سرشماری ۲۰ هزار پرنده در تالاب میقان اراک

یوسف یوسفی در خصوص اقدامات یکسال گذشته اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی در حوزه تالاب میقان با اشاره به اینکه یکی از اقدامات پیگیری به منظور تامین حقابه تالاب بوده افزود: در کمیته آب استان در سال ۱۳۹۲ با موضوع تعیین تکلیف پساب تصفیه خانه فاضلاب اراک مقرر گردید از مجموع حدود هزار لیتر بر ثانیه پساب خروجی تصفیه خانه اراک مقدار ۲۰۰ لیتر بر ثانیه بعنوان حقابه تالاب در نظر گرفته شود و مابقی پساب به بخش های مختلف از جمله صنعت، کشاورزی، فضای سبز شهرداری و … تخصیص داده شود.

وی ادامه داد: این اداره کل همواره به دنبال تامین حقابه تالاب از منشاهای طبیعی آن بوده است اما بدلیل وقوع پدیده خشکسالی و تغییر اقلیم کاهش حقابه ورودی تالاب ورودی به تالاب همواره مورد اعتراض اداره کل حفاظت محیط زیست بوده است و با توجه به مکاتبات متعدد با استاندار مرکزی و معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری و برگزاری جلسه استانی کمیته احیاء تالاب میقان، و همچنین برگزاری همایش بحران های زیست محیطی تالاب میقان و آگاهی بخشی در خصوص اثرات زیست محیطی و تبعات منفی کاهش حقابه تالاب، نهایتاً درحال حاضر موضوع انتقال پساب تصفیه خانه از تالاب به سایر بخشها (صنعت، کشاورزی و … ) فعلا از دستور کار مسئولین آب استان خارج شده است.

مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان مرکزی با بیان اینکه در حال حاضر حدود ۶۵درصد پهنه تالاب دارای آب است تصریح کرد: در حال حاضر تمام پساب تصفیه خانه به میزان بیش از هزار لیتر بر ثانیه وارد تالاب می شود و علاوه بر آن بارندگی های اخیر باعث شده تالاب میقان امسال نسبت به سالهای گذشته از وضعیت آبی بهتری برخوردار می باشد.

یوسفی پیگیری تعیین نیاز آبی تالاب میقان را اقدامی دیگر در خصوص اجرای طرح جامع مدیریت تالاب برشمرد و گفت: براساس مطالعات قبلی انجام شده برای تعیین حداقل نیاز آبی تالاب میقان که در سال ۱۳۹۳توسط مشاور طرح انجام شده است میزان نیاز آبی در سال‌های مختلف از حدود ۲۹ تا ۴۲ میلیون مترمکعب در سال به دست آمده اما بازنگری نیاز آبی تالاب میقان در دستور کار قرار گرفته وتوسط دانشگاه شیراز با موضوع بازنگری و تدقیق مطالعه نیاز آبی زیست محیطی تالاب درحال انجام است که درسالجاری پس ازتصویب نهایی ابلاغ واجرایی خواهد شد.

وی با اشاره به تدوین برنامه عمل پیشگیری ، مقابله و مدیریت بحران های زیست محیطی تالاب میقان و الحاق به برنامه مدیریت جامع تالاب میقان وپیگیری اعتبارات نیز اضافه کرد: اگرچه برنامه مدیریت جامع زیست بومی تالاب میقان در سال ۱۳۹۵ تهیه شده و به تصویب شورای برنامه ریزی و توسعه استان رسیده و۱۷ دستگاه اجرایی استان مسئولیت اجرای پروژه های متعدد هستند لیکن در این برنامه، مدیریت بحران های زیست محیطی تالاب میقان دیده نشده است.

یوسفی ادامه داد: بنابراین در سال ۱۴۰۲ این اداره کل اقدام به تهیه برنامه پیشگیری ، مقابله و مدیریت بحران های زیست محیطی تالاب میقان (شامل آتش سوزی، آنفلوانزای پرندگان و …) نمود که موضوع در کمیته استانی احیا تالاب میقان به تصویب رسیده است. برای تحقق بهترپروژه ها منابع متعدد اعتباری ازجمله حقوق دولتی معادن، یک درصد از درآمدهای معدنی ، خسارات معدنی تالاب، مسولیت های اجتماعی صنایع ومعادن،درصدی از اعتبارات تملک دارایی های استانی وملی شهرستان اراک پیشنهاد و در دستور کار شورای برنامه ریزی وتوسعه استان قرار دارد که پس از تصویب ،درسال جاری مراتب جهت اجرا به کلیه دستگاههای ذیربط ابلاغ خواهد شد.

