یک اتفاق عجیب در سازمان هواشناسی

گروه جامعه: وب‌سایت روزنامه شرق با ارائه مدارکی، از «دستکاری» داده‌های هواشناسی به منظور تغییر تعرفه گاز و برق برای شهر‌های مختلف ایران خبر داد. عددسازی‌هایی که بر اساس این گزارش، نه تنها رانت و خسارتی هنگفت در پی داشته بلکه حتی مبنای برنامه‌های عمرانی و توسعه‌ای کشور را هم تغییر داده است.

این سایت در گزارش ویدئویی خود در روز شنبه ۱۰ تیر، تصاویری از «داده‌های دستکاری‌شده» در یک نامه مربوط به رطوبت دمای شهرستان جهرم در استان فارس در تابستان پارسال را منتشر کرده که به امضای سحر تاج‌بخش مسلمان، رییس سازمان هواشناسی رسیده است.

در این نامه که مرداد سال ۱۴۰۱ خطاب به مدیرعامل شرکت توانیر نوشته شده، داده‌های مربوط به جداول «میانگین بیشینه هوا و نیز درجه حرارت «تر» در ایستگاه هواشناسی جهرم استان فارس» تغییر کرده و بالاتر از عدد‌های واقعی نمایش داده شده است.

شرق در گزارش خود به تبعات این تغییر «عمدی یا سهوی» در داده‌های هواشناسی و اهمیت متغیر درجه حرارت «تر» که شاخص اندازه‌گیری میزان رطوبت بوده پرداخت و تاکید کرد که دولت بر پایه میزان رطوبت است که طبقه‌بندی اقلیمی هر منطقه از کشور را تعیین می‌کند.

در واقع طبقه‌بندی اقلیمی، شامل طیف «بسیار سرد، سرد، معتدل و بارانی، نیمه معتدل و بارانی، نیمه خشک، گرم و خشک، بسیار گرم و خشک، بسیار گرم و مرطوب» تکلیف یارانه‌های برق و گاز را برای شهر‌های مختلف مشخص می‌کند؛ بنابراین در برنامه‌ریزی‌های وزارت نیرو، شهر‌های بسیار گرم و مرطوبی مانند بندرعباس یا آبادان به دلیل نیاز ضروری به استفاده از کولر و وسایل خنک‌کننده، در طول سال مشمول دریافت یارانه برق می‌شوند و در مقابل، شهر‌های بسیار سردی، چون سقز هم یارانه گاز می‌گیرند.

بر اساس گزارش شرق، شرکت‌های برق و گاز با اعتماد به داده‌های سازمان هواشناسی از جمله متغیر‌های دما و رطوبت و در نتیجه طبقه‌بندی اقلیمی شهرها، این یارانه‌ها را اختصاص می‌دهند.بر همین اساس، داده‌های هواشناسی در مورد ایستگاه جهرم در تابستان سال گذشته منجر به تغییر طبقه‌بندی اقلیمی این شهرستان شد.

پیرو این داده‌ها و در همان مرداد، علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیرو در نامه‌ای از محمد مخبر، معاون اول رییس‌جمهوری خواست که تغییر تعرفه جهرم را تایید و ابلاغ کند که یعنی طبقه اقلیمی این شهرستان در چهار ماه خرداد تا شهریور، تغییر کرده است و یارانه برق بیشتری دریافت کرده است.

هرچند که این دستکاری و احتمالا نمونه‌های مشابه آن، خسارت‌هایی چند هزار میلیارد تومانی برای شرکت‌های برق و گاز در ایران در پی داشته، اما سازمان هواشناسی تاکنون نه این گزارش‌ها را تکذیب و نه توضیحی برای آن ارائه کرده است.شرق به نقل از یکی از کارشناسان سازمان هواشناسی که نامی از او برده نشده، احتمال دستکاری «عمدی» عدد درجه حرارت‌تر را در جهرم تایید کرد و گفت این عددسازی‌ها «فاجعه‌ای بزرگ» در تاریخ سازمان هواشناسی ایران است.

اما این دستکاری که شرق از آن با عنوان «رانت، فساد اقتصادی و زد و بند» یاد کرده، علاوه بر تعیین نادرست طبقه‌بندی اقلیمی، بر «آمایش‌های سرزمینی» هم اثر می‌گذارد.بر اساس این گزارش، داده‌های هواشناسی در برنامه‌های عمرانی و توسعه‌ای کشور مانند توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل، کشاورزی، مدیریت بحران، بارگذاری صنایع مختلف و حتی حفاظت از اکوسیستم‌های مختلف محیط زیست و منابع طبیعی اهمیت دارد.