راز قیمت افسارگسیخته خودرو

گروه اقتصادی:سالهاست که گفته می شود، تولید خودرو با زیان همراه است و هر زمانی که تولید نیز افزایش پیدا می کند، این زیان نیز بیشتر می‌شود، در چنین شرایطی این پرسش پدید می‌آید که دلایل این موضوع چیست و برای حل آن چه باید کرد.
 دلایل مختلفی را برای این زیان خودروسازان می‌توان برشمرد، از قیمت گذاری دستوری خودرو گرفته تا سیاست‌های تکلیفی که که طی این دو دهه اخیر به شرکت‌های خودروسازی تحمیل شده است.
امیرحسن کاکایی کارشناس صنعت خودرو با اشاره به اینکه سال‌هاست صنعت خودرو با تولید زیان انباشته‌روبرو است، اظهارداشت: این موضوع به دلایل مختلفی رخ می‌دهد، در وهله اول قیمت‌گذاری دستوری باعث تولید روزانه زیان انباشته برای خودروسازان شده و تا زمانی که این موضوع ادامه داشته باشد، زیان انباشته خودروسازان روز به‌روز بیشتر می‌شود، این در حالی است که چنین وضعیتی نه به نفع شرکت‌های خودروساز است، نه به نفع مصرف‌کننده، بلکه در این بین تنها دلالان هستند که از رانت قیمتی بین قیمت خودرو در درب کارخانه تا بازار آزاد منتفع شده و سود‌های کلانی را به جیب می‌زنند، بنابراین تا زمانی که چنین نظامی حکمفرما باشد به قطع بدانید زیان انباشته خودروسازان هر روز بیشتر می‌شود.
وی افزود: دلیل دیگر این که تولید خودرو در کشور با زیان همراه بوده، این است که به صورت کلی ساختار اقتصادی و تولیدی کشور به گونه‌ای است که به دلیل بهره‌وری پایین هزینه تمام شده یک کالا و یا محصول بسیار زیاد و غیراقتصادی است، این فقط مخصوص خودرو نیست، بلکه برای تولید محصولات غذایی مانند رب گوجه فرنگی نیز این مشکل ساختاری وجود دارد و ما به شدت از این نقیصه رنج میبریم، علت آن نیز همانطور که اشاره شد، پایین بودن بهره‌وری در کشور است که دلایل آن نیز بسیار زیاد است.
کاکایی گفت: به دلیل اینکه وابستگی خودرو به مواد اولیه و قطعات، حدود ۷۰ درصد است با افزایش چند برابری قیمت فولاد، مواد پلیمری و…، هزینه تمام شده تولید قطعه در کشور نیز با افزایش افزایش افسار گسیخته‌ای روبرو بوده،در حالی که افزایش قیمت خودرو به این مقدار نبوده، در چنین شرایطی به دلیل رشد سرسام آور هزینه تمام شده از قیمت نهایی خودرو بسیار بیشتر است و این گپ به حساب زیان خودروسازان منظور شده است، در حال حاضر بر اساس آمار‌های موجود دو خودروساز بزرگ کشور با زیان ۸۰ هزار میلیارد تومانی روبرو هستند.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه سیاست‌های تجاری و اقتصادی که برای خودروسازان در نظر گرفته شده در افزایش ضرردهی آن‌ها بسیار موثر بوده است، اضافه کرد: در دولت احمدی‌نژاد به شرکت‌های خودروساز دولتی فشار آورده شد، در کشور‌هایی همچون ونزوئلا و برخی از کشور‌های آفریقایی سایت تولید زده شود، بدون اینکه به زیرساخت‌های آن کشور برای تولید خودرو توجه شود، نتیجه آن شد که یک سرمایه‌گذاری در آنجا انجام شد، بدون اینکه یک دستگاه خودرو تولید شود، حال بعد از گذشت چندین سال آن سرمایه‌گذاری خاک می‌خورد و تنها منابع خودروسازان از بین رفته است. از سوی دیگر نمایندگان مجلس همواره به خودروسازان برای احداث سایت تولیدی در حوزه انتخابیه خود فشار می‌آورند که چنین موضوعی بسیار اثرات زیانباری را دارد.
وی ادامه داد: به طور مثال در حال حاضر ما در شمال کشور سایت تولیدی داریم در حالی که که این موضوع هیچ گونه توجیه اقتصادی ندارد، زیرا که قطعه از کارخانه مرکزی در تهران به شمال انتقال داده می‌شود و آنجا تولید انجام شده و دوباره محصول نهایی به تهران منتقل شد خواهد شد، این رفت و آمد هزینه بسیار زیادی به خودروساز تحمیل می‌کند، بنابراین سفارشاتی که نمایندگان مجلس به دلیل سیاسی کاری خود انجام می‌دهند دودش به چشم سهام‌داران شرکت‌های خودروساز و همچنین مشتریان می‌رود، زیرا که آن‌ها باید هزینه این موضوع را بپردازند. در حال حاضر چندین سایت تولید خودرو در نقاط مختلف کشور وجود دارد که هیچ گونه توجیه اقتصادی و سرمایه‌گذاری برای آن‌ها وجود ندارد، بنابراین تا زمانی که چنین موضوعی وجود داشته باشد صنعت خودرو، سامان نخواهد یافت.
کاکایی با بیان اینکه نیروی انسانی سربار زیادی در خودروسازان مشغول به فعالیت است، بیان کرد: در این رابطه نمایندگان مجلس نیز توصیه نامه‌های که به مدیران خودروساز می‌دهند خواستار اشتغال افراد مختلف در این شرکت‌ها هستند بدون این که به ظرفیت این شرکت‌ها توجه شود، این موضوع هزینه سربار زیادی را به خودروسازان تحمیل می‌کند، در حال حاضر با توجه به اینکه تولید خودرو نسبت به سال‌های گذشته نصف شده این موضوع در نیروی انسانی شرکت‌های خودروساز نمایان نشده، در حالی که برای کاهش هزینه‌ها باید نیرو‌ها تعدیل می‌شدند.
این کارشناس صنعت خودرو خاطر نشان کرد: تحریم‌ها دلیل دیگری است که هزینه تولید خودرو را افزایش داده، به طوریکه از زمانی که ترامپ تحریم‌های صنعت خودرو را به مرحله اجرا در آورد، هزینه تولید خودرو ۳۰ درصد به‌خصوص در تهیه مواد اولیه و واردات قطعه افزایش پیدا کرد که این موضوع مشکلات بسیار زیادی را برای خودروسازان به وجود آورده، بنابراین تا زمانی که تحریم صنعت خودرو وجود داشته باشد ما نمی‌توانیم انتظار عادی شدن شرایط در صنعت خودرو را داشته باشیم.