وی موضوع طغیان حشرات در تالاب میقان را یکی از مشکلات عنوان کرد و گفت: در خصوص مقابله با طغیان حشرات نتایج خوبی حاصل شده ، علیرغم اینکه موضوع مقابله با طغیان حشرات موضوعی بین بخشی بوده و سایر دستگاهها از جمله دانشگاه علوم پزشکی، دامپزشکی، جهاد کشاورزی و … نیزبایستی درکنترل این حشره دخیل شوند اما با انجام مطالعات علمی وتحقیقات لازم ازسوی مشاور دانشگاهی پروژه و با پیگیری این اداره کل؛ “لارو کش بایو فلش” جهت کنترل پشه ها پیشنهاد شد و مورد تایید بخش تخصصی سازمان حفاظت محیط زیست کشور نیز قرار گرفت و  در کارگروه نیز مبارزه بیولوژیک مورد تصویب قرار گرفت.

یوسفی تاکید کرد: اقدامات اولیه در این زمینه بعمل آمده و پخش لارو کش بایوفلش درچند مرحله در حاشیه تالاب انجام شده لیکن درصورت طغیان مجدد نیاز است سایر ارگانها هم جهت کنترل جمعیت حشرات با این اداره کل همکاری داشته باشند.

مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان مرکزی عنوان کرد: شرکت معدنی املاح ایران چند مورد درخواست افزایش ظرفیت برداشت ماده معدنی از تالاب میقان را داشته است که این اداره کل صراحتا با هرگونه افزایش برداشت ماده معدنی از تالاب میقان مخالفت کرده است، همچنین به استناد قانون حفاظت، احیا و مدیریت تالابهای کشور، محاسبه و اخذ خسارات های شرکت املاح به تالاب میقان درحال بررسی می باشد.

یوسفی همچنین نصب دو دستگاه دوربین گردان جهت پایش آنلاین و مانیتورینگ تالاب میقان، بکارگیری دو نفر نیرو جهت پایش تالاب میقان از نیمه دوم سال گذشته، تکمیل و تجهیز پاسگاه محیط بانی تالاب میقان واقع در شهر داود آباد، پایش تالاب میقان بمنظور بررسی آلودگی های زیست محیطی (آب و خاک) و اجرای برنامه عملیاتی ظرفیت سازی، انتخاب و آموزش ۱۵ بانوی تسهیل گر روستاهای حاشیه تالاب مشارکت و آگاهی رسانی (CEPA) با هدف مشارکت ذینفعان در حفاظت و بهره برداری تالابرا از دیگر اقدامات در این حوزه برشمرد.

وی در خصوص جلوگیری از شیوع بیماری آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در تالاب میقان افزود: در سال ۱۴۰۲ از چند مورد لاشه پرندگان نمونه برداری توسط دامپزشکی استان انجام و تست آنفلوانزای فوق حاد پرندگان مثبت اعلام شد؛ بمنظور جلوگیری از شیوع بیماری در منطقه سریعا اقدام به گشت و کنترل منطقه شد با پیگیری بعمل آمده خودروی تالابی تراکسور از استان کردستان به اراک انتقال داده شد و چند مورد لاشه های موجود در تالاب میقان جمع آوری و دفع بهداشتی صورت گرفت و نهایتا با اقدامات بموقع از انتشار بیماری در منطقه تالاب میقان جلوگیری بعمل آمد.

مدیرکل حفاظت از محبط زیست استان مرکزی ادامه داد: برگزاری همایش و کارگاه آموزشی مدیریت بحران های زیست محیطی تالاب میقان در شهریور سال گذشته، پیگیری استحکام بخشی برج پرنده نگری به عنوان یکی از ضروریات در توسعه صنعت اکوتوریسم؛ ارتقاء منطقه شکار ممنوع تالاب میقان به پناهگاه حیات وحش و تهیه نقشه راههای دسترسی تالاب میقان به تفکیک نوع جاده و تجهیزات مورد نیاز نیز در سال گذشته صورت گرفته است.

یوسفی با اشاره به ایجاد شهر تالابی و با بیان اینکه در برخی شهرهای همجوار تالاب‌ها همبستگی مردمی بین فعالیت های شهری با تالاب های اطراف وجود دارد و زمینه مناسبی برای ارتقا شاخص های زیست محیطی شهر و حفظ منابع طبیعی ایجاد شده است گفت: شرایط مقدماتی برای معرفی برخی شهرها به کنوانسیون رامسر جهت دریافت گواهی بین المللی شهر تالابی مهیا گردیده است.

