاکرات روز دوشنبه شکست بخورد، چه اتفاقی روی می دهد.
خروج از توافق اوپک پلاس مطمئنا باعث به راه افتادن جنگ قیمت نفت می شود و در چنین سناریویی همه بازنده خواهند بود. بلوف نشان دادن این است که کشور شما آماده است مشکلات را راحت تر از دیگران تحمل کند.اما مسائل دیگری مطرح است. امارات متحده عربی پس از صرف میلیاردها دلار هزینه برای افزایش ظرفیت تولید، به دنبال تولید بیشتر نفت است. در مقطعی سایر مشارکت کنندگان در این توافق احتمالا وضعیت جدید ابوظبی را تصدیق خواهند کرد و در شرایط توافق تغییراتی می دهند تا این کشور بتواند نفت بیشتری تولید کند.
راجر دیوان، تحلیلگر نفت در شرکت آی اچ اس مارکیت اظهار کرد: امارات متحده عربی این بار محکم خواهد ایستاد و از این دیدار برای به تایید رساندن ظرفیت تولید بالاتر و احیای میزان بیشتری از ظرفیت تولید خود استفاده خواهد کرد.در قلب این اختلاف، مسئله مبنای سطح تولید در میان است. کاهش یا افزایش تولید هر کشوری بر اساس سطح مبنای تولید سنجیده می شود. هر چه این سطح مبنا بالاتر باشد، این کشور اجازه دارد نفت بیشتری تولید کند. امارات متحده عربی می گوید سطح تولید فعلی این کشور که حدود ۳.۲ میلیون بشکه در روز در آوریل سال ۲۰۲۰ تعیین شد بسیار اندک است و باید ۳.۸ میلیون بشکه در روز تعیین شود.
توافق فعلی اوپک پلاس در آوریل سال ۲۰۲۲ به پایان می رسد و هر کشوری پس از آن اجازه خواهد داشت درباره مبنای سطح تولیدش مجددا مذاکره کند. اما عربستان سعودی و روسیه اکنون با حمایت سایر اعضای گروه می خواهند زمان انقضای توافق را به پایان سال میلادی آینده تغییر دهند. امارات متحده عربی ایده تمدید مدت توافق را رد کرده است مگر این که مبنای سطح تولید این کشور تغییر داده شود.
ابوظبی در آوریل سال ۲۰۲۰ سطح مبنای تولید فعلی را پذیرفت اما نمی خواهد به مدت طولانی تری در این توافق بماند. ابوظبی هزینه سنگینی برای توسعه ظرفیت تولید داشته و شرکتهای خارجی نظیر غول فرانسوی توتال را جذب کرده است. اکنون که چشم انداز بازگشت نفت ایران در صورت دستیابی به توافق هسته ای جدید مطرح است، صبر این کشور برای دستیابی به شرایط جدید توافق لبریز شده است.
ادعای داشتن سطح تولید بالاتر با این که تولیدکننده ای واقعا چنین سطح تولیدی داشته باشد، متفاوت است. معمولا کشورها ادعاهای مبالغع آمیزی درباره میزان نفتی که تولید می کنند، مطرح می کنند تا بتوانند شرایط بهتری را کسب کنند. اما امارات متحده عربی سال گذشته ثابت کرد که می تواند نفت بیشتری تولید کند و طبق برآورد اوپک، در جریان جنگ قیمت، ۳.۸۴ میلیون بشکه در روز نفت تولید کرد. ابوظبی می گوید بیش از چهار میلیون بشکه در روز نفت تولید کرده است. پیش از آن این کشور هرگز بیش از ۳.۲ میلیون بشکه در روز نفت تولید نکرده بود و عده معدودی باور داشتند که می تواند نفت بیشتری تولید کند. اکنون که ثابت کرده است می تواند نفت بیشتری تولید کند، موضع قویتری در مذاکرات دارد.پیشنهاد امارات متحده عربی حتی به نفع عربستان سعودی خواهد بود که می تواند سطح مبنای تولید بالاتری برای خود تعیین کند. اما ریاض این پیشنهاد را رد کرد. بزرگترین بازنده روسیه خواهد بود که هدف تولید بسیار پایینتری را خواهد دید و عربستان سعودی روسیه را در کنار خود نیاز دارد.
محمد بن زاید، نایب رییس امارات متحده عربی زمانی روابط خوبی با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی داشت اما روابط میان این دو به نظر می رسد در ماههای اخیر به سردی گراییده است. و ابوظبی با اقدامات ژئوپلیتیکی متهورانه ای که در ماههای اخیر داشته، قدرت خود را فراتر از بازار نفت می آزماید. در اقدام دیگری که نشانه تنش است، عربستان سعودی جمعه شب سفر شهروندانش به امارات متحده عربی را با اشاره به وضعیت کرونا محدود کرد.اوپک پیش از این هم شرایط مشابهی را تجربه کرده است. همواره اختلافاتی در کشورهای عضو بین وزارت نفت که با اوپک سروکار دارد و شرکتهای ملی نفت که اولویتشان افزایش ظرفیت تولید است، وجود داشته است. در این مورد سلطان الجابر، مدیر شرکت ملی نفت ابوظبی (ادنوک) تلاشهای جدی برای افزایش ظرفیت تولید انجام داده است.در دهه ۱۹۹۰ این شرکت نفتی PDVSA ونزوئلا بود که خواستار افزایش ظرفیت تولید بود. در حالی که تقاضا در دهه ۱۹۹۰ رشد آهسته ای داشت، کاراکاس و ریاض درگیر شدند و این مبارزه نهایتا به جنگ قیمت در سال ۱۹۹۸ کشید و به سقوط قیمت نفت برنت به پایین ۱۰ دلار در هر بشکه منجر شد.شرکت سوناطرک الجزایر هم در دهه ۲۰۰۰ اقدام مشابهی انجام داد اما بخت یارش بود و تقاضای خوب چین اجازه داد تولیدش را از ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۶ با تایید ضمنی اوپک ۶۰ درصد افزایش دهد.دو عامل در تلاش ادنوک برای تولید بالاتر موثر بوده که شامل تولید نفت شیل آمریکا و شیوع ویروس کروناست. هر دو عامل به تقاضا برای نفت اوپک در پنج سال گذشته ضربه زده اند. الجابر یا شرایط بازار را بد تفسیر کرده یا وقت شناسی نداشته است.بر اساس گزارش بلومبرگ، برنده شدن در این بن بست به اقبال و اندکی بلوف بستگی دارد و کسی که نگران است، از فروپاشی اتحاد اوپک بیشترین زیان را خواهد دید.