تخت جمشید؛ نماد تمدن یا بنای گمشده در گرداب بحران

گروه فرهنگی: مرگ تدریجی تخت‌جمشید در حال وقوع است؛ خبرهایی از تخریب تدریجی میراث جهانی تخت‌جمشید به گوش می‌رسد. یکی از عوامل تخریب، رشد گل‌سنگ بر سطح بناهای تخت‌جمشید است. فرونست زمین در منطقه نیز تهدیدی جدی برای این اثر باستانی به شمار می‌آید. باستان‌شناسان و مسئولان مرودشت بر تأثیر آلاینده‌های شیمیایی نیز تأکید دارند.

به گزارش امتداد،تصاعد گاز‌های آمونیاکی و نیتروژنی ناشی از پتروشیمی بر سنگ‌نگاره‌های تخت‌جمشید تأثیر منفی دارد. این آلاینده‌ها رشد گل‌سنگ‌ها را تسریع کرده و تخریب تخت‌جمشید را به همراه دارند. اما تهدید تخریب تخت‌جمشید بر اثر فعالیت پتروشیمی موضوع جدیدی نیست. پژوهشگران آلاینده‌های شیمیایی را عامل اصلی رخنه گل‌سنگ‌ها می‌دانند؛ و از آن به عنوان مرگ خاموش تخت‌جمشید یاد می‌کنند.

موازی با این بحران، تیرماه امسال برگزاری کنسرت علیرضا قربانی در تخت‌جمشید حاشیه‌ساز شد. برخی کاربران در فضای مجازی کارزار‌هایی برای لغو کنسرت جهت جلوگیری از تخریب تخت‌جمشید ایجاد کردند. پرسش این است که اگر یک کنسرت چند روزه می‌تواند چنین نگران کننده شود، پتروشیمی چه تبعاتی خواهد داشت؟با وجود هشدارها، پتروشیمی قصد جابجایی یا توقف فعالیت‌هایش را ندارد. صنعتی شدن فارس آرام آرام به تهدیدی برای میراث تاریخی تخت‌جمشید بدل می‌شود.
 ….
البته مجموعه پاسارگاد پیش‌تر نیز دچار آسیب‌هایی از این دست شده بود. مدیر پایگاه تخت‌جمشید پیشتر اعلام کرده بود که تخت‌جمشید بودجه ندارد. گویا ردیف اعتباری تخت‌جمشید از دو سال پیش قطع شده است. بودجه‌ای که از محل اعتبار استانی و با خواهش تأمین می‌شود. البته استاندار فارس این خبر را تکذیب کرده است. نقش رستم نیز از بودجه تخت‌جمشید تغذیه می‌شود.

از سال ۱۳۹۴، تخت‌جمشید و پاسارگاد به‌صورت جداگانه بودجه دریافت کرده‌اند. بحث‌های زیادی پیرامون تخصیص ناپیوسته بودجه تخت‌جمشید مطرح شده است. در سال ۱۳۹۹، تخت‌جمشید تنها پنج میلیون تومان بودجه حفظ آثار تاریخی دریافت کرد. در کنار این کاستی، سال‌هاست که حریم مجموعه پاسارگاد نیز نقض می‌شود. 

به نظر می‌رسد کوروش امروز مرکز اهداف سیاسی قرار گرفته باشد. در سراسر دنیا میلیارد‌ها دلار برای جذب توریست و حفظ آثار تاریخی هزینه می‌شود. حریم پاسارگاد یک روز محل کارخانه ترشی‌سازی و روز دیگر گاوداری می‌شود. بماند که دبیر وقت جمعیت آریایی اعلام کرد که از سال ۸۶ نباید چاه در حریم تخت‌جمشید حفر می‌شد. افراد صاحب نفوذ توانستند با دور زدن قوانین میراث فرهنگی چاه در حریم تخت‌جمشید حفر کنند.

این حفر چاه تخت‌جمشید را در خطر جدی فرونشست قرار داده است. آرامگاه کوروش با معماری منحصربه‌فرد خود در یک کیلومتری کاخ‌های پاسارگاد قرار دارد. این اثر در سال ۲۰۰۶ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. شهر شیراز موقعیت برجسته‌ای از نظر فرهنگی و تاریخی دارد. شهری که ظرفیت تبدیل شدن به یکی از بزرگترین مراکز توریستی ایران را دارد؛ شهری که میراث فخرآفرین ایرانیان در قلب آن آرام گرفته است.