علوم تجربی، پرمخاطب ترین رشته کنکوری

وی افزود: ضمن آنکه مصوبه اخیر با مفاد سندتحول بنیادین درباره نظام ارزشیابی مغایرت هایی دارد.معاون اسبق وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه علاوه  بر این با معضل ریشه ای تری تحت عنوان هدایت تحصیلی رو به روییم اظهار کرد: هدایت تحصیلی در انتهای دوره متوسطه اول صورت می گیرد و همچنان همانند گذشته دانش آموزان را برای دوره متوسطه دوم در سه رشته علوم تجربی، علوم انسانی و ریاضی و فیزیک در شاخه نظری و رشته های هنرستانی در شاخه فنی و حرفه ای و کاردانش توزیع می کنند. در حالی که کار اساسی که باید انجام می شد این بود که در دوره ابتدایی دانش پایه و عمومی منتقل می شد و در  ابتدای متوسطه اول، هدایت تحصیلی و شناسایی استعدادها صورت می گرفت.

فاضلی ادامه داد: گذشته از این، توزیع دانش آموزان در این شاخه ها و رشته ها همچنان نامتوازن است و بخش زیادی از دانش آموزان شاخه نظری به سمت رشته تجربی می روند. درصد ورود دانش آموزان به شاخه نظری حدود ۶۵ و درصد ورود به شاخه های فنی و حرفه ای و کاردانش حدود ۳۵ درصد است در حالی که این سهم باید تا پایان برنامه ششم توسعه به ۵۰ درصد می رسید.

نمره، نمی تواند حرف نهایی را در تشخیص استعداد دانش آموزان بزند
علوم تجربی، پرمخاطب ترین رشته دبیرستانی و کنکوری
وی با تاکید بر اینکه در سطح جهانی نیز سرمایه گذاری قابل توجهی برای شناسایی استعدادها و هدایت آن صورت می گیرد عنوان کرد: اما فرایند آموزش در مدارس ما در قالب معلم، کتاب درسی و در سرکلاس تعریف شده و موقعیت خارج از کتاب درسی نداریم که بتوان استعداد دانش آموزان را از طریق آن تشخیص داد. معلم نیز با نمره دهی ارزرشیابی می کند و نمره نمی تواند حرف نهایی را در تشخیص استعداد دانش آموزان بزند لذا بچه ها ناگزیر وارد متوسطه دوم شده و در متوسطه دوم هم که سهم عمده متعلق به علوم تجربی و در کنکور هم رقابت تا ۵۰ درصد روی علوم تجربی متمرکز است.

فاضلی افزود: بخش قابل توجهی از داوطلبان کنکور را متقاضیان ورود به رشته های مرتبط با علوم تجربی تشکیل می دهند به نحوی که بیش از ۵۰ درصد کل متقاضیان کنکور سراسری در رشته علوم تجربی ثبت نام می کنند. این در حالی است که شاید نیاز جامعه به رشته های مبتنی بر علوم ریاضی و مهندسی بیشتر باشد.

ارزشیابی فرایندی، راهکار قطعی حل مسئله کنکور
این کارشناس آموزش و پرورش با بیان اینکه برای حل قطعی مسئله کنکور همانطور که در سندتحول بنیادین هم تاکید شده، لازم است ارزشیابی فرایندی به طور جدی پیگیری شود گفت: در دوره ابتدایی ارزشیابی فرایندی است و نتیجه محور نیست و دانش آموز باید در طول سال ارزشیابی شود تا وقتی دانش آموز به متوسطه اول رسید، بتوان استعدادهایش را تشخیص داد. اما از آنجا که آموزش و پرورش را به معلم و کتاب و کلاس درس خلاصه کرده ایم ظرفیتی بیش از این برای شناسایی استعداد بچه ها نیست و این ظرفیت نیز به نمره محوری و حافظه محوری محدود می شود که خودش با ارزشیابی پایانی و تراکمی نشان می دهد.

وی ادامه داد: اگر آموزش و پرورش و شورای عالی انقلاب فرهنگی به دنبال حل ریشه ای مسئله کنکور هستند  و می خواهند تحول اساسی رخ دهد باید ارزشیابی ها را مبتنی بر شناخت استعداد و رشد دانش آموزان از دوره ابتدایی به ویژه متوسطه اول پیش بینی می کردند.فاضلی با بیان اینکه در مصوبه کنکوری اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، دروس متوسطه دوم و دو پایه یازدهم و دوازدهم را ملاک ارزشیابی نهایی برای احصای سوابق تحصیلی قرار داده اند و از این حیث نمی تواند تصمیم مناسبی باشد عنوان کرد: به نظر می رسد این تصمیم گیری بر اساس مشهوداتی صورت گرفته که همه جامعه به صورت پرتکرار و پربسامد با آن روبه رو هستند؛ اینکه کنکور در یک روز و در چهارساعت برگزار می شود و اضطراب زیادی را به دانش آموزان تحمیل می کند و به همین خاطر برای کاهش اضطراب به جای یک بار امتحان دو بار امتحان در سال برگزار شود.

عضو شورای مرکزی کانون تربیت اسلامی افزود: اگر کنکور دو مرتبه در سال برگزار شود، درست است که از تراکم و میزان استرس می کاهد، زیرا داوطلب می تواند شانس دومی برای خود متصور شود؛ اما خب این راه حل اساسی نیست. راه حل اساسی این است که استعدادها به درستی در متوسطه اول هدایت شوند. این امر به زیرساخت هایی نیاز دارد که از جمله آنها می توان به متنوع شدن محیط یادگیری اشاره کرد.

