چرا سوخت مایع نیروگاه‌ها کاهش یافت؟

گروه اقتصادی: سیدهاشم اورعی استاد دانشگاه صنعتی‌شریف در ارزیابی اینکه چرا در فصل سرد مجبور به اعمال خاموشی در بخش خانگی شده‌ایم، اظهار داشت: امسال ذخیره سوخت مایع نیروگاه‌ها نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۴۵ درصد کم شده و نصف پارسال است. از طرفی رو به زمستان هستیم و باتوجه به اینکه همواره در فصل زمستان با اعمال محدودیت تامین گاز برای بخش نیروگاهی مواجه می‌شویم وزارت نیرو از هم‌اکنون با اعمال خاموشی سعی در حفظ اندک موجودی سوخت مخازن کرده است.

به گزارش ایلنا، وی افزود: هر یک درجه که هوا سردتر می‌شود ۱۰ میلیون متر مکعب به مصرف گاز  خانگی اضافه می‌شود و ۷۰ درصد مصرف گاز نیز به سمت بخش خانگی می‌رود در حالی که تولید در بهترین حالت ۸۵۰ میلیون متر مکعب بوده که اکنون این میزان به ۸۰۰ میلیون متر مکعب در روز رسیده است. یعنی همانگونه که پیش‌بینی می‌شد ما حتی نمی‌توانیم تولید گاز را ثابت نگه داریم و این افت رو به کاهش بوده و ادامه خواهد داشت.

استاد دانشگاه صنعتی‌شریف گفت: مجموعه نیروگاهی کشور اطلاع دارد که از یک طرف تامین گاز سخت‌تر خواهد شد زیرا اکنون ۲۵۰ میلیون متر مکعب کسری داریم و از طرف دیگر با توجه به اینکه هوا رو به سردی می‌رود؛ آینده سختی پیش رو است و از سوی دیگر ذخایر هم نسبت به پارسال نصف شده بنابراین باید با احتیاط جلو‌ برویم.

وی ادامه داد: نتیجه اینکه با وجود کسری گاز اگر اکنون‌ شروع به مصرف سوخت مایع کنیم و نتوانیم سوخت مورد نیاز نیروگاه‌ها را تامین کنیم چه بسا به سمت خطر خاموشی کامل رفته و شبکه از دست می‌رود، بعبارت دیگر شبکه از سنکرونیم خارج می‌شود.

اورعی بیان داشت: ریسک تامین برق در روزها و ماه‌های پیش رو بالا می‌رود ‌و از سوی دیگر ۱۸ هزار مگاوات از ظرفیت نیروگاهی برای اورهال متوقف شده زیرا عمر نیروگاه‌ها بالاست و تامین بخشی از قطعات مجبوریم از خارج از کشور وارد کنیم و مشکلات تحریم را داریم که نمی‌توانیم، از سوی دیگر اگر اکنون اورهال نکنیم در تابستان مشکلات چند برابر می‌شود.

وی افزود: ما اکنون‌ نمی‌توانیم گاز نیروگاه‌ها را تامین کنیم بنابراین اولین انتخاب گازوییل است هرچند افزایش تولید و توزیع سوخت مایع را داشته باشیم باز هم به چالش برمی‌خوریم بنابراین مجبوریم به سمت مازوت برویم که ارزش حرارتی بسیار پاییی نسبت به گاز دارد و حجم بالایی باید سوزانده شود تا تولید حرارت کند. اگر  مصرف گاز به همین ترتیب بالا برود و نتوانیم گاز نیروگاه تامین کنیم تمام جاده‌ها را هم پر از کامیون حمل مازوت کنیم بازهم به اندازه کافی سوخت به نیروگاه نمی‌رسد اینکه اکنون خاموشی اعمال شده تا در اوج گرما بتوانیم برق مورد نیاز را تامین کنیم اقدام گریزناپذیری بوده است.