وی اظهار کرد: با پیگیری این اداره کل برای معرفی اراک بعنوان شهر تالابی پیگیری هایی از طریق شهرداری و شورای اسلامی شهر اراک بعمل آمد لیکن با توجه به اینکه یکی از معیارهای انتخاب شهر تالابی انجام اقدامات زیست محیطی در حوزه تالاب میقان توسط شهرداری اراک می باشد متاسفانه علیرغم برگزاری چندین جلسه و ارائه راهکارهای انتخاب شهر تالابی، تا کنون اقدامات مناسبی توسط شهرداری در ارتباط با تالاب گزارش نشده است.

مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان مرکزی اضافه کرد: در سال گذشته نیز پیگیری هایی برای قرارگرفتن تالاب میقان در فهرست کنوانسیون رامسر انجام شد بهمین لحاظ بعد از دعوت برخی مسئولین ذیربط برای بازدید از این تالاب، اقدامات اجرایی سال ۱۴۰۲ مورد بازدید وبررسی ایشان قرارگرفته وبرای اولین بار پس از چند سال کارگروه احیای تالاب ذیل کارگروه امورزیر بنایی دراستان دربهمن ماه تشکیل وتصمیمات خوبی اتخاذ گردید.

وی اقدام دیگر را سرشماری پرندگان تالاب میقان عنوان کرد و گفت: سرشماری پرندگان تالاب میقان بطور منظم هر ساله در ماه بصورت هماهنگ با سایر کشورها انجام می گیرد در این سرشماری پرندگان مهاجر و بومی شامل آبزی و کنارآبزی و پرندگان شکاری و سایر گونه های حیات وحش سرشماری می شوند. درسال گذشته حدود۲۰ هزار پرنده با بیش از۵۰ گونه سرشماری شد که حدود ۵ هزار درنای خاکستری در بین این پرندگان سرشماری شد ، رصد آماری این پرندگان نشان ازمطلوبیت شرایط تالاب درسال گذشته دارد.

یوسفی خاطرنشان کرد: چهارمین جشنواره ملی عکس تالاب و کویر میقان در سال۱۴۰۲ به همت اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی در دو بخش تالاب و کویر میقان و تالابهای ایران با موضوعات حیات وحش تالاب، مناظر و چشم اندازهای طبیعی تالاب و روابط انسان و تالاب برگزار گردید. در این جشنواره از هزار و ۸۰۰ اثر ارسال شده، ۲۰ عکس در بخش تالاب و کویر میقان و ۳۵ عکس در بخش تالابهای ایران به بخش پایانی جشنواره راه یافتند.

وی در خصوص کنترل گرد و غبار در این منطقه افزود: کاهش چشمگیر دبی قنوات منطقه سنجان وکرهرود، تغییر کاربری اراضی در سطح حوضه آبخیز تالاب میقان ،ساخت وسازهای غیرمجاز دراراضی کشاورزی وحفرچاههای غیرمجاز در ویلاها مخصوصا درمنطقه قره کهریز و همچنین سد و بندهای خاکی متعدد احداثی دهه ۷۰ در بالادست و برداشت از آبهای سطحی و زیرزمینی سبب شده تا حقابه طبیعی  این تالاب تحویل نشودوچنانچه پساب تصفیه خانه اراک نبود در معرض خشک شدن و نابودی قرار می گرفت.

مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان مرکزی تصریح کرد: با این وجود تاثیر مستقیم این پدیده پتانسیل بالقوه بروز و تبدیل شدن تالاب میقان به کانون بحرانی تولید ریزگرد و گرد و غبار در منطقه را بالفعل می کند، هرچند ازدهه ۶۰ اقدامات بیولوژیکی ،بیومکانیکی وحفاظتی توسط ادارات کل محیط زیست ومنابع طبیعی درمنطقه درحال انجام است اما سطوح محدودی درضلع شمال شرقی تالاب پتانسیل حرکت ریزگردها رادارند واکنون تحت عملیات بیومکانیکی شامل احداث بادشکن ها وکشت گیاهان بیابانی است که درسالجاری این محدوده ها نیز کنترل می‌گردند.

یوسفی تاکید کرد: با توجه به اینکه درنیمه اول هرسال ومخصوصا درماه‌های مرداد و شهریور آلایندگی ناشی ازگردوغبار شهراراک وکل شهرهای استان را دربرمی گیرد که معمولا ریشه درحرکت ریزگردهای داخلی ازکشورهای مرکزی مخصوصا اطراف قم ویا ریزگردهای عربی می باشد پیگیری برای کنترل این موارد به استان قم وسازمان حفاظت محیط زیست نیز دردستورکارقراردارد.