وابستگیِ به روسیه و چین دستاوردی نداشت

گروه اقتصادی: بهمن آرمان (کارشناس مسائل اقتصادی) در خصوص بحران معیشتی‌ای که بسیاری از اقشار جامعه را درگیر کرده است، گفت: مشکلات فعلی ایران که امروز به شکل‌های گوناگون خود را نشان داده، از افزایش غیرقابل تحمل نرخ بیکاری، بزهکاری‌های اجتماعی، بالارفتن سن ازدواج گرفته تا تبدیل شدن داشتن یک خودرو به رویا برای بسیاری از مردم، همه ناشی از سیاستهایی است که در بازه‌ی یک دوره‌ی طولانیِ حدودا ۲۵ساله اتخاذ شده است. 

وی با اشاره به عملکرد اقتصادی دولت در دوره‌های هفتم تا دهم ریاست‌جمهوری گفت: در دوره‌ی اصلاحات توسعه‌ی اقتصادی و افزایش طرف عرضه و تقویت سرمایه گذاری‌ها در حاشیه قرار گرفت. در دوره‌ی ریاست‌جمهوری آقای احمدی‌نژاد هم علی‌رغم درآمدهای ارزی، متاسفانه منابع و فرصت استثنایی که برای ایران به وجو آمده بود را از دست دادیم؛ سرمایه‌گذاری صورت نگرفت، شغل ایجاد نشد و کارخانه‌ی جدیدی به وجود نیامد. این کارشناس مسائل اقتصادی همچنین در خصوص دوره‌ی ریاست‌جمهوری حسن روحانی نیز گفت: در این دوران نیز علی‌رغم اینکه تلاش‌های بسیاری صورت گرفت اما کشور در تحریم‌های گسترده بود و این آسیبی جدی به اقتصاد وارد کرد. 

بخش بزرگی از مردم ایران زیر خط فقر زندگی می‌کنند/ حمایت از تولید، راه‌حل بهبود اوضاع 
آرمان تصریح کرد: بخش بزرگی از مردم ایران امروز در زیر خط فقر زندگی می‌کنند و این یک واقعیت غیرقابل انکار است. مردمی که نمی‌توانند میوه بخرند یا گوشت بخورند و سفره‌هایی که امروز کوچک‌تر شده همه از علائم گسترش فقر در جامعه است. 

این کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: آقای دکتر طبیبیان که یکی از اقتصاددانان بنام و قابل اعتماد کشور هستند به درستی مطرح کردند که اقتصاد ایران به سمت هندی شدن حرکت می‌کند، یعنی دو قشر بیشتر وجود ندارد؛ دارا و ندار و متاسفانه باید بگوییم که این اتفاق روز به روز در حال تشدید است. وی با تاکید براینکه تمام اقتصادهای جهان به سمت اقتصادهای طرف عرضه حرکت کردند، گفت: در این اقتصادها حتی اگر قرار است یارانه‌ای داده شود این یارانه را به بخش تولید پرداخت می‌کنند. بنابراین یکی از مهم‌ترین اقداماتی که برای بهبود این وضعیت باید انجام شود، حمایت از تولید است. اما این سوال مطرح است که آیا تولید در شرایط تحریم امکانپذیر است؟ این در واقع نکته‌ای بسیار مهم است و باید دید دولت آینده چگونه می‌خواهد این مسئله‌ی مهم ارتباط با دیگر کشورها را حل کند. 

سیاست تمایل به شرق مانع بهره‌مندی ما از دانش روز جهان شد
آرمان تاکید کرد: سیاست تمایل به شرق و وابستگیِ شدید به روسیه و چین برای ما دستاوردی نداشت. روس‌ها حتی در زمانی که متعهد شدند نیروگاه‌های رامین در اهواز و شهید منتظری در اصفهان که در زمان شوروی سابق ساخته شده بودند را بازسازی کنند و ظرفیت آن‌ها را بالا ببرند، این کار را انجام ندادند. آن‌ها حتی در خصوص راه‌آهن بسیار استراتژیک «اینچه برون» به «گرمسار» که آسیای میانه را به شبکه‌ی راه‌آهن ایران یا در اصل به بندر امام و بندر عباس وصل می‌کند، اقداماتی که قرار بود را انجام ندادند. 

