رخت سبز برتن ایران با کاشت یک میلیارد نهال

به گزارش ایسنا، درختکاری یک سنت باستانی ایرانی است و هر ساله ۱۵ تا ۲۱ اسفندماه به عنوان هفته منابع طبیعی و ۱۵ اسفند روز درختکاری نامگذاری شده و به همین مناسبت در نقاط مختلف کشور رسم نهالکاری اجرا می‌شود. چندی پیش نیز مراسمی با عنوان پویش «ایران سرسبز، ایران قوی» با حضور دستگاه‌های مختلف دولت و در قالب نهضت جهادی تولید و کاشت یک میلیارد اصله نهال طی یک برنامه چهارساله برگزار شد و عباسعلی نوبخت – رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور- اعلام کرد این طرح با ۳۰ میلیون اصله نهال شروع خواهد شد و تا سال آینده به ۲۵۰ میلیون اصله نهال خواهد رسید.

مسئله نهالکاری به این دلیل که ایران از سال ۱۳۷۱ به عضویت کنوانسیون تغییر اقلیم و از سال ۱۳۷۵ به عضویت کنوانسیون مبارزه با بیابان زدایی – که متولی آن سازمان ملل است – درآمده است، اهمیت بسیار زیادی دارد. این طرح تنها مختص به ایران مهم نیست چراکه بسیاری از کشورهای دیگر نیز نهالکاری را در دستور خود قرار داده‌اند. به‌طور مثال کشورهایی همچون چین، ترکیه، آمریکا، عربستان، سنگاپور، اتیوپی، پاکستان و افغانستان نیز کاشت تعداد زیادی نهال را در دستور کار خود قرار داده‌اند و تا سال ۲۰۳۰ نهال‌های مورد نیازی را که کشورهای دیگر درخواست کرده‌اند، آماده کنند سپس بکارند. کشور چین نیز درصدد است که ۷۰ میلیارد اصله نهال تولید کند که از این میزان نهال در حال حاضر ۵۰ میلیارد را تولید کرده و در کشور خود کاشته است. سطحی که باید در آن عملیات کاشت انجام دهند، حدود ۳۳.۳ میلیون هکتار است.

نیاز تهران به ۱.۵ میلیون هکتار نهالکاری برای رفع آلودگی هوا
رضا بیانی- مدیرکل منابع طبیعی استان تهران- در این جلسه درباره مزایای این طرح گفت: سالانه حدود ۴۵۰ میلیون تن آلودگی هوا در ایران تولید می‌شود. با توجه به صنایع کشور و برای اینکه بتوانیم در سطح جهانی صاحب نظر باشیم باید به موضوع تجارت کربن ورود کنیم. ما اگر حتی یک میلیارد نهال بکاریم یک مساحت ۴ میلیونی را نهالکاری کرده‌ایم و تنها برای رفع آلودگی هوای تهران، حدود ۱.۵ میلیون هکتار باید جنگلکاری کنیم تا بتوانیم آلودگی هوا را کاهش دهیم.

اما این طرح سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری با انتقاداتی همراه است. از جمله این منتقدان هادی کیادلیری – دبیر سابق مجمع کنوانسیون تنوع زیستی کشور- است که اعتقاد دارد با توجه به قدمت بالای جنگل‌های شمال کشور، کمبود سطح کاشت برای نهال‌کاری و مشکلاتی همچون کمبود آب، نگهداشت و احیای جنگل‌ها نسبت به کاشت نهال از اهمیت بیشتری برخوردار است.

وی می‌گوید: سرانه جنگل‌های ایران از میزان نرمال جهانی کمتر است و باید آن را افزایش دهیم و ایران در کل حدود ۱۲۶ نهالستان به وسعت ۲۸۰۰ هکتار دارد و با توجه به سطح موجود در نهایت می‌توانیم ۳۰۰ میلیون نهال بکاریم این در حالیست که بسیاری از نهالستان‌ها رها و تخریب شده‌اند و با این شرایط اجرای طرح کاشت یک میلیارد اصله نهال به‌راحتی ممکن نیست.

کیادلیری معتقد است که درختکاری مفید است اما باید در زمینه حفظ و نگهداشت بیشتر تلاش کنیم. برخی مواقع یک تصمیم درست گرفته می‌شود که بسیار خوب و کارآمد است اما باید در کنار این تصمیم اولویت‌بندی نیز برای تعیین درجه اهمیت موضوعات نیز وجود داشته باشد.

به گفته دبیر سابق مجمع کنوانسیون تنوع زیستی کشور، درشرایط بحران آبی و کمبود آب، این پیش‌فرض که بتوانیم از گونه‌های مقاوم استفاده کنیم و کمبود آب را با این روش برطرف کنیم، خیلی خوب است و محاسن زیادی هم دارد اما کاشت یک میلیارد اصله نهال به‌طور کلی به مرحله اجرا نمی‌رسد. بارها تصمیم‌گیری شده است اما اعتباری تاکنون برای این طرح تامین نشده است. اعتبار لازم برای حفاظت از جنگل‌های باستانی هیرکانی که در یونسکو ثبت شده است نیز فراهم نشد. جنگل‌هایی که ایجاد شدند نیز رها و خشک شدند چرا که مهم‌تر از کاشت نهال بحث نگهداری است.

