بیماری پانیک؛علائم، عوارض و راه‌ های درمان

بیماری پانیک اتک چیست؟
بیماری پانیک اتک یکی از انواع اختلالات اضطرابی است که فرد مبتلا بدون علت مشخصی در زمان‌های مختلف به طور ناگهانی دچار حمله می‌شود. فرد در طول حمله پانیک ناگهان احساس ترس و نگرانی می‌کند اما دلیل واضحی برای آن وجود ندارد. افراد مبتلا به اختلال پانیک همواره از بازگشت حمله پانیک اضطراب دارند که این ترس، خود موجب بروز مجدد حمله می‌شود. در حمله پانیک به غیر از علائم روحی ممکن است برخی تغییرات جسمانی نیز در فرد مبتلا ایجاد شود.

اختلال پانیک به عنوان یک نوع بیماری انگزایتی (وحشت زدگی)، ارتباط تنگاتنگی با سایر اختلالات روانی مانند افسردگی، استرس و وسواس دارد. بیشتر افراد در طول عمر خود یک یا دو بار حمله پانیک را تجربه می‌کنند. اما بیماران مبتلا به اختلال پانیک حداقل یک ماه به طور پیوسته از وقوع دوباره حمله، وحشت و اضطراب دارند و این هراس ،جوانب مختلف زندگی روزمره آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. افراد مبتلا در طول حمله احساس می‌کنند که بر اثر دلهره کنترل خود را از دست داده‌اند.

هرچند محققان نمی‌توانند به طور قطع تشخیص دهند که دلیل بیماری پانیک چیست اما عوامل محیطی و ژنتیکی نقش تعیین کننده‌ای دارند. حمله پانیک در خواب یا بیداری و هر مکانی ممکن است بدون نشانه‌های قبلی به فرد دست دهد. اما با مشورت پزشک و استفاده از روش‌های خاصی می‌توان برای بهبود کیفیت زندگی، این حملات را مدیریت کرد و علائم دلهره آور آن‌ها را کاهش داد. بنابراین، شناخت اینکه بیماری پانیک اتک چیست و چگونه کنترل می‌شود، برای مبتلایان به این اختلال ضروری است.

علائم بیماری پانیک

علائم اختلال پانیک معمولاً در سنین جوانی و نوجوانی آغاز می‌شوند و افراد مبتلا به طور مداوم از تجربه و بروز مجدد حمله پانیک ترس و اضطراب دارند. تعداد و مدت حملات برای هر فردی ممکن است متفاوت باشد اما افراد مبتلا معمولاً حداقل چهار مرتبه حمله پانیک را تجربه می‌کنند که هر کدام اغلب به مدت ۱۰ الی ۲۰ دقیقه ادامه دارد. با این حال، در موارد شدید ممکن است حمله پانیک در خواب یا بیداری آغاز شود و تا بیش از یک ساعت نیز تداوم داشته باشد.

تپش قلب، حالت تهوع، تنگی نفس، سرگیجه، تعریق و لرز از  علائم متداول در حین حمله پانیک هستند. اما باید توجه داشت از آنجا که این علائم در بسیاری از اختلالات دیگر نیز وجود دارند، بروز آن‌ها به تنهایی نمی‌تواند دلیل بیماری پانیک باشد و تشخیص پزشک متخصص برای اینکه فردی صددرصد به پانیک مبتلا است مورد نیاز خواهد بود. از دیگر علائم حمله پانیک می‌توان به مواردی مانند احساس ضعف، خفگی، گرگرفتگی، درد قفسه سینه، شکم درد، کرخی دست و پا و هراس از مرگ اشاره کرد.

عوارض بیماری پانیک

اختلال پانیک یک بیماری مهارشدنی و درمان پذیر است اما در صورتی که فرد هیچ گونه اقدامی برای بهبودی انجام ندهد، با مشکلات متعددی در زندگی روزمره خود مواجه می‌شود. در این حالت، فرد همواره از بازگشت احتمالی حمله پانیک استرس دارد که خود می‌تواند موجب ابتلا به انواع دیگر بیماری‌های انگزایتی شود.

 

همچنین، افراد مبتلا ممکن است از حضور در میان مردم و اماکن عمومی به علت ترس از وقوع حمله پانیک خودداری کنند. در برخی موارد افراد مبتلا حتی نمی‌توانند از شدت ترس و اضطراب از خانه خارج شوند.

اختلال پانیک / panic disorder

علاوه بر این موارد، اختلال پانیک خطر ابتلا به سایر بیماری‌های روانی و ذهنی مانند آگورافوبیا یا برخی دیگر از شرایط مرتبط با هراس و وحشت را افزایش می‌دهد. مشکل اعتیاد به مواد مخدر یا الکل نیز ممکن است برای مبتلایان پانیک به وجود بیاید. همچنین، اثر منفی بیماری پانیک در امور متداول زندگی مانند رانندگی، پخت غذا، مطالعه و .. نیز ممکن است نمایان گردند. بنابراین، برای جلوگیری از عوارض اختلال پانیک که سلامت روانی و توانایی جسمانی فرد را به خطر می‌اندازند، بایستی هر چه سریع‌تر نسبت به تشخیص و درمان این بیماری اقدام شود.

