اندونزی، میزبان همه سویه‌های کرونا

گروه جامعه: نفس‌های مردم اندونزی به شماره افتاده است. هزاران نفر از بیماران کرونایی در راهروهای بیمارستان، چادرها و خودروها در انتظار تخت خالی به‌سرمی‌برند. دستگاه اکسیژن به اندازه کافی وجود ندارد و جوابگوی حجم زیاد بیماران نیست، مرگ‌ومیر افزایش یافته و اندونزی را به کانون جدید همه‌گیری کرونا تبدیل کرده است. بسیاری نیز از این وضعیت اسفناک ترسیده و خود را قرنطینه کرده و درمان را به خانه برده‌اند. سرعت و مقیاس شیوع ویروس در اندونزی آنقدر بالاست که کارشناسان بیماری‌های عفونی آن را یک «سوپر سویه جدید» از کرونا نامیده‌اند؛ سویه‌ای که مسری‌تر و کشنده‌تر از نوع دلتاست که اکنون هفته‌هاست جهان را در بر گرفته است.
 
افزایش مرگ‌ومیر در اندونزی
به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، اندونزی بعد از هند و برزیل، اکنون به کانون جدید همه‎گیری کرونا و به کشوری با بالاترین موارد جدید ابتلا در جهان تبدیل شده است. در مجمع‌الجزایر اندونزی، روزانه بیش از ۳۷ هزار مورد جدید ابتلا و هزار و ۸۰۰ مرگ در اثر کرونا ثبت می‌شود. طی هفته‌های اخیر، رکورد ۵۷ هزار ابتلا در یک روز هم به ثبت رسیده است. تاکنون در این کشور بیش از ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر به کرونا مبتلا شده‌اند و بیش از ۹۴ هزار نفر نیز جان خود را از دست داده‌اند.

افزایش موارد ابتلا به کرونا در اندونزی بخشی از موج جدید همه‌گیری است که جنوب شرقی آسیا را در برگرفته است. انواع جدید همیشه در مناطق یا کشورهایی ظاهر می‌شوند که نمی‌توانند شیوع را کنترل کنند. ویتنام، مالزی، میانمار و تایلند نیز اکنون با بالاترین میزان شیوع بیماری روبه‌رو شده‌اند و محدودیت‌های جدیدی ازجمله قرنطینه و منع عبور و مرور در آنها اعمال شده است. در اندونزی طی یک‌ماه گذشته، موارد جدید ابتلا و مرگ‌ومیر بسیار بالا رفته که علت آن شیوع سویه بسیار مسری دلتاست. این ویروس دو جزیره جاوا و بالی را درگیر کرده است.

برخی از کارشناسان بهداشت معتقدند که آمار همه‌گیری کرونا در اندونزی، یعنی چهارمین کشور پرجمعیت جهان، واقعی نیست و آمار اعلام شده بسیار کمتر از آن ‌چیزی است که رخ می‌دهد. دیکی بودیمن، اپیدمیولوژیست اندونزیایی در دانشگاه استرالیا، تخمین می‌زند که آمار واقعی ابتلا ۳ تا ۶ برابر بیشتر از آمار اعلام شده است. در هند، جایی که نخستین‌بار نوع دلتا شناسایی شد، موارد ابتلای روزانه به بیش از ۴۲۰ هزار رسیده است. بااین وجود، مقامات اندونزی می‌گویند که اوضاع تحت کنترل است. لوهات پاجایتان، وزیر سرمایه‌گذاری اندونزی که از سوی رئیس‌جمهور مأمور مدیریت بحران کرونا شده، می‌گوید: «اگر در بدترین حالت از ۶۰ هزار یا کمی بیشتر صحبت کنیم، در شرایط خوبی به‌سر می‌بریم؛ امیدواریم به ۱۰۰ هزار نفر نرسد. به هر صورت برای چنین رقمی هم آمادگی کامل داریم.»

دو گروه تحقیقاتی ویروس کرونا در آمریکا اعلام کرده‌اند که نگران شرایط اندونزی در زمینه ظهور نوع جدید ویروس هستند. سازمان بهداشت جهانی می‌گوید که اگر بیش از ۵ درصد تست‌هایی که در در یک جامعه انجام می‌شود، مثبت باشد، نشانه خارج‌شدن همه‌گیری ویروس از کنترل است. در اندونزی، این نسبت طی ۱۶‌ ماه روی ۱۰ درصد بوده و اکنون به بالای ۳۰ درصد رسیده است. در کشوری با جمعیت ۲۷۰ میلیون نفری، همه‌چیز برای ظهور یک سویه جدید از کرونا یا سوپرسویه جدید آماده است. نیویورک‌تایمز به نقل از علی مقداد، استاد علوم سنجش سلامت در انستیتوی سنجش سلامت در سیاتل آمریکا آورده که هرچه میزان آلودگی در جامعه بیشتر باشد، احتمال ایجاد نوع جدید کرونا هم بیشتر خواهد بود. او از برگزاری جشن عید قربان در اندونزی و استقبال مردم از آن ابراز نگرانی کرده و می‌گوید این تجمع می‌تواند زمینه‌ساز بروز گونه جدید باشد.
 
