به بیماران دارای اختلال روانی برچسب نزنیم

گروه جامعه: بسیاری از افراد دارای اختلال روانی از پذیرش بیماری خود امتناع می‌کنند، شاید یکی از مهم‌ترین دلایل آن ترس از طرد شدن در جامعه باشد، متاسفانه اخبار ناخوشایندی از خشونت توسط افراد دارای بیماری روانی نسبت به خانواده و اطرافیان منتشر می‌شود که این مسئله بسیار نگران‌کننده است که اگر فرد دارای اختلال تحت درمان قرار نگیرد، این جنون آنی در او می‌تواند منجر به وقوع قتل نیز شود.

بسیاری از بیماری‌های روانی با مصرف دارو و تحت نظر روانپزشک قرار گرفتن، قابل درمان است، بنابراین این مقاومت در برابر درمان باید شکسته شود، ارتقای فرهنگ جامعه در مواجهه با این بیماران باید تغییر پیدا کند، برخی از بیماران نیازمند بستری در مراکز درمانی اعصاب و روان هستند، بنابراین ارتقای خدمات درمانی در این حوزه نیز حائز اهمیت است.

یکی دیگر از دلایلی که افراد و خانواده آن‌ها از پذیرش اختلال روانی و پیگیری روند درمان اجتناب می‌کنند، این است که واهمه دارند بیمارشان پس از طی دوره درمان در جامعه پذیرش نشود و نتواند شغل خود را ادامه دهد، بنابراین آگاه‌سازی جامعه باید در اولویت قرار بگیرد که با این بیماران چه برخوردی داشته باشند.

افراد مبتلا به بیماری‌های روانی و خانواده آن‌ها از برچسب خوردن در جامعه هراس دارند
مسعود نیک فرجام- متخصص روانپزشکی در شهرکرد در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص بیماری‌های موسوم به اعصاب و روان، اظهار کرد: در واقع افرادی که به بیماری‌های شدید روانی مبتلا هستند، در ابتدا نمی‌پذیرند که به این بیماری‌ها مبتلا شده‌اند و پذیرش آن برای فرد و خانواده دشوار است.وی با اشاره به بیماری روانی اسکیزوفرنی، توضیح داد: اگر فرد اندک آشنایی نسبت به این بیماری داشته باشد، می‌داند که این بیماری ماندگار است، در مرحله اول فرد بیمار و خانواده در حالت انکار بیماری قرار می‌گیرند، وقتی پزشک بیماری را تشخیص و به خانواده اعلام می‌کند، به هم می‌ریزند و عنوان می‌کنند که بیمارشان افسرده است، در حالیکه حالت‌های او نشان می‌دهد که بیمار دارای اختلالات شدید روانی است.

نیک‌فرجام افزود: باید روانپزشک به فرد بیمار دارای اختلالات روانی و خانواده شناخت کافی نسبت به بیماری را بدهد، در بیماری‌های روانی وراثت نیز تاثیرگذار است و زمینه‌های خانوادگی و اجتماعی نیز در تشدید بیماری موثر خواهد بود، بنابراین خانواده‌ها برای درمان باید بیمار را حمایت کنند، خانواده‌هایی که بیمارشان را در فرآیند درمان حمایت می‌کند، بهبود بیماری سریعتر رخ می‌دهد، اما اگر بیمار حمایت نشود، در صورت مصرف دارو نیز، بیماری عود می‌کند.

این متخصص روانپزشکی در ادامه با بیان اینکه بسیاری از افراد مبتلا به بیماری‌های روانی و خانواده آن‌ها از برچسب خوردن در جامعه  هراس دارند، گفت: این مسئله تنها مختص ایران نیست و در کشورهای دیگر نیز این برچسب زدن به بیمار دارای اختلال روانی وجود دارد، برای مثال وقتی فرد دارای اختلال دچار پرخاشگری و عصبانیت شود، به تمسخر به او می‌گویند”باز قرصاتو نخوردی” و این نوعی تحقیر بیمار است.

وی با تاکید بر اینکه فرهنگ مردم در مواجهه با بیماران اعصاب و روان باید غنی شود، یادآور شد: برخورد با بیمار دارای اختلال روانی باید با سایر بیماران متفاوت شود، صبر این بیماران کم است و امکان دارد سریع عصبانی شوند.
نیک‌فرجام با بیان اینکه بیولوژی و ژنتیک در بیماری روانی موثر است، عنوان کرد: اتفاقاتی که در دوران کودکی در فرد رخ داده می‌تواند زمینه بروز اختلال روانی دربزرگسالی را فراهم کند، والدین باید از ایجاد  استرس در کودک دارای زمینه جلوگیری کنند، اختلافات زناشویی در منزل را به حداقل برسانند، اما گاهی بیماری ارثی در حوزه اعصاب و روان اجتناب ناپذیر است و نمی‌توان کسی را در شکل‌گیری آن مقصر دانست.

