ماجرای راه‌های نرفته‌ی خرید واکسن کرونا

گروه جامعه: در هفدهمین ماه از شیوع کرونا در ایران و با ثبت روزانه بیش از ۵۰۰ فوتی کرونا، ماجرای واردات واکسن بار دیگر، حاشیه‌ساز شد.وزارت بهداشت می‌گوید، ۴ مسیر برای واردات واکسن وجود دارد؛ کوواکس، کشورهای خارجی، تولید مشترک و تولید داخل و در این مسیر، وزارت بهداشت، وزارت امور خارجه و بانک مرکزی اقدام کرده‌اند. بخش خصوصی اما در این دایره نادیده گرفته شده است، در حالی‌که فعالان این حوزه تاکید می‌کنند سنگ‌اندازی‌‌ زیادی مانع از واردات واکسن از سوی آنها شد.

یکی از آنها محمدرضا بهزادیان، یکی از اعضای اتاق بازرگانی تهران است که پیش از این گفته بود وزارت بهداشت به آنها مجوزی برای واردات واکسن نداده است. هر چند که به گفته سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا، تاکنون ۳۸ مجوز به بخش خصوصی داده شد و آنها جز ۳۱۴ هزار دوز واکسن آسترازنیکا، محموله دیگری وارد نکردند.
وزارت بهداشت دلیل تمام این اتفاقات را بدقولی برای واردات واکسن از سوی کووکس با وجود وعده ۱۶ میلیون و ۸۰۰ هزار دوزی، محقق نشدن ۶۰ میلیون دوز واکسن اسپوتنیک‌وی روسیه و محموله های مشابه از کشورهای دیگر، می‌داند. با این توضیحات، حالا از چه راه‌های دیگری می‌توان برای واردات واکسن اقدام کرد؟

مسیرها تا انتها طی نمی‌شود
محمد کریمی‌نیا، معاون قرارگاه پدافند زیستی کشور، اما می‌گوید که راه دیگری برای واردات واکسن وجود ندارد، مساله اینجاست که در کشور همین مسیرها، برای واردات، به درستی طی نشده است:« ما این مسیرها را تا انتها نرفتیم تا بتوانیم به واکسن انبوه برسیم.

گفته می‌شود ایران با اکتوور و اسپوتنیک وی، قرارداد امضا کرده و قرار بود ماهانه ۲ میلیون دوز واکسن به ما بدهند، اما بعد مشخص شد که همین شرکت اسپوتنیک‌وی روسیه در ایران برای خودش، خط تولید راه انداخته است. اما وزارت بهداشت می‌گوید، سرشان کلاه گذاشته‌اند. مساله اینجاست که قراردادها به درستی منعقد نشده است.» به گفته او اگر قراردادها درست بود، باید ماهانه حداقل ۴میلیون دوز واکسن از روسیه به ایران می‌رسید.

عاطفه عابدینی، دبیر کمیته علمی کشوری کووید ۱۹ هم می گوید:«دولت جدید تسهیلات خوبی برای واردات واکسن در نظر گرفته که خرید ۲۰ میلیون دوز واکسن را محقق خواهد کرد. در صورت وارد شدن این میزان واکسن با توجه به عرضه واکسن های داخلی اتفاق خوبی شاهد خواهیم بود.» به گفته او، همکاری کشورهای جدید تولیدکننده هم می‌تواند منجر به افزایش خرید واکسن شود و مذاکره با آنها نتیجه بخش خواهد بود.

بیش از ۳ هزار فوتی تنها در ۶ روز
بالا رفتن میزان فوتی‌های کرونا، روند ادامه دار پیک پنجم کرونا و شیوع دلتا که بیش از هر پیک دیگری، در حال قربانی گرفتن است، پیکان انتقاد به سمت سازمان‌ها و وزارتخانه‌های مختلف بر سر تامین نکردن واکسن را نشانه گرفته است و در این میان وزارت بهداشت و وزارت امور خارجه، بیش از همه در مظان اتهام قرار گرفته‌اند.با صحبت‌های ۲ روز پیش فرمانده عملیات مقابله با کرونای تهران و اشاره به پشت پرده‌های وارد نشدن واکسن کرونا، حالا همه در مقام دفاع یا رد این موضوع، به حاشیه‌های واردات واکسن دامن زده‌اند. در میان همین اظهارات است که در ششمین روز متولی، تعداد فوتی‌های کرونا بالای عدد ۵۰۰ قرار گرفت؛ روندی که از ۱۷ مرداد آغاز شده و تا روز گذشته، جان ۳ هزار و ۲۶۹ نفر را گرفته است. متخصصان عفونی و مسئولان مستقیم کرونا می‌گویند، این روند در هفته آینده هم ادامه دارد و در صورت نبود یک اقدام ضربتی، شمار فوتی‌ها بیش از این می‌شود؛ اقدام ضربتی هم واکسیناسیون عمومی و تعطیلی سراسری است.

حاشیه‌های یک افشاگری
۲۰مرداد بود که اظهارات فرمانده ستاد مقابله با کرونای تهران بمبی شد و در فضای رسانه‌ای ترکید. درست در سومین روز پیاپی که شمار فوتی‌های کرونا، بالای ۵۰۰نفر ثبت شد، علیرضا زالی در جلسه‌ای غیررسمی که گزارش آن روی سایت سازمان صدا‌و‌سیما قرار‌گرفت، نکته‌های مهم و قابل‌تاملی درباره دلایل نخریدن واکسن کرونا به زبان آورد: «اجازه خرید واکسن ندادند چون فکر می‌کردند گران است.سفرای ما در خارج به‌دنبال خرید واکسن نبودند. این چه دیپلماسی‌ای است؟ کمک‌های بین‌المللی را برگرداندیم و آمارهای مرگ‌ومیر را از سازمان جهانی بهداشت پنهان کردیم.» فرمانده عملیات ستاد مقابله با کرونای تهران، خواسته یا ناخواسته، ماجرایی را مطرح کرد که با موج گسترده‌ای از واکنش‌ها، افشاگری‌ها و انتقادات همراه شد.

در تامین واکسن چالاک نبودیم
فعالان نظام سلامت، آنها که در ۱۷‌ماه گذشته، در ارتباط مستقیم با بیماری بوده‌اند، اما انتقادات دیگری را مطرح می‌کنند. یکی از آنها حمید سوری، رئیس کمیته کشوری اپیدمیولوژی کووید-۱۹ است که می‌گوید مشکل اصلی وقوع پیک پنجم و واردات کند، ایرادات موجود در نظام سلامت است. او به همشهری می‌گوید: «ما دچار مشکلات پایه‌ای در نظام سلامت هستیم. این مسئله باعث می‌شود با ورود هر وزیر و تغییر هر دولتی توفیقی به‌دست نیاید.

ارزیابی نادرست از واردات واکسن
علی تاجرنیا، معاون توسعه منابع و مدیریت سازمان نظام پزشکی نگرش اشتباه وزارت بهداشت را یکی از عوامل رقم خوردن وضعیت کنونی کشور عنوان می‌کند و به همشهری می‌گوید: «مدیریت کلان وزارت بهداشت از ابتدا با یک ارزیابی نادرست در ارتباط با تولید واکسن در کشور همراه بوده و این مسئله باعث شد نگاه ویژه‌ای به ورود واکسن وجود نداشته باشد.»