نواقص هرم هدایت تحصیلی
وی با بیان اینکه هرم هدایت تحصیلی‌مان دارای مشکل و خراب است اظهار کرد: قرار بود ۵۰ درصد دانش آموزان ما به سمت شاخه فنی و حرفه ای هدایت شوند اما این مهم محقق نشده است؛ ضمن آنکه هنرستان ها برای پرداخت هزینه های جاری و ارتقای تجهیزات با مشکلاتی مواجه اند. وظیفه شورای عالی انقلاب فرهنگی این بود که این زیرساخت ها را فراهم و استعداد دانش آموزان را در موقعیت یادگیری مناسب، شناسایی و هدایت کند. امکان استفاده از ۸۵ درصد ظرفیت خالی دانشگاه ها بدون کنکور فراهم است و به عبارتی ۸۵ درصد صندلی بدون کنکور در دانشگاه‌ها داریم اما باز هم شاهدیم همه اکثر دانش آموزان در کنکور شرکت کرده و عمده رقابتشان برای ۱۵ درصد صندلی های پرطرفدار است.

فاضلی درباره نقش مصوبه مذکور در دامن زدن به ناعدالتی آموزشی نیز گفت: آموزش و پرورش تا پیش از این مصر بود که سهمی در پذیرش دانشجو به سیستم آموزش عالی ندارد؛ در مصوبه اخیر این سهم را افزایش دادند و تاثیر سوابق تحصیلی را به ۶۰ درصد رسانده اند. بخشی را به وزارت آموزش و بخشی را نیز به صورت مستقل با امکان تعیین معدل به دانشگاه‌ها واگذار کرده اند.

سهم ۳۰ درصدی مدارس دولتی در کسب رتبه های زیر ۳۰۰۰ کنکور
این کارشناس آموزش و پرورش ادامه داد: تحقیقی که پیرامون نتایج کنکور در سال ۹۹ انجام شده نشان می دهد که باز هم شانس قبولی و کسب رتبه های برتر در مدارس خاص بیشتر است.  از هر ۴۰۰ دانش آموز تحصیل کرده در مدارس تیزهوشان، ۵۸ نفر رتبه زیر ۳۰۰۰ کسب کرده بودند که این آمار در مدارس دولتی، یک نفر در هر ۴۰۰ نفر بوده است. بیش از ۷۰ درصد جمعیت دانش آموزان سال دوازدهمِ داوطلب کنکور، در مدارس دولتی درس خوانده اند، اما درصد موفقیت آنها در کنکور برای کسب رتبه زیر ۳۰۰۰ حدود ۳۰ درصد است.

برخی ابهامات افزایش سهم سوابق تحصیلی
وی با اشاره به اینکه یک مزیت امتحانات نهایی این است که پاسخ به سوالات تشریحی است گفت: البته از آنجا که پاسخ به پرسش های تشریحی یکسان نیست و تا حدودی به فهم از موضوعِ مورد سوال برمی گردد، تصحیح آن هم کار مشکلی است و برداشت مصححان هم می تواند متفاوت باشد. اینکه چقدر این ارزشیابی واقعی است و اختلاف معناداری میان حوزه های تصحیح وجود دارد یا خیر نیز قابل تامل است.  

فاضلی افزود: با این حال اختصاص ۶۰ درصد نمره کنکور به سوابق تحصیلی شاید به تضعیف موسسات کنکوری و کمرنگ تر شدن تست زنی ها کمک کند. در راستای موضوع عدالت آموزشی، باید گفت که تفاوت میان معلمان در مناطق و مدارس مختلف نیز بسیار برجسته است. آزمون های تیمز و پرلز هم نشان می‌دهد مدارس ما  با همدیگر اختلاف زیادی دارند، برخی ضعیف و برخی بسیار قوی هستند. این اختلاف علاوه بر استان های مختلف، در میان مدارس مناطق مختلف پایتخت نیز مشهود است و شکاف آموزشی در خود تهران هم دیده می شود.  

معاون اسبق وزارت آموزش و پرورش اضافه کرد: بنابراین عدالت آموزشی همین الان هم به طور کامل برقرار نیست و شکاف آموزشی زیاد است، اما در مجموع می توان گفت که با توجه به تشریحی بودن امتحانات نهایی و کاهش سهم آزمون کنکور به ۴۰ درصد، این تصمیم می تواند تا حدودی تست زنی و درس خواندن به شیوه کنکوری را تعدیل کند.به گزارش ایسنا، در طرح جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی با عنوان «ساماندهی نظام سنجش و پذیرش کنکور در مقطع کارشناسی» که پنج بند آن ابلاغ شده و از سال ۱۴۰۲ به اجرا در می آید، آمده است:
۱- در آزمون سراسری سهم آموزش و پرورش به‌لحاظ سابقه تحصیلی ۶۰ و سهم کنکور سراسری ۴۰ درصد خواهد بود.
۲- کنکور سراسری مختص دروس تخصصی باشد و دروس عمومی به بخش سوابق تحصیلی منتقل می‌شود و سوابق تحصیلی مبنای ارزیابی نهایی خواهد بود.
۳- آزمون سنجش (کنکور) دو بار در سال برگزار شود.
۴- نتایج آزمونی که دانش‌آموزان در آن شرکت می‌کنند تا دو سال اعتبار خواهد داشت و دانش‌آموزان می‌توانند از نتایج آن تا دو سال استفاده کنند.
۵- دانشگاه‌های کشور می‌توانند یک حدنصاب برای معدل بگذارند و بر اساس آن مشخص کنند که تا چه معدلی را پذیرش می‌کنند و اگر معدل داوطلب از میزان مشخص پایین‌تر باشد این اختیار به دانشگاه‌ها داده می‌شود که داوطلب را پذیرش نکنند.