مشکل منتقدان FATF افزایش شفافیت است

گروه اقتصادی: موضوع صادرات نفت و مشکلات ناشی از تحریم و نپیوستن ایران به FATF بارها گریبان‌گیر کشور شده و مهم‌ترین منبع درآمد ایران به عنوان یک کشور نفتی را دچار مشکلات متعددی کرده است. از این رو، بسیاری از کارشناسان بارها درباره ضرورت احیای روابط با دنیا هشدار داده‌اند.

به گزارش تجارت نیوز،اما اخیراً قاسم روان‌بخش، نماینده عضو جبهه پایداری در مجلس، با نگاه انتقادی نسبت به تصویب و پذیرش کامل معاهده FATF در کشورگفته بود: اگر اف‌ای‌تی‌اف را تصویب کنند همه آن راه‌حل‌هایی را که به وسیله‌شان تحریم‌ها را دور می‌زنیم و به این واسطه بی‌اثرشان می‌کنیم در اختیارشان قرار می‌دهیم و دیگر اجازه فروش نفت هم به ما نمی‌دهند.

روان‌بخش با اشاره به شرایط فروش نفت در دولت سیزدهم توضیح داد: با تصویب FATF آن راهکارهایی را هم که در دولت سیزدهم ابداع شد تا تاثیر تحریم‌ها کمرنگ شود و الان هر چقدر نفت داشته باشیم می‌توانیم بفروشیم در اختیار آنها قرار می‌دهیم و همین را هم از دست می‌دهیم. تصویب FATF هیچ تاثیری جز ضرر زدن به کشور نداشته و تصویب آن، راه سرمایه‌گذاری را در کشور باز نمی‌کند.

کاهش درآمدهای نفتی به دلیل قرار گرفتن در لیست سیاه FATF
این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که به دنبال مشکلات تحریمی، راه‌های دور زدن تحریم زیان زیادی به کشور وارد کرده است؛ از دور زدن تحریم از طریق نفت‌کش‌هایی بدون نام و پرچم ایران گرفته تا ارزان‌فروشی نفت و زدن کشتی‌های نفت‌کش در آب‌های بین‌المللی.

کشورهای دنیا پیرو قرار گرفتن ایران در فهرست سیاه FATF، به خرید نفت از ایران تمایل کمتری نشان می‌دهند؛ چراکه ایران به استاندارد شفافیت در سیستم‌های بانکی پایبند نیست. حال در صورت انجام معامله نفتی با ایران، این کشورها وضعیت خود را به خطر می‌اندازند و حاضر به خرید نفت ایران نخواهند بود. این موضوع باعث شده تعداد مشتریان نفتی ایران کم شود و به دنبال کاهش مشتریان، ایران مجبور به دادن تخفیف‌های کلان به تنها مشتریان خود مانند چین شده است.

همچنین قرار گرفتن ایران در لیست سیاه FATF باعث شده ایران نتواند در وصول مطالبات نفتی خود موفق باشد و روی به تهاتر آورده است. کشورها به دلیل پیوستن به FATF، نمی‌توانند مراودات خود با ایران را از طریق سیستم بانکی انجام بدهند و در همین زمینه درآمدهای ارزی ایران کاهش چشمگیری یافته است. از سویی انجام تهاتر موجب شده بسیاری از کالاهایی که کشور به آنها احتیاج ندارد، وارد کشور شود.

پیشتر فرشید شکرخدایی، رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق ایران، در همین زمینه توضیح داده بود: کالایی که در ازای نفت وارد کشور می‌شود، از محل منابع ایران در کشور مقصد حساب شده است. برای مثال هندی‌ها برنج و چینی‌ها خودرو و موارد دیگری به جای نفت به ما می‌دهند. در قبال این تجارت، اهرم فشاری اتفاق نمی‌افتد. یعنی برای مثال اگر ایران ۱۰ میلیارد دلار اهرم فشار داشته باشد، با یک لانگ کردیت ۵۰ میلیارد دلاری می‌تواند واردات انجام دهد. اما این کشورها به‌ویژه چین، عین همان مبلغ را اعتبار می‌دهند و حتی دو برابر نیز حاضر نیستند خط اعتباری باز کنند. آنها از پول خود ایران به ایران کالا می‌دهند و با توجه به این شرایط، امکان چانه‌زنی بر سر تخفیف وجود ندارد.