آیا بیماری پانیک خطرناک است؟

با وجود اینکه علائم بیماری پانیک می‌توانند بسیار آزار دهنده و دلهره آور باشند اما در عمل خطر جانی ندارند و آسیب جسمانی بخصوصی در طول حمله به وجود نمی‌آید. احتمال بسیار اندکی وجود دارد که فرد مبتلا، به بستری شدن در بیمارستان نیاز داشته باشد. با وجود اینکه پاسخ سوال آیا بیماری پانیک خطرناک است، منفی است اما بایستی افراد مبتلا برای کاهش و رفع علائم اختلال پانیک اقدامات لازم را انجام دهند تا با خیالی آسوده زندگی راحت‌تری داشته باشند.

تشخیص و درمان بیماری پانیک

در صورت بروز علائم بیماری پانیک بایستی به پزشک عمومی مراجعه کرد تا با استفاده از آزمایش‌های مختلف و بررسی علائم مربوط، به تشخیص قطعی برسد. اغلب افراد در مواجهه با اولین حمله پانیک گمان می‌کنند که دچار حمله قلبی شده‌اند و به بخش مراقبت‌های فوری اورژانس مراجعه می‌کنند. پزشکان ممکن است برای اینکه به تشخیص درستی برسند، از فرد آزمایش خون یا نوار قلب بگیرند تا از سلامت قلب و عملکرد صحیح سایر ارگان‌ها مطمئن شوند.

پس از حذف احتمال وجود بیماری‌های جسمانی دیگر که علائم مشابهی دارند، پزشک معالج سوالاتی درباره وضعیت سلامت روانی فرد می‌پرسد و به بررسی پاسخ آن‌ها می‌پردازد. پس از معاینه کامل جسمانی و روانی ممکن است بیماری اختلال پانیک تشخیص داده شود.پس از اینکه فرد مبتلا مطلع شد بیماری پانیک چیست، بایستی به دنبال راهکارهای درمان و کنترل آن باشد که عموماً به دو بخش رفتار درمانی و در برخی موارد تجویز دارو تقسیم می‌شوند. تمام راهکارهای درمانی با هدف کاهش تعداد حملات پانیک و رفع علائم این اختلال صورت می‌گیرند. در رفتاردرمانی به بیمار آموزش داده می‌شود که چگونه با تغییر افکار و اعمال خود می‌تواند ترس و اضطراب حملات را کاهش داده و مهار کند.

درمان پانیک اتک / panic attack treatment
 علاوه بر رفتار درمانی، ممکن است به تشخیص پزشک معالج، داروهای مختلفی برای بیماری پانیک تجویز شود. از جمله این داروها مهارکننده‌های بازجذب سروتونین یا همان SSRIs هستند که معمولاً برای درمان افسردگی نیز مصرف می‌شوند. از داروهای دیگری که برای درمان اختلال پانیک استفاده می‌شوند، می‌توان به داروهای ضد صرع، انواع آرامبخش‌ها مانند بنزودیازپین و همچنین بازدارنده‌های مونوآمین اکسیداز یا همان MAOIs اشاره داشت.

علاوه بر راهکارهای درمانی مذکور، روش‌هایی وجود دارند که خود فرد می‌تواند به تنهایی انجام دهد تا علائم حمله پانیک را تضعیف کند. خواب کافی، ورزش منظم، تنفس عمیق، مثبت اندیشی و همچنین توجه به موقتی بودن حمله از مواردی هستند که به افراد مبتلا در مهار بیماری کمک می‌کنند. از طرف دیگر، مصرف دخانیات، الکل، کافئین و مواد قندی از رفتارهایی هستند که موجب وخیم‌تر شدن شرایط می‌شوند و  درمان پانیک اتک را سخت‌تر می‌کنند.

پیشگیری از پانیک اتک

میزان اثرگذاری درمان پانیک اتک برای هر فردی متفاوت است. برخی افراد مبتلا با روش‌های درمانی مذکور نتیجه نمی‌گیرند و همواره با این بیماری مزمن درگیر هستند. به همین دلیل، توجه به راه‌های پیشگیری از اختلال پانیک بسیار حائز اهمیت است. با وجود اینکه پیشگیری از اختلال پانیک شاید به طور کامل ممکن نباشد اما می‌توان شدت علائم بیماری را در هنگام بروز حمله کاهش داد. حذف محرک‌هایی مانند کافئین، الکل و داروهای غیرمجاز تاثیر بسزایی در تضعیف علائم بیماری پانیک دارد.

علاوه بر این به منظور پیشگیری از حمله پانیک در خواب و بیداری  می‌توان از نکات ذکرشده در کتاب‌های خودیاری که در زمینه کنترل انواع بیماری انگزایتی نوشته شده‌اند، استفاده کرد. روش‌های ماساژ درمانی و رایحه درمانی نیز در ایجاد حس آرامش و ثبات روانی تاثیرگذار هستند. همچنین، می‌توان با بررسی اتفاقات پیش آمده در محیط زندگی خود، عوامل ناراحت کننده و آزار دهنده را شناسایی کرد تا با پزشک خانواده در میان گذاشته شود. آنگاه می‌توان از راهکارهای مطرح شده برای مواجهه صحیح با مشکلات استفاده کرد و از حملات پانیک احتمالی جلوگیری کرد.