سیستان و بلوچستان؛ رتبه آخر دسترسی به آب شرب کشور

گروه جامعه: در جنوب استان سیستان و بلوچستان هنوز هم کودکان طعمه هوتک‌ها و کاندوها می‌شوند. این کودکان به دلیل نبود آب به کنار هوتک‌ها و رودخانه بروند که حین آب تنی یا تهیه آب قربانی می‌شوند.به گزارش  ایلنا، مشکلات آب، راه، آموزش و بهداشت در استان سیستان و بلوچستان کم نبود که حال مردم جنوب استان برای تهیه آب هم باید قربانی بدهند. کودکانی  که در هوتک‌ها طعمه گاندوها در رودخانه‌ها می‌شوند.

چند روز پیش  کودک ۴ ساله ای به نام آتنا در روستای شیخان گرک بخش باهو کلات شهرستان دشتیاری در هوتک غرق شد و این در حالی رخ داد که کمتر از یک ماه است یحیی ۶ ساله نیز در این روستا قربانی هوتک شد.
علی‌ بخش شه‌بخش در گفت و گو با خبرنگار ایلنا اظهار داشت: بیشتر روستاهای مرزی باهوکلات در دشتیاری فاقد آب لوله کشی‌اند. این مناطق روستایی از آب “هوتک” که مانند برکه است  نیاز مورد مصرف خود را برطرف می‌کنند. این هوتک‌ها در قدیم با لودر و بولدوزر ایجاد شده که با بارش باران، آب  داخل آنها جمع آوری می‌شود .
اهالی منطقه از آب داخل هوتک هم برای مصارف حیوانات‌شان و هم شرب خودشان استفاده می‌کنند. گاهی نیز کودکانی هم که برای برداشت آب از هوتک‌ها به آنجا می‌روند به دلیل گل و لای کنار آنها پایشان لیز خورده و به داخل آب سقوط کرده و غرق می شوند.

با انتقال آب سدها به روستاها ، شاهد مرگ کودکان در داخل هوتک نخواهیم بود
شه‌بخش ادامه داد: شهرستان دشتیاری در پایین دست‌ترین منطقه جنوب استان سیستان و بلوچستان قرار دارد و تمامی آبریزهای شهرستان‌های سرباز، نیکشهر و قصرقند از این شهرستان عبور کرده و به دریا می‌ریزد و  هنگام بارندگی‌های شدید بیشترین خسارت ها به مناطق ما وارد می‌کند. اینجا آب فراوان است ولی مدیریت نمی‌شود.دشتیاری بالای ۲ سد بزرگ “زیردان” و “پیشین” قرار دارد که مسئولان اگر آب همین سدها را لوله‌کشی و به روستا منتقل کنند، شاهد مرگ کودکان‌مان داخل هوتک و  بی‌آبی اهالی نخواهیم بود.

وی عنوان کرد:  به طور جد اگر بخواهند اقدامی انجام دهند باید مانند بخش پلان که یک سری از روستاها را خیرین فنس کشی کرده اند در باهو کلات نیز حصار کشی کنند. چرا که در بخش پلان با این اقدام مرگ و میر کودکان در داخل هوتک‌ها کاهش یافته است. متاسفانه در اوج گرما و مخصوصا امسال که خشکسالی نیز وجود دارد کودکان برای برداشت آب در داخل هوتک غرق می شوند.

برای مسئولان ارزش گاندوها از کودکان ما بیشتر است
رئیس شورای بخش باهوکلات در ادامه به دیگر مشکلات دشتیاری اشاره کرد و گفت: روستاهایی که در پایین دست سد پیشین قرار دارند هر ساله کودکانی که به دلیل عدم فضایی برای تفریح و گرمای طاقت فرسا که برای برداشت آب یا آب‌تنی به رودخانه باهو کلات می روند توسط گاندوها شکار می شوند.

وی افزود: متاسفانه باید بگویم ارزش این گاندوها برای مسئولان از کودکان ما بیشتر است. تمساح ها زیر نظر محیط زیست‌اند و این اداره به عنوان متولی باید روستاهایی که در کنار رودخانه قرار دارند را فنس کشی کنند که کودکان به سمت رودخانه نروند و با نصب پمپ و ایجاد حوضچه فضایی را برای آب تنی کودکان و برداشت آب مورد نیازشان فراهم کنند که شاهد اتقاقات تلخی مانند قطع عضو آنها توسط تمساح‌ها نباشیم. 

