آب رهاسازی‌شده برای هورالعظیم مطلوب نیست

گروه جامعه: در پی به وجود آمدن تنش آبی درتالاب هورالعظیم و مرگ ماهیان که به رهاسازی آب سد کرخه انجامید، یک کارشناس آب ضمن ابراز خرسندی از جاری شدن دوباره آب در تالاب اظهارکرد: آب رهاسازی شده ویژگی‌های آب مطلوب برای تالاب‌ها را ندارد و در شرایطی که لاشه‌های زیادی از آبزیان در این منطقه وجود دارد لازم است به شرایط رهاسازی آب هم توجه کرد.

در روزهای اخیر انتشار تصاویری از ماهیان تلف شده و گاومیش‌های تشنه تالاب هورالعظیم در فضای مجازی موجب بروز واکنش‌هایی از سوی مردم و مسوولان شده است که از جمله آن‌ها می‌توان به رهاسازی ۱۰۰ میلیمتر در ثانیه آب از سد کرخه به سمت پایین‌دست اشاره کرد البته به گفته قاسم تقی‌زاده خامسی – معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا – بخشی از آنچه که این روزها در تالاب مشاهده می شود و با عنوان مرگ و میر ماهیان منتشر شده به دلیل عدم تامین حقابه رودخانه دجله است.

حسین رفیع در گفت و گو با ایسنا افزود: بیشتر تالاب‌های ایران در آخرین نقطه حوضه آبریز قرار دارند و به همین علت وقتی در بالادست اتفاقات مختلفی در جریان آب وجود می‌آوریم، در انتهای ترین نقطه که تالاب است، تاثیرات آن را می‌بینیم. در واقع ساخت سد، اجرای پروژه‌های انتقال آب، برداشت‌های بی‌رویه آب در مسیر منتهی به تالاب، نوع کشت نامناسب در طول مسیر جریان آبی حوضه آبریز بر وضعیت تالاب تاثیر می‌گذارد.

وی با بیان اینکه یکی از عوامل بسیار مهم و تاثیرگذار بر وضعیت تالاب‌ها «سد»ها هستند که تلاش می‌شود از طریق ساخت سد آب کنترل و استحصال شود، تاکید کرد: وقتی سهم تالاب‌ها و یا محیط زیست برای وزارت نیرو در اولویت آخر قرار دارد، حق‌آبه تالاب‌ها داده نمی‌شود. معمولا گفته می‌شود که تخصیص آب برای شرب در درجه اول و حق‌آبه محیط زیست در درجه دوم اهمیت است اما در عمل این اتفاق نمی‌افتد و در برخی استان‌ها بعد از شرب، صنعت اولویت دوم و در بعضی دیگر کشاورزی در اولویت دوم قرار دارد به‌گونه‌ای که اگر آبی‌ باقی بماند، بخشی از آن را به عنوان حق‌آبه به تالاب‌ها اختصاص می‌دهند که معمولا به‌طور کامل حق‌آبه هم تخصیص نمی‌یابد.

این کارشناس آب اضافه کرد: آب ته‌نشین شده پشت سدها برای تالاب‌ها مناسب نیست چراکه جریان‌های سیلابی و جریان‌هایی که به همراه خود املاح را به تالاب وارد می‌کنند علاوه بر اینکه آب تالاب را تامین می‌کنند مواد مغذی وارد تالاب می‌کنند ولی وقتی آب پشت سدها را رها می‌کنیم اگر در بهترین حالت به تالاب هم برسد ارزش غذایی لازم را ندارد ولی همین آب هم به‌طور کامل تخصیص داده نمی‌شود به‌ویژه در سال‌هایی مثل امسال که بارش کاهش پیدا کرده است.

وی درباره رهاسازی آب سد کرخه برای تامین آب تالاب هورالعظیم در پی مرگ ماهیان این تالاب گفت: این گونه رهاسازی آب نمی‌تواند ویژگی آب مطلوب برای تالاب‌ها را داشته باشد ولی از هیچی بهتر است. با توجه به حجم بالای تلفات آبزیان در هورالعظیم، این پرسش مطرح می‌شود که لاشه‌های آبزیان چه مخاطراتی را برای محیط زیست منطقه ایجاد می کند؟ طرح چنین پرسش‌هایی به ما یادآوری می‌کند بستن و رها کردن آب برای تالاب باید با مدیریت خاص همراه باشد تا موجب ایجاد چالش‌های مضاعف نشود.

رفیع در پایان به تبعات دیگر خشک شدن تالاب‌ها برای محیط زیست اشاره و تصریح کرد: با خشک شدن تالاب‌ها کانون و بستر گرد و غبار ایجاد می‌شود که آسیب‌های زیادی به حاصلخیری زمین‌ها و هوای شهرها می‌زند، تاثیر منفی بر زندگی انسان‌ها می‌گذارد و صنایع را هم با مشکلاتی مواجه می‌کند.