وی با بیان اینکه این موارد نشان می‌دهد که سیاست گرایش به شرق آنچنان دستاوردی برای ما نداشته است، گفت: ما با این کار خودمان را از تکنولوژی و دانش روز جهان محروم کردیم. اگر از این دانش استفاده کرده بودیم الان شاهد موج اعتراضات در خوزستان نبودیم. اگر تکنولوژی بود مجبور نبودیم تالاب هورالعظیم را خشک کنیم تا چینی‌ها بتوانند چاه نفت استخراج کنند. مگر چاه نفت در زیر دریا استخراج نمی‌شود؟ مگر در دریای مانچ یا در خلیج فارس برای حفاری باید دوهزاروپانصد متر بروند پایین تا به کف دریا برسند؟ 

این اقتصاددان تصریح کرد: همین گرایش به شرق ما را در موقعیت ضعیف قرار داد بنابراین سرمایه‌گذاری نشد، تولید افزایش پیدا نکرد، از شیوه‌های نوین آبیاری به ویژه آبیاری زیرسطحی که می‌تواند میزان مصرف آب را تا نصف کاهش دهد و میزان برداشت هر واحد سطح را تا ۴۰درصد بالا ببرد، استفاده نکردیم. ما به این دلیل که به دانش روز جهان وصل نبودیم نتوانستیم اقدامات مناسب انجام دهیم. به همین خاطر می‌بینیم یکباره بحران قیمت مرغ به وجود می‌آید و می‌گویند این بحران برای این به وجود آمده که ۸۵درصد از نهاده‌های دامی ما وارداتی هستند. 
آرمان بیان کرد که فقر در این وضعیت غیرقابل اجتناب است و امیدواریم یک تیم تکنوکرات غیرسیاسی در راس وزارت‌خانه‌های اقصادی قرار بگیرد تا در نهایت ما بتوانیم از این بحرانی که دست به گریبان آن هستیم و موجب وارد شدن خسارتهای سنگین مالی و روانی به جامعه شده، رها شویم. 

طبقه‌ی متوسط را از دست داده‌ایم/ مملکت برپایه‌ی حدس و گمان اداره نمی‌شود
این اقتصاددان بیان کرد: به وضعیتی رسیدیم که می‌شنویم برخی برای نان درآوردن به هر کاری دست می‌زنند، شاهد هستیم که برخی در سطل‌های زباله به دنبال غذا می‌گردند، گوشت قرمز از سفره‌ی بخشی از خانواده‌های ایرانی حذف شده است. اینها نشانه‌های فقر است و البته در زمانی که مبنای اقتصادی کشور تولید نباشد و رانت و فساد مالیِ گسترده وجود داشته باشد بدون شک در کنار عده‌ای که درگیر فقر هستند، تعداد میلیونرها هم افزایش پیدا می‌کند. بنابراین ما امروز طبقه‌ی متوسط را از دست داده‌ایم و تنها دو قشر دارا و ندار داریم. وی تاکید کرد: تا زمانی که کشور به این نتیجه نرسد که اقتصاد و صنعت یک علم است و تا زمانی که مسئولان بخواهند بر پایه‌ی حدس و گمان و رفتارهای غیرعلمی به اداره‌ی امور بپردازد، وضع به همین شکل خواهد بود. 

مبنای توسعه علم است 
آرمان در ادامه در خصوص‌ عدم توسعه یافتگی مناطقی مثل خوزستان و سیستان و بلوچستان و فقر گسترده در این مناطق گفت: بخشی از آنچه در خوزستان اتفاق افتاده به مسائل امنیتی و نزدیکی این منطقه به مرز برمی‌گردد. به همین دلیل تمایل برای سرمایه‌گذاری در این منطقه کم بوده است. در صورتیکه در شرایط فعلی که جنگ افزارها می‌توانند هزاران کیلومتر آنطرف‌تر را بمباران کنند و یا موشک‌هایی با برد چندهزار کیلومتر وجود دارند، طبیعتا این حرف‌ها منطقی نیست. 