وی اضافه کرد: یک ماه پیش کودکی که  برای تهیه آب به رودخانه رفته بود توسط گاندو دستش قطع شد و از سوی اداره محیط زیست به مراکز درمانی منتقل شد که هیچگونه خدماتی به این کودک ارائه نشد. خانواده کودک برای ادامه روند درمان وی را به پاکستان بردند چرا که هیچگونه حمایتی از این کودک از سوی اداره محیط زیست نشد. در پاکستان نزد اقوامش بود و به نسبت ایران هزینه های درمانش کمتر و مجبور نبود برای روند درمان در مرکز شهرستان مکانی را اجاره کند.

شه بخش گفت: بیشتر  اهالی روستاهای کنار رودخانه باهوکلات دامدارند و دام های شان هنگامی که برای خوردن آب به کنار رودخانه می‌روند مورد حمله گاندوها قرار می گیرند. اگر روستاها را لوله کشی کنند مشکلات برطرف می شود. متاسفانه ما برای حل این‌گونه مشکلات همیشه دست به دامان خیرین هستیم در حالی که این وظیفه مسئولان است. 

بیشتر جاده های روستایی دشتیاری سخت گذر و خاکی اند
وی ادامه داد: اکثر راه های روستایی دشتیاری سخت گذر و خاکی اند که با کوچکترین بارندگی مسیرها مسدود می شوند. در سیل دی‌ماه ۹۸  بر اثر طوفان و سیل در مسیر کوهستانی ترددها کاملا مسدود شد و زن بیماری که نتوانستند به موقع وی را به مرکز بخش منتقل کنند در طول مسیر جان باخت. بعد از ۴۰ سال هنوز اهالی منطقه مرزی از کمترین امکانات رفاهی بی بهره‌اند و همیشه باید برای رفع مشکلات دست به دامان خیرین باشیم. مردم مرز‌نشینیکه حاضرند جانشان را از دست بدهند  ولی یک وجب از خاک کشورشان به دست دشمنان نیفتد.

شه‌بخش ادامه داد: در دهه هفتاد در روستاهای نوک‌آباد، یعقوب آباد، شریش بازار، چور و جمپانی بازار  پروژه ای اجرا شد که بر اساس آن قرار شد در تمام منطقه کانال کشی شود و تمامی روستاهایی که در کنار این پروژه ۶ هزار هکتاری باهوکلات هستند و زمانی که سد پیشین راه اندازی شود آب این سد را به کانال های ایجاد شده منتقل و برای کشاورزی به زمین های کشاورزی این روستاها منتقل کنند. 

زمین های اهالی را از دست شان درآوردند
نایب رئیس شورای شهرستان دشتیاری عنوان کرد: آن زمان به اهالی این روستاها گفتند که خانه های شان در داخل طرح پروژه ۶ هزار هکتاری قرار دارد و باید به مکانی دیگر که بنیاد مسکن برای شان ساخته نقل مکان کنند و به محض راه اندازی پروژه زمین های شان را به آنها واگذار می کنند. اهالی نیز به مسئولان اعتماد کرده و محل زندگی شان را ترک کردند و وقتی که طرح اجرا و کانال کشی شد.  زمین ها را به کسانی واگذار کردند که دوتابعیتی بوده و در کشورهای حاشیه خلیج فارس زندگی می کردند.

وی تصریح کرد: اگر طرح پروژه ۶ هزار هکتاری باهو کلات ساماندهی شود. بسیاری از مشکلات مردم منطقه ما برطرف می شود. پروژ ای که به نام مردم مظلوم مرز نشین رقم خورد و به کام عده ای در خارج از کشور شد. بارها برای باز پس گرفتن زمین های این مرزنشینان مظلوم به استاندار و فرماندار مکاتبه کرده ایم که متاسفانه تاکنون در ابن باره هیچگونه جوابی نداده اند.نایب رئیس شورای شهرستان دشتیاری بیان کرد: مشکلات اینجا یکی دوتا نیست از بهداشت، درمان و آموزش گرفته تا آب و جاده ها مردم با مشکل مواجهند. بخش باهو کلات دشتیاری در کل کشور محرومترین بخش است.

با ایجاد بند بتنی آب مورد نیاز مردم منطقه تامین می شود
به گفته این مسئول شهری هنگام بارندگی میلیون ها متر مکعب آب به دریا می ریزد که اگر مسئولان برای جلوگیری از هدر رفت این آب به دریا  در ۶ الی ۷ نقطه بند های بتنی ایجاد کنند مردم می‌توانند از همین بندهای بتنی آب برای مصارف کشاورزی استفاده کرده و مانع جلوگیری از ریزگرد و محرومیت اهالی منطقه شوند. از آن گذشته  برای مردم ایجاد اشتغال هم می شود.