بحران دسترسی به اکسیژن
در اندونزی مشکل دسترسی به اکسیژن، به بحران دامن زده است. مردم حتی اگر بتوانند تختی برای بستری‌شدن پیدا کنند هم ممکن است اکسیژن دریافت نکنند. در بعضی از بیمارستان‌ها فقط بیمارانی را پذیرش می‌کنند که اکسیژن به همراه دارند. در برخی دیگر، بیماران هر کجا ‌بتوانند جایی برای خوابیدن پیدا کنند، منتظر می‌مانند. در بکاسی، یک شهر ۲.۵ میلیون نفری که با جاکارتا همسایه است، بیماران به بیمارستان دولتی هجوم برده‌اند. مسئولان برای مدیریت این وضعیت، ۱۰چادر بزرگ در محوطه برپا کرده‌ و برای ۱۵۰ نفر تخت تجهیز کرده‌اند اما توانایی پاسخ به سیل حضور بیماران در بیمارستان‌ را ندارند. همزمان، دست‌کم ۱۰درصد از کارکنان مراقبت‌های بهداشتی هم پس از قرارگرفتن در معرض ویروس، به قرنطینه رفته‌اند. لاپور کوید، که یک گروه غیرانتفاعی پیگیری مرگ ناشی از کروناست، گزارش داده که در پی ازدحام در بیمارستان‌ها، بسیاری از مردم خانه‌ماندن را انتخاب می‌کنند و بسیاری در آنجا می‌میرند. هم‌اکنون هر روز دست‌کم ۴۰ بیمار کرونایی در خانه می‌میرند.
 
واکسیناسیون کند در اندونزی
حدود ۱۵ درصد از جمعیت ۲۷۰ میلیون نفری اندونزی تاکنون یک دوز واکسن ویروس کرونا دریافت کرده‌اند و فقط ۶ درصد آنها به‌طور کامل واکسینه شده‌اند. اندونزی تا حد زیادی به واکسن ساخته‌شده توسط شرکت «سینوواک بیوتک» چینی اعتماد کرده که اثربخشی آن نسبت به واکسن‌های دیگر کمتر بوده است. حداقل ۲۰ پزشک اندونزیایی که کاملا با سینوواک واکسینه شده بودند، بر اثر ویروس کرونا درگذشته‌اند. آمریکا ۴.۵ میلیون دوز واکسن مدرنا به اندونزی اهدا کرده است. مقامات گفته‌اند که اولویت واکسیناسیون با استفاده از این واکسن با حدود ۱.۵ میلیون نفر عضو کادر درمان است.
 
اندونزی، میزبان همه سویه‌های کرونا
ویروس‌ها به‌طور مداوم از طریق ایجاد جهش در ژن‌های خود، در حال تغییر و دگرگونی هستند و انواع پیشرفته‌تری ایجاد می‌کنند. ویروس کرونا نیز که از نوع ویروس‌های RNA است، دائما و به‌تدریج در حال تغییر است. هنگامی که یک نوع جهش‌یافته ویروس باعث افزایش ناگهانی شیوع می‌شود و آمار بیماران بستری‌شده در بیمارستان‌ها را بالا می‌برد و مرگ‌ومیر را افزایش می‌دهد، سازمان بهداشت جهانی آن را گونه خطرناک نامگذاری می‌کند. در سطح جهان، ۴ سویه خطرناک از ویروس کرونا وجود دارد: نوع به‌اصطلاح آلفا، نخستین‌بار در انگلیس شناسایی شد. نوع بتا، نخستین‌بار در آفریقای جنوبی، نوع دلتا، نخستین‌بار در هند شناسایی شد و نوع گاما، نخستین‌بار در برزیل شناسایی شد. به‌عنوان نمونه، نوع دلتا ۴ تا ۵ برابر قوی‌تر از ویروس اصلی است. همه موارد غیر از گاما در اندونزی شناسایی شده‌ و اکنون این کشور توانایی تشخیص در مدت زمان کوتاه برای شناسایی سویه‌های جدید را دارد. بیش از ۳ هزار رشته ژنوم از ابتدای سال‌جاری میلادی (طی ۷ ماه) در اندونزی توالی‌یابی شده درحالی‌که این میزان در سال گذشته، فقط ۲۰۰ تا ۳۰۰ رشته بوده است. این وضعیت، به نگرانی‌ها در مورد ظهور سویه‌ای بسیار خطرناک‌تر از قبلی‌ها را در اندونزی دامن زده است.