وی همچنین با اشاره به فساد گسترده در این مناطق گفت: در زمستان میلیاردها متر مکعب آب از کارون بدون استفاده به دریا ریخته می‌شود به این دلیل که سدهای برنامه‌ریزی شده بر روی رودخانه‌ی بزرگ ایران که از زاگرس سرچشمه می‌گیرد، ساخته نشده تا بتوانیم در زمستان آب را ذخیره کنیم. همچنین استفاده از روش‌های سنتی آبیاری و کاشت محصولاتی که مصرف آب آن‌ها بالاست، وضعیت را وخیم کرده است. فقر گسترده مانع از این می‌شود که دولت بتواند جلوی مردم را برای کاشت برنج بگیرد درحالیکه در آن مناطق نباید برنج کاری شود. 
آرمان همچنین در خصوص وضعیت سیستان و بلوجستان گفت: در این استان هم گرایش‌های سیاسی خاصی وجود دارد که مانع از توسعه آنجا شده است. این موضوع مقداری ریشه در تضاد بین روسیه و چین از یک طرف و آمریکا و هندوستان از طرف دیگر دارد. ما تنها بندر اقیانوسی خود را در سیستان و بلوچستان داریم که می‌تواند به قطبی تبدیل شود که حتی بیش از صادرات نفت خام برای ما درآمدزایی کند اما به علت تنش‌هایی که وجود دارد، قدرتهای بزرگ مانع از سرمایه‌گذاری در سیستان و بلوچستان می‌شوند. 

وی ادامه داد: برای فقرزدایی از آن منطقه سازمان گسترش و نوسازی تصمیم گرفت کارخانه بزرگ تولید لاستیک کامیون بسازد اما بیش از ده سال از آن دوران می‌گذارد و دولت هنوز نتوانسته ۵۰میلیون دلار تامین کند تا ماشین‌های این کارخانه خریداری شود. آرمان گفت: همچنین نیاز است یک میلیارد متر مکعب آب از دریا شیرین شود و خود مسئولین سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان می‌گویند اگر آب برسد این استان قادر است نه تنها موز ایران بلکه موز منطقه را هم تامین کند اما حتی همین شیرین‌سازی آب دریا به حال خود رها شده است. از طرفی ما شاهد هستیم که‌ عدم اجرای برنامه‌ها برای کنترل ریزگردها باعث شده حتی در مقاطعی از سال شهرهایی مثل زاهدان و زابل و خاش تعطیل شوند درحالیکه می‌توانستند با روش‌های موجود جلوی پیشروی کویر را بگیرند اما چون علم حاکم نیست در نهایت به نتیجه نمی‌رسیم. 

ترکیه بازار فولاد عراق را از دست ما خارج کرده
وی تاکید کرد: همانطور که گفتم ما باید بدانیم که علم مبنای توسعه است در غیر اینصورت در مسیر توسعه‌یافتگی قرار نخواهیم گرفت. این وضعیت در واقع نتیجه‌ی سیاستهای غلطی است که ما در این سال‌ها به مرحله‌ی اجرا گذاشتیم و بحث خودی و غیرخودی بلای جان این کشور شده است. این اقتصاددان در پایان گفت: من ۴۳سال در صنعت فولاد این کشور بودم؛ چند روز پیش در خبرها دیدم که ترکیه بازار فولاد عراق را از دست ما خارج کرده است در صورتی که کارخانه‌های فولادسازی ما دقیقا چسبیده به مرز عراق هستند. ما در خوزستان، کرمانشاه و آذربایجان غربی کارخانه‌های فولاد داریم که خیلی راحت می‌توانیم از این مناطق بازار فولاد عراق را تغذیه کنیم اما به دلیل همین بی‌تدبیری‌ها که در سیاست خارجی داریم وضع به اینجا رسیده است.