این کارشناس حوزه انرژی خاطرنشان کرد: همانگونه که پیش‌بینی می‌شد ما به سمت ناترازی در تمامی حامل‌های انرژی می‌رویم و واقعیت دیگر اینکه علاوه بر مصرف بالا؛ تجهیزات نیروگاهی کهنه و‌ نیاز به اورهال دارند، مشکل مهم‌تر اینکه تولید برق بشدت به گاز وابسته است یعنی ۹۰ درصد برق به گاز وابسته است و وقتی اولویت هم تامین نیاز بخش خانگی است خاموشی داریم.

وی گفت: بنده سال‌هاست اعلام کردم ماجرای قطعی برق اگرچه از تابستان شروع شده اما به همین فصل ختم نمی‌شود به طوری که اکنون در فصل پاییز قطعی داریم و این روال ادامه پیدا خواهد کرد.اورعی در ادامه تصریح کرد: شاید در دولت قبل به عمد تصمیم به کاهش ذخایر سوخت نیروگاهی نگرفته باشند اما قطعا در زمینه ذخیره سوخت سهل‌انگاری صورت گرفته است.

وی گفت: اکنون در زمینه همه حامل‌ها و در همه فصول دچار ناترازی هستیم، زمانی  در فصل تابستان گازوییل بیش از نیاز داشتیم و برای فصل سرد در نیروگاه ذخیره می‌کردیم، در مورد گاز هم اکنون به جایی رسیدیم که در  فصل تابستان هم  کم کم به کسری می خوریم در نتیجه‌ ناترازی‌ها سالانه و برای همه فصول شده است.

اورعی بیان داشت؛ غیر از ناترازی و کسری ها که به دلیل عدم ذخیره سازی و مشکل تولید با آن دست به گریبان هستیم موضوع دیگری که در حوزه ذخایر نیروگاهی داریم اینکه؛ گفته می‌شود تعدادی از نیروگاه‌ها بخشی از سوخت را در بازار آزاد و با نرخ آزاد قاچاق کرده و بفروش رسانده‌اند.

وی خاطرنشان کرد: مهمترین موضوع اینکه ما برنامه‌ای در بخش انرژی نداریم، یک شبه نیز موضوع حل نمی‌شود و سال آینده مشکل بزرگ‌تر هم می‌شود ما باید زمان‌هایی از سال که گازوییل اضافه داشتیم در نیروگاه ذخیره می‌کردیم اما این کار را نکردیم و اکنون به این نقطه رسیدیم که به طور متوسط روزی ۵ میلیون لیتر کسری گازوییل داریم و این ناترازی همزمان در همه حامل‌های انرژی است، زمانی اگر نمی‌توانستیم گاز بخشی را تامین کنیم گازوییل را جایگزین می‌کردیم اما اکنون در این سوخت هم به چالش خورده‌ایم و این در اصل به بی‌برنامگی در بخش تولید پالایشگاهی برمی‌گردد.

استاد دانشگاه صنعتی‌شریف تاکید کرد: به نظر می‌رسد ما باید در لیست خاموشی؛ بخش خانگی را در اولویت قرار دهیم یعنی تصمیم سیاسی نگیریم و برای بخش مولد اقتصاد محدودیت ایجاد نکنیم تا اگر روزی هم بنا داریم که سرمایه‌گذاری کنیم که خاموشی و کسری گاز را جبران کنیم به دلیل اینکه بخش مولد و درآمدزا تعطیل است پولی نداشته باشیم که تولید را اضافه کنیم.

وی با اشاره به برنامه اورهال نیروگاهی گفت: ما تجهیزات نداریم و اکنون با وصله و پینه نیروگاه را سر پا نگه داشته‌ایم چون هم پول نداریم و هم اینکه تحریم هستیم بنابراین اورهال طول می‌کشد. یک‌پنجم از کل ظرفیت ۹۳ هزار مگاواتی نیروگاهی عمر بالای ۳۰ سال دارند و‌ باتوجه به اینکه در تابستان نمی‌توانند نیروگاه را از مدار خارج کنند اکنون این کار باید انجام شود و در غیر این صورت کل تابستان سال آینده را با خاموشی گسترده‌ای مواجه خواهیم بود.