نَفَس تالاب‌ها به شماره افتاد

گروه جامعه: تالاب‌ها محیط‌هایی هستند که مشخصاتشان چیزی میان خشکی و آب است. تالاب‌ها ممکن است همواره دارای آب باشند یا اینکه گاه خشک و گاه پر آب باشند. برخی تالاب‌های نزدیک دریا با جزر و مد تغییر وضعیت می‌دهند. تالاب‌ها محل سکونت گونه‌های گیاهی و جانوری زیادی هستند که با خشک شدن کامل تالاب‌ها زندگی جانداران و گیاهان زیادی به خطر می‌افتد.مشخصه اصلی تالاب‌ها ماندگاری نسبی آب در آن‌ها است. آب تالاب‌ها ممکن است شور باشد یا شیرین از دیگر ویژگی تالاب‌ها می‌توان به نژاد‌ها و گونه‌های خاصی که در آن‌ها سکونت دارند اشاره کرد.

انواع تالاب‌ها
• باتلاقی: زمین‌های آبدار یا خیس پر از گیاه و درخت.
• مانداب: یا هور با آبی راکد و باز و گیاهان کوتاه بیشتر از جنس علف و نی.
• خلاش: آبگیری است که رستنی‌های آن پوسیده باشد.
• خلنگزار: تالاب‌هایی به شکل خارستان هستند.
• لشاب تالابی: نیزاری است که آب آن از گیاه آکنده شده و هوای کمی می‌گیرد.
• تالاب‌های مصنوعی: که برای سیل گیری رودخانه‌ها و دریا‌ها درست می‌شود، گونه‌ای از تالاب‌های مصنوعی ساخته دست بشر است برای پرورش ماهی و ذخیره آب است.

ایران که دارای تالاب‌های زیادی با ویژگی‌های خاص است وضعیت خوبی در حوزه تالاب‌ها ندارد و اکثر تالاب هایش در حال خشک شدن هستند. در دهه‌های گذشته بحث خشکی تالاب‌ها فقط محدود به کشور ایران نبوده بلکه طبق تحقیقاتی حدود ۸۷ درصد تالاب‌های جهان در سیصد سال گذشته از بین رفته‌اند.

علی ارواحی کارشناس محیط زیست  در مورد آخرین وضعیت تالاب‌ها گفت: تالاب‌های کشور شرایط خوبی ندارند. بحث خشکی تالاب‌ها به ۲ شاخه طبیعی و غیر طبیعی تقسیم می شوند یکی از مشکلات تالاب‌ها کمبود منابع آب است مانند تالاب بختگان، تالاب پریشان، تالاب گاوخونی و تالاب جازموریان که در شرایط خشکی به سر می‌برند.وی افزود: برخی از تالاب‌های دیگر با کمبود منابع آب یا کاهش دبی تخصیص یافته به تالاب‌ها روبرو هستند که از جمله می توان به تالاب شادگان، تالاب هورالعظیم، یا دریاچه ارومیه اشاره کرد که در ماه‌های اخیر منابع آبی لازم به آن‌ها اختصاص نیافته است.

تالاب هایی با ویژگیهای خاص
ارواحی کارشناس محیط زیست گفت: جز مشکل کمبود منابع آبی، مشکل تغییر کاربری اراضی، ورود آلاینده‌ها و فاضلاب‌ها، ورود پساب‌های صنعتی، سموم کشاورزی، حریق، و ورود گونه‌های غیر بومی مهاجم مانند سنبل آبی در انزلی، تیلاپیا در تالاب شادگان، کاراس در تالاب نئور اشاره کرد.این کارشناس محیط زیست همچنین در بحث آلاینده‌ها از تالاب انزلی، میان کاله و خلیج گرگان، زری بار و شادگان نام برد.

ارواحی در مورد تعداد تالاب‌های کشور گفت: بیش از ۱۴۳ تالاب در کشور داریم که حداقل ۲۵ تالاب دارای ویژگی‌های خاص هستند و در کنوانسیون رامسر ثبت شده اند.او افزود: نگرش مسئولان و مردم نسبت به تالاب‌ها تغییر کرده و نسبت به گذشته ارزش تالاب‌ها بیشتر شناخته شده، اما این اقدامات بر روی کاغذ است و کافی نیست، تالاب‌ها باید در سیاست‌های خرد و کلان مورد توجه قرار بگیرند که در این زمینه اقداماتی انجام شده مانند: تصویب قانون ملی مدیریت تالاب‌های کشور یا تصویب قانون حفاظت و احیای تالاب‌ها که گام‌های روبه جلو است، اما کافی نیست، برای نمونه دریاچه ارومیه که در سال‌های اخیر وضعیت نسبتاً خوبی داشت در شرایط کم آبی در سال جاری تخصیص آب لازم به آن صورت نگرفت.

دولت باید در کنار مردم برای حیات تالاب ها دست به کار شد
این کارشناس محیط زیست گفت: نیاز است دولت بعدی به دست آورد‌های دولت فعلی توجه کند و این دست آورد‌ها تقویت شود و در صورت نقاط ضعف، بیش از پیش پوشش داده شود.ارواحی در مورد نگهداری تالاب‌ها افزود: حفظ تالاب‌ها بر عهده محیط زیست است، اما برای بهتر شدن شرایط نیاز به مشارکت همگانی دولت و مردم در راستای حفظ محیط زیست است.

وی افزود: برای بیش از ۲۰ تالاب برنامه‌های ۵ ساله مدیریتی یا کوتاه مدت مانند تالاب انزلی، تالاب میان کاله و خلیج گرگان تصویب شده است، اما دستگاه‌های اجرایی در قالب منابع و اعتبارات خود به تالاب‌ها اولویت نمی‌دهند مانند وزارت گردشگری که غالبا تمرکزش به جای ایجاد فرصت درآمد زایی برای جوامع محلی بر واگذاری این فرصت‌ها به سرمایه گذاران است، وزارت جهاد کشاورزی علاوه بر کنترل نهاد‌های شیمیایی و سموم کشاورزی باید در بهینه سازی مصرف آب کشاورزی هم پاسخگو باشد، وزارت نیرو در بحث لایروبی مسیر‌ها، رودخانه‌ها، مسیل‌ها و اختصاص حق آبه زیست محیطی به تالاب‌ها و وزارت صنعت معدن و تجارت در مورد میزان آلایندگی‌هایی که واحد‌ها صنعتی ایجاد می‌کنند باید پاسخگو باشند.