برای حفظ موجودیت زبان فارسی چه کرده ایم؟

پروفسور نصرالله امامی اظهار کرد: زبان فارسی با پشتوانه بسیار قوی و کهن خود که از فارسی باستان آغاز می شود و تا به فارسی میانه و سرانجام به فارسی دری یعنی به زبانی که ما امروز به آن تکلم  می کنیم، می رسد. فارسی از جمله زبان های ریشه دار و برخودار از پشتوانه فرهنگی عمیقی است. البته در روزگار ما قابل رقابت و دارای توان رقابت با زبان های رایجی مانند انگلیسی، فرانسه، عربی یا آلمانی نیست. اما در کنار این ها زبانی است که میلیون ها انسان با آن صحبت می کنند و در بسیاری از جنبه ها توانسته ظرفیتی برای مسائل علمی و فرهنگی و به ویژه ادبی داشته باشد. 

وی افزود: امروزه زبان فارسی به عنوان زبان رایج در ایران، افغانستان و تاجیکستان و به عنوان زبان حاضر و تا حدی مطرح در کشورهای ترکمنستان و ازبکستان محسوب می شود. در مجموع در حال حاضر، این زبان توانسته حضور فعال خودر را در حوزه دانش، فرهنگ و ادبیات حفظ کند. ما شاهد این هستیم که به کمک رسانه های مختلف، امکانات گوناگون و شبکه های مجازی، زبان فارسی حوزه گستره خود را افزایش داده است. استاد پیشکسوت زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز بیان کرد: با وجود شرایط خاص اما خوشبختانه توانسته ایم کرسی های زبان فارسی را در دانشگاه های مختلف جهان حفظ کنیم و همواره مدرسانی از ایران برای تدریس زبان و ادبیات فارسی به این دانشگاه ها اعزام می شوند که این مدرسان سفیران و پرچمداران زبان فارسی در جهان هستند. 

وی با اشاره به اهمیت زبان در تعیین هویت ملت ها، تصریح کرد: اهمیت زبان فارسی روشن است؛ زبان فارسی نیز مانند دیگر زبان ها اهمیت دارد. چون هر زبانی برای هر ملتی، سند هویت و موجودیت ملت است و تا وقتی که زبان برقرار، زنده و زاینده است، هویت یک ملت نیز زنده است و چنانچه زبانی از بین برود و پس از مدتی به صوت تدریجی محو شود، بی گمان هویت ملی که زبان پشتوانه آن بوده، از بین خواهد رفت. ما در طول تاریخ شاهد بسیاری از ملت ها بوده ایم که با محو شدن زبان شان، موجودیت شان نیز از بین رفت. 

پروفسور امامی در پاسخ به این که ما برای حفظ زبان فارسی چه کردیم؟ گفت: این “ما” به دو بعد و دو جنبه باز می گردد؛ اولین جنبه افرادی است که به عنوان حاملان و کاربران زبان هستند که ما ایرانیان در هر جای دنیا که هستیم، