موسیقی نواحی مظلوم‌تر شد

گروه فرهنگی: یکی از هنرمندان و پژوهشگران فعال حوزه موسیقی نواحی با انتقاد از عملکرد دولت در این حوزه از تشکیل یک «کارزار» برای انعکاس انتقادات و مطالبات هنرمندان موسیقی نواحی خبر داد.

پیمان بزرگ نیا پژوهشگر و از نوازندگان شناخته شده موسیقی نواحی ایران با اشاره به کارنامه دولت در حوزه موسیقی بیان کرد: بر اساس یافته‌ها و آماری که بنده و همکاران فعالم در حوزه موسیقی نواحی به دست آورده‌ایم اکنون بیش از ۱۰ هزار هنرمند فعال در خانواده موسیقی اقوام ایران داریم که در مناطق مختلف کشور فعالیت می‌کنند و متاسفانه از این ۱۰ هزار نفر درصد کمی دارنده تسهیلات و مزایایی چون «هنرکارت» و سایرحمایت های دولتی هستند که در مقایسه با آمار کلی، بسیار ناچیز است. همین شرایط موجب شده که اکنون بسیاری از هنرمندان ارزنده و شاخص در بدترین وضعیت معیشتی به سر ببرند و متاسفانه هیچ نهاد و مجموعه‌ای هم نیست که از اینها حمایت کند.

دوست ندارم حرف‌های تکراری بزنم اما…
وی افزود: مایل نیستم حرف‌های تکراری بزنم چرا که درباره مظلومیت و مهجوریت موسیقی نواحی ایران در بین دیگر گونه‌های موسیقایی آن قدر توسط بنده و همکارانم حرف زده شده که انگار قرار نیست هیچ گوشی شنوای این انتقادات باشد، گویی اینکه چنین بی توجهی مدیریتی نسبت به موسیقی نواحی تبدیل به جریانی معمول و خارج از دستوری شده که محلی از اعراب ندارد، به ویژه اینکه در روزهای پایانی دولت دوازدهم هستیم و طبیعتاً این بی توجهی روند پر سرعت تری به خود می‌گیرد. اما من بازهم ناگزیر به بیان برخی نکات هستم و معتقدم باید بالاخره یک نفر پیدا شود و به شرایط تاسف بار امروز موسیقی نواحی رسیدگی کند. شاید دوستان نمی‌دانند که به معنا و مفهوم مطلق کلمه شاهد منسوخ شدن گونه‌های ارزشمند و کهن از موسیقی اقوام ایران هستیم که اگر همین تعداد کم راویان آنها از دنیا رخت بربندند به طور کامل این گونه‌ها را باید فراموش کنیم.

بزرگ نیا بیان کرد: در این چند سال بسیاری از پژوهشگران واقعی و دلسوز موسیقی نواحی ایران نهایت تلاش خود را انجام دادند تا میراث ارزشمند موسیقی نواحی ایران بتواند به حیات خود ادامه دهد، اما متاسفانه به دلیل عملکرد نامطلوب دولت در این حوزه اتفاق چندانی نیفتاد و بسیاری از هنرمندان به دلیل این بی توجهی و نداشتن امکانات یا مجبور به کوچ از سرزمین مادری خود به پایتخت شدند و یا اگر هم در شهر و دیار خود باقی ماندند آن قدر به آنها بی توجهی شد که اصلاً نمی‌توان به حیات و ممات هنرشان در کارگان های موسیقی امروز امیدوار بود.

بله این درست که هنوز امیدهایی برای زنده ماندن موسیقی اقوام هست اما آیا واقعاً صرف امید داشتن می‌تواند به بهبود ماجرا کمک کند؟ آیا واقعاً دولت در این چند سال توانست این امیدها و آرزوها را به شرایطی برساند که خارج از جشنواره زدگی و کارهای زودگذر بتوانیم به آینده موسیقی نواحی امیدوار باشیم؟ آیا دولتمردان می‌دانند اگر همین چند بخشی باقی مانده در خراسان، تعداد بسیار محدود عاشیق‌ها در آذربایجان و هنرمندان پیشکسوت بیت خوان در کردستان و دیگر هنرمندان ارزنده مناطق مختلف ایران خدایی نکرده از دنیا بروند دیگر هیچ اثری از این بخش ارزشمند فرهنگ شفاهی ایران نمی‌بینیم؟ ایا دوستان مدیر می‌دانند شاید اینها آخرین هنرمندان میراث دار موسیقی نواحی ما باشند که جوانان و حتی فرزندانشان هم به دلیل بی توجهی محض به آنها مایل به ادامه دادن راه آنها نیستند؟

من امروز فقط سعی می‌کنم تابه سهم خودم صدای موسیقی نواحی باشم و کاری کنیم که با پروژه «کارزار» فضایی را ایجاد کنم که هنرمندان موسیقی نواحی این بار مشکلاتشان را با گستره وسیع‌تری بیان کنند تا شاید آقای وزیر و دیگر دولتمردان حرف‌های آنها را گوش کند عروسی، کرونا و بدترین احوال در موسیقی نواحی
این پژوهشگر موسیقی نواحی ایران با اشاره به وضعیت بسیار نامطلوب هنرمندان در روزهای کرونایی و کم توجهی دولت به آنها گفت: متاسفانه ماجرای این بی توجهی تا آنجا پیش رفته که بسیاری از هنرمندان موسیقی نواحی ایران برای امرار معاش و گریز از شرایط نابسمانی که دارند به مشاغلی روی می اورند که اصلاً در شان آنها نیست. کما اینکه روزهای کرونایی دیگر مجال حضورشان در مجالس عروسی را هم گرفته که حتی از طریق نوازندگی در این مجالس که این فرآیند هم اصلاً در مقام هنری شان نیست، بتوانند امرار معاش کنند.

پس در این شرایط که دولت حمایت منسجمی از ماجرا نمی‌کند، آیا فکر می‌کنید فرزندان این هنرمندان که شاهد فقر مطلق پدرانشان هستند انگیزه‌ای برای ادامه راه دارند؟ قطعاً پاسخ خیر است و اگر هم قرار باشد کاری در موسیقی انجام شود آنها به سراغ کیبورد و گیتار و سازهای این چنینی می‌روند که می‌دانند حداقل از اقبال مخاطب بیشتری برخوردار است.

وی تصریح کرد: من هیچ مخالفتی با موسیقی پاپ نداشتم و ندارم و نخواهم داشت، این را هم می دانم که در کشورهای دنیا موسیقی پاپ با استقبال بیشتری از سوی مردم مواجه می‌شود، اما این را هم می دانم دیگر گونه‌های موسیقی در همین کشورها با حمایت‌های دولتی جایگاه ارزشمند خود را داشته و از حمایت‌های بسیار خوبی بهره مند می‌شوند. شرایطی که اگر در ایران عزیزمان اتفاق می‌افتاد قطعاً می‌توانستیم شاهد بالندگی فرهنگی باشیم که گوناگونی و ارزنده بودن آن در هیج جای دنیا به این رنگارنگی نیست. اما چه قدر بد که به دلیل فقدان حمایت‌های دولتی ماجرا به سمت و سویی رفته که نه تنها این موسیقی‌ها جایگاهی در میان گوش شنیداری مردم ندارند بلکه بسیاری از هنرمندانش برای جلب توجه مخاطب می‌روند و از فرهنگ‌های غیر ایرانی استفاده می‌کنند تا شاید مخاطبانی برای خود داشته باشند. جالب اینکه همین گروه‌ها و هنرمندانی که در حوزه موسیقی تلفیقی تلاش می‌کنند بخشی از گونه‌های موسیقایی اقوام را در آثارشان جای دهند، نیز مورد حمایت قرار نمی‌گیرند، بنابراین آنها هم ترجیح می‌دهند در قالبی دیگر به فعالیت ادامه دهند.

پروژه «کارزار موسیقی نواحی ایران» چیست؟
بزرگ نیا در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: همه این مواردی که به آن اشاره داشتم موجب شد تا ما در واکنش به عملکرد نامطلوب دولت اقدام به تنظیم و تدوین متنی سرگشاده خطاب به دولتمردان کنیم که با کلید واژه «کارزار موسیقی نواحی» پیش روی مدیران قرار خواهد گرفت و در آن به صورت جزیی و کاملاً حقیقت مدار به بیان مشکلات و انتقادات هنرمندان موسیقی نواخی نسبت به عملکرد دولت پرداخته‌ایم و امیدوارم این گام جدی و صنفی هنرمندان موسیقی نواحی گامی برای توجه بیشتر دولتمردان به موسیقی نواحی باشد و آنها متوجه این موضوع باشند که موسیقی نواحی ایران فقط پوشیدن یک لباس محلی، برگزاری یک جشنواره کم ثمر و یک هنر درجه دو نیست. ما بر این باوریم که موسیقی نواحی در سال‌های اخیر در سال‌های اخیر به شدت با مهجوریت و مظلومیت رو به رو شد و با وجود تلاش‌های بسیاری که بنده و همکارانم در رویدادهای مختلف مرتبط با این گونه موسیقایی انجام دادند اما حمایت از این موسیقی فقط در شعارها و خبرها و مصاحبه‌ها باقی ماند و یا اگر هم اقدامی حمایت گرانه شد به قدری محدود و زودگذر و کمرنگ بود که اصلاً نمی‌توان از آن به عنوان یک «حمایت» یاد کرد.

وی تصریح کرد: موسیقی نواحی ایران هنوز یک صنف ندارد و به قدری در شرایط بدی قرار گرفته که ما را در وضعیت ناامیدانه بدی قرار داده است. متاسفانه به زعم خیلی از دوستان فکر می‌کنند بنده با آنها دشمنی دارم، اما باید بگویم من به عنوان یک هنرمندی که سالهاست در موسیقی نواحی فعالیت می‌کنم، هیچ دشمنی با هیچ فردی ندارم. من فقط نگرانم از این همه وعده عمل نشده که در کاغذهای اداری و امضای مدیران دولتی باقی ماند و به هیچ نتیجه‌ای نرسید. من امروز فقط سعی می‌کنم تابه سهم خودم صدای موسیقی نواحی باشم و کاری کنیم که با پروژه «کارزار» فضایی را ایجاد کنم که هنرمندان موسیقی نواحی این بار مشکلاتشان را با گستره وسیع‌تری بیان کنند تا شاید آقای وزیر و دیگر دولتمردان حرف‌های آنها را گوش کند. اگر هم چنین امری میسر نیست ایرادی ندارد، همین که رییس جمهور منتخب بعدی و مدیران فرهنگی دولت آینده متوجه شوند که چه بر سر موسیقی نواحی ایران آمده می‌تواند امید بخش باشد. ما باید بدانیم که موسیقی نواحی حال خوبی ندارد، ما باید بدانیم که موسیقی نواحی یک آرشیو منجسم برای آیندگان ندارد و ما باید بدانیم که موسیقی نواحی و توجه به آن فقط نمایش در موزه و جشنواره نیست و اگر تا به امروز توسط مردم مناطق مخالف حمایت نمی‌شد معلوم نبود این بخش از فرهنگ شفاهی سرزمین ما چه موقعیتی داشت.

بزرگ نیا در پایان گفت: این خیلی بد است که حمایت‌های دولتی از موسیقی نواحی در پایین‌تر درجه قرار گرفت و فضا را به سمتی برد که همه منتظر بودند تا هنرمندی فوت کند و فقط پیام تسلیت بدهند. پس ما آمده‌ایم تا با کارزار موسیقی نواحی شرایطی فراهم کنیم تا مسئولان بی درنگ فکری جدی به وضعیت فعلی موسیقی نواحی داشته باشند و بتوانیم با حمایت هنردوستان صدای خودمان را به گوش مسئولان برسانیم. زیرا باید بدانیم بقای موسیقی ایرانی به موسیقی نواحی بستگی دارد.