دسترسی مردم دشتیاری به آب تنها ۱۵ درصد است
نماینده مردم چابهار در مجلس نیز در ادامه در این باره در گفت و گو با خبرنگار ایلنا اظهار داشت: طرح سئوالم از وزیر نیرو در مورد همین موضوع بود که چرا کودکان جنوب استان سیستان و بلوچستان در داخل هوتک غرق می شوند؟ چرا این اتفاق برایشان می افتد؟در استان سیستان و بلوچستان شاخص دسترسی مردم به آب شرب در پایین‌ترین سطح در کشور قرار دارد  و در شهرستان دشتیاری این دسترسی تنها ۱۵ درصد است.

اهالی روستاها باید کیلومتر هاطی کنند تا به یک منبع آبی دست یابند
وی گفت: در برخی از شهرستان های جنوب استان اهالی روستاها باید کیلومترها راه طی کنند طی تا به یک منبع آبی دست یابند. در حالی که هر شهروند تهرانی بالای ۲۰۰ لیتر آب در طول روز مصرف می کند، سهمیه مردم استان روزانه  ۱۵ لیتر است که عملا این ۱۵ لیتر برای همه مصارف شان از جمله پخت و پز، شرب، شست و شو و  بهداشت و نظافت شان است که چاره ای برای تهیه آب جز از هوتک ها را ندارند.طبعیتا هیچ راهی ندارند.
سعیدی با اشاره به اینکه پارسال چندین مورد حادثه حمله گاندو به کودکان حین تهیه آب از رودخانه را در جنوب استان داشتیم ادامه داد: این حوادث منجر به قطع عضو این کودکان شد. تا وقتی که شاخص دسترسی به آب شرب  و تأمین آب پایدار در مناطق جنوبی استان اتفاق نیفتد این وضعیت ادامه خواهد داشت.

وعده وزیر نیرو در جنوب استان عملی نشد
نماینده مردم چابهار در مجلس ادامه داد: وزیر نیرو قول دادند که تا پایان  سال ۹۹ در جنوب استان ۱۵۰ هزار نفر از مردم به آب پایدار دسترسی پیدا کنند. که این وعده عملی نشد. البته امسال با ورودی که مجلس داشت و بودجه محرومیت زدایی که بخشی از آن به آب اختصاص یافت ،امیدواریم بخش مهمی از این چالش ها پایان یابد. اما مشکل اینجا است که هم اکنون با توجه به اینکه خود وزارت نیرو پروژه‌های بسیار خوبی را برای رفع مشکلات آبی در استان در نظر گرفته اما سازمان برنامه و بودجه و خزانه نقدینگی را در اختیار وزارت نیرو برای اجرای این پروژه ها قرار نداده است  و بسیاری از این پروژه‌ها عملا در استان سیستان و بلوچستان نیمه کاره رها شده اند. امسال خزانه رقم بسیار کمی در اختیار وزارت نیرو قرار داده که با این تخصیص ها اندک انتظار اینکه یک تحول در حوزه دسترسی به آب شرب بیفتد بیهوده است.

وی عنوان کرد: برای حصارکشی در مناطق پرخطر مانند هوتک ها و روستاهای کنار رودخانه پی‌گیری هایی کرده ایم ولی برای این کار اعتبار زیادی لازم است و از نظر حصار کشی مشکل اینجاست که حیوانات هم از آب هوتک‌ها استفاده می‌کنند. قطعا باید حصار کشی شود و  منافذی هم برای  استفاده حیوان ها هم در نظر گرفته شود. خیرین هم حضور خوبی برای این کار دارند که البته برای اجرای این طرح نیاز به مطالعات بیشتری داریم.

تنها با حصارکشی مشکل حل نمی شود
سعیدی بیان کرد: این حصارکشی‌ها به خودی خود تا زمانی که مجتمع های آب رسانی را در آن مناطق راه‌اندازی نکنیم مشکلی را حل نمی کند. هرچقدرم حصار بکشیم وقتی آبی نباشد مردم مجبورند این حصار را دور بزنند و بروند و به نظرم اصل موضوع تکمیل پروژه های مجتمع های آبرسانی در استان سیستان و بلوچستان است.
نماینده مردم چابهار ادامه داد: پروژه های زیادی در زمینه آب رسانی در جنوب استان داریم از جمله استفاده از آب شیرین کن ها و انتقال آب عمان به شهرستان‌های استان سیستان و بلوچستان و… اینها مواردی هستند که باید مورد بررسی قرار  گیرند .

 محیط زیست ورود نکرد
وی افزود: برای مشکل گاندوها محیط زیست هیچ‌کاری نکرد.این در حالی است که قول هایی به ما داده بودند که برای برخی از این روستاها تانکر آبرسانی  تهیه و برای برخی دیگر نیز شبکه های داخلی آب منتقل کند که عملا هیچ کدام تاکنون اتفاق نیفتاده است.