موضوعات بیان‌شده تنها برخی از مواردی است که به دنبال قرار گرفتن نام ایران در فهرست سیاه FATF، هزینه‌های بسیاری به کشور تحمیل کرده و علناً درآمد نفتی ایران را کاهش داده است.
در همین زمینه تجارت‌نیوز با فریال مستوفی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، درباره پیوستن ایران به FATF و مخالفان این موضوع گفت‌وگویی ترتیب داده است که در ادامه می‌خوانید.

مشکل منتقدان شفافیت است!
مستوفی در توضیح سازوکار FATF گفت: بعد از سال ۲۰۱۱ که حادثه برج‌های دوقلوی آمریکا اتفاق افتاد، برای اینکه بتوانند کنترلی بر سیستم‌های مالی دنیا داشته باشند، یک استانداردی به نام اف‌ای‌تی‌اف درست شد. چراکه پول کارهایی مانند قاچاق انسان، مواد مخدر و تروریسم از طریق سیستم بانکی جابه‌جا می‌شد و برای کنترل این رویه، استانداردهای بانکی له منظور حفاظت از این مسائل تصویب شد تا بانک‌ها و سیستم‌های مالی دنیا همگی بتوانند از یک استاندارد استفاده کنند.

عضو هیات نمایندگان اتاق ایران ادامه داد: کل کشورهای دنیا به جز ایران و کره شمالی به این استاندارد پیوستند. حتی کشورهایی مانند افغانستان، سوریه، عراق و… هم به FATF پیوستند، اما ایران و کره شمالی تنها کشورهایی بودند که این استاندارد را نپذیرفتند. دلیل این کشورها برای نپذیرفتن استاندارد مزبور نیز همین موضوع تحریم بود. در واقع می‌گفتند به دلیل تحریم بودن ایران، استفاده از کانال‌های دیگری به جز کانال‌های رسمی به منظور دور زدن تحریم، موضوعی حیاتی بوده و با پیوستن به FATF به دلیل ایجاد شفافیت، جلوی این راه‌ها گرفته می‌شود. چون شفافیت، دور زدن تحریم از کانال‌های غیررسمی را دشوار می‌کند. اما در این زمینه سوال این است که مگر کارهایی که ایران برای دور زدن تحریم انجام می‌دهد، از طریق سیستم‌های بانکی انجام می‌شود؟

پافشاری کاسبان تحریم بر ضررهای FATF
مستوفی درباره تاثیر FATF بر روابط ایران تشریح کرد: تحریم‌های ایران دو نوع هستند. یکی تحریم‌های آمریکا و دیگری تحریم‌های سازمان ملل. همه کشورها به تحریم‌های سازمان ملل توجه می‌کنند و موارد تحریمی را انجام نمی‌دهند. اما تحریک تحریم‌های آمریکا را قرار نیست همه کشورها رعایت کنند. برای مثال چین، روسیه و… این تحریم‌ها را رعایت نمی‌کنند. الان کشورهای دنیا دقیقاً به دلیل مساله FATF با ایران همکاری نمی‌کنند. بنابراین اگر ایران به FATF بپیوندد و مشارکت کند، درهای بیشتری به روی کشور باز می‌شود.

بنا بر گفته او، منافع وصل شدن ایران به FATF بسیار بیشتر از معایب آن است و به نظر می‌رسد بیشتر کاسبان تحریم هستند که بر ضررهای آن پافشاری می‌کنند. بخش خصوصی بر این موضوع تاکید دارد که حتماً باید ایران به این استاندارد بپیوندد و پس از آن، استانداردهای سیستم بانکی نیز باید بالا برود. انتقادها درباره پیوستن به FATF به دلیل کاهش راه‌های دور زدن تحریم و افزایش شفافیت را نمی‌توان پذیرفت. در حال حاضر حتی شرایط بسیار شدیدتری برای سیستم بانکی ایران تعیین شده است و به جای این موارد باید تلاش برای شفافیت در دستور کار قرار گیرد.