 نهالکاری برای عمل به تعهدات در زمینه ترسیب کربن
رضا بیانی – مدیرکل منابع طبیعی استان تهران- در واکنش به انتقادات می گوید: هجمه‌های بسیاری درباره مسئله آب برای نهال‌ها وجود دارد. میزان بارندگی در کشور تنها ۱۸۰ میلیمتر بوده اما ما پنج ناحیه رویشی داریم و در برخی مناطق ۷۰۰ میلیمتر، ۸۰۰ میلیمتر و یا ۳۵۰ میلیمتر هم بارندگی ثبت شده است که تمام آن احصا و برنامه‌ریزی شده است. با توجه به وسعت و مناطق رویشی کشور امیدواریم بیش از ۳.۵ میلیون در هکتار جنگلکاری را با تعهدی که نسبت به کاهش آلودگی هوا و ترسیب کربن داریم، انجام دهیم.

نقی شعبانیان – معاون امور جنگل سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور- نیز درباره نیاز آبی این نهال‌ها اظهار می‌کند: برای این جنگل‌کاری از نهال‌های بومی و مناسب با اقلیم هر منطقه استفاده می‌شود و جنگلکاری و آبیاری آن هزینه نیست بلکه سرمایه‌گذاری است. در سال‌های اول برای استقرار و نگهداشت این درختان آب مصرف می‌کنیم و در آینده این درختان در چرخه آب بسیار موثر خواهند بود و شاید صدها برابر آبی که برای آن‌ها مصرف کرده‌ایم با تنظیم چرخه آب به ما بازگردانند. رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور نیز با بیان اینکه امنیت غذایی ما به دلیل به وجود آمدن این تغییرات اقلیمی در خطر قرار می‌گیرد، به نهال‌کاری تاکید زیادی دارد. به گفته وی امنیت زیستی که حلقه اتصال امنیت ملی و امنیت غذایی است، در معرض خطر قرار گرفته است. به همین دلیل در صدد کشت یک میلیون درخت هستیم.

رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری همچنین در واکنش به این انتقاد که در کشور سطح قابل کاشت اندک است و در حد کاشت یک میلیارد اصله نهال نیست، می‌گوید: حدود ۴۰ هزار روستا در کشور داریم که در اطراف بخش قابل توجهی از آن‌ها عرصه‌های منابع طبیعی وجود دارد بنابراین از آن‌ها می‌توان در قالب ایجاد پارک‌های روستایی استفاده کرد و به مردم نهال ارائه شود تا بکارند. بدین ترتیب فضای سبز ایجاد شود.

رد پای قانون هوای پاک در جریان نهالکاری
به گفته وی براساس ماده ۲۲ قانون هوای پاک (حداکثر تا ۱۰ سال پس از ابلاغ این قانون، شهرداری‌های شهرهای بالای ۵۰ هزار نفر جمعیت موظفند با همکاری وزارت نیرو و ادارات منابع طبیعی شهرستان، سرانه فضای سبز خود را حداقل به پانزده مترمربع برسانند. تولید و تأمین نهال مورد نیاز (گونه‌های با نیاز آب کم، مقاوم و بومی) برعهده ادارات منابع طبیعی و عملیات کاشت، نگهداری و بهره‌برداری برعهده شهرداری‌ها است. وزارت نیرو موظف به تأمین منابع آب مورد نیاز از محل پساب شهر ذی‌ربط، مشروط به استفاده از روش‌های نوین آبیاری توسط شهرداری است.) باید به شهرداری‌هایی با ظرفیت بالای ۵۰ هزار جمعیت نهال ارائه دهیم تا بکارند. به‌طور کلی عرصه‌های زیادی برای نهال‌کاری وجود دارد.

نوبخت می گوید: بر اساس آمایش‌های انجام شده در هر هکتار از مناطق رویشی مختلف کشور حدود ۴۰۰ اصله نهال می‌توان کاشت و یک میلیارد اصله نهال به ۲.۵ میلیون هکتار عرصه نیاز دارد. تنها مسئله توسعه نیست چرا که علاوه برآن مناطق بسیاری هم برای احیا وجود دارد و عرصه برای فعالیت زیاد است و همه جوانب نیز به صورت دقیق بررسی شده است.وی اضافه می‌کند: برش‌های استانی مربوط به سال آینده با توجه به ظرفیت‌های موجود در استان‌ها تهیه و ارسال شده و در مجموع ۳۱۰ میلیون اصله نهال قرار است، درسال ۱۴۰۲ در استان‌ها تولید شود.

برای ترویج نهالکاری و فرهنگسازی در میان مردم نیز طی روز ۲۲ بهمن مصادف با سالگرد پیروز انقلاب اسلامی، در غرفه جهاد کشاورزی بیش از ۵۰۰۰ نهال با شعار «ایران سرسبز، ایران قوی میان مردم توزیع شد که آن‌ها نهال‌های افرا، سنجد، زیتون تلخ، بادام همچنین سرو و ۱۰۰۰ بذر بادام بودند. از جمله دیگر اقدامات در حوزه نهالکاری، کاشت ۴۰۰۰ اصله نهال در دانشکده شهید مطهری بسیج است که در سطحی به وسعت ۲۰ هکتار کاشته شد.

بر اساس گزارشات سازمان منابع طبیعی در استان‌ها نیز موافقت‌نامه‌هایی امضا کرده است تا در راستای اجرای این طرح ملی، عملیات نهالکاری انجام شود که بر این اساس تاکنون تفاهمنامه کاشت نهال در استان اصفهان طی مدت چهار سال و سالانه هفت میلیون اصله نهال، در استان ایلام ۷۲ میلیون اصله نهال، در گیلان ۲۰ میلیون اصله نهال ، در جنوب کرمان ۱۶ میلیون اصله نهال و ۴۰ میلیون اصله نهال در مازندران به امضا رسیده است.