این روانپزشک تصریح کرد: اگر خانواده سالم و دارای ارتباطات اجتماعی خوبی باشند، نباید نگرانی بابت ایجاد اختلال روانی در کودک خود داشته باشند، اما مشکلات خانوادگی و استرس بیماری زمینه‌ای روانی را در فرد تسریع می‌کند.

شرایط نگهداری بیماران اعصاب و روان در بیمارستان
منیره حقانی‌فر- رئیس بیمارستان اعصاب و روان سینا در جونقان و روانپزشک در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به اینکه این بیمارستان ۱۴۰ تخت‌خوابی است، اظهار کرد: این بیمارستان دارای بخش‌های مردان، زنان و جانبازان بوده که ۹۷ تخت آن در حال حاضر فعال است و کمبود تخت بیمارستانی در این حوزه در استان وجود ندارد.وی با اشاره به مشکلات نگهداری بیماران اعصاب و روان، توضیح داد: نگهداری، مراقبت‌های پرستاری و طرز برخورد با این بیماران با سایر بیماران کاملا متفاوت است، کدام از این بیماران دارای شرایط خاص برای درمان و مددکاری خواهند بود.

حقانی افزود: علاوه بر اقدامات درمانی و دارویی که برای بیمار دارای مشکلات اعصاب و روان در مرکز درمانی سینا انجام می‌شود، برای خانواده‌های این بیماران نیز اقدامات روان‌درمانی انجام می‌شود، مددکار نیز در خانه این بیماران حضور پیدا می‌کند و شرایط برگشت بیمار به خانواده قبل از ترخیص بررسی می‌شود.

رئیس بیمارستان اعصاب و روان سینا با بیان اینکه یک سیستم جامعه‌نگر در بیمارستان وجود دارد، گفت: پس از ترخیص از مرکز درمانی بیمار هم‌چنان با این سیستم تحت نظر قرار می‌گیرد، بسیاری از بیماران اعصاب و روان بیماری خود را به‌علت شرایط فرهنگی موجود در جامعه قبول ندارند و داروهای خود را به درستی مصرف نمی‌کنند، بنابراین قبل از ترخیص خانواده توسط روانپزشک توجیه می‌شوند که بیمار تا چه زمانی باید دارو مصرف کند و تا چه بازه زمانی به روانپزشک مراجعه کنند.

وی یادآور شد: درمان به صورت تیمی با پرسنل آموزش دیده در این زمینه انجام می‌شود، در زمان ویزیت که به صورت منظم و روزانه انجام می‌شود، تیم روانپزشک، روانشناس، روان پرستار، مددکار و کاردرمانگر حضور دارند و همگی در جهت بهبود شرایط حاد بیمار و بعد از آن کار کردن روی بینش و پذیرش درمانی، انجام انواع روان درمانی بسته به شرایط بیمار، انجام تست‌های روانشناختی، شناخت شرایط خانواده، آموزش خانواده در مورد بیمار و نوع بیماری وی و خانواده درمانی، آماده سازی خانواده برای پذیرش بیمار بعد از ترخیص، کاردرمانی و آماده سازی بیمار برای بازگشت به جامعه و شغل در حد توان بعد از ترخیص است.

حقانی با تاکید بر اینکه برخی بیماران مبتلا به مشکلات اعصاب و روان دچار پرخاشگری هستند، بیان کرد: شرایط سختی کار برای کلیه پرسنل به ویژه برای پرستاران بیمارستان اعصاب و روان وجود دارد، اما آموزش کارکنان برای برخورد مناسب با این بیماران به‌صورت مداوم انجام می‌شود تا در این مواقع بیمار را دعوت به آرامش کند.

رئیس بیمارستان سینا در جونقان با بیان اینکه این مرکز درمانی در ایام تعطیلات و نوروز نیز همانند سایر مراکز درمانی فعال است، عنوان کرد: ویزیت روانپزشک از بیماران به‌صورت روزانه انجام می‌شود، در ایام نوروز و تعطیل نیز روانپزشکان به‌صورت شیفت در این مرکز برای ویزیت بیماران اعصاب و روان حضور پیدا می‌کنند، کلینیک سرپایی این مرکز درمانی برای انجام خدمات روان‌درمانی، مشاوره، زوج درمانی، مشاوره نوجوان، کودک و … از شنبه تا پنج‌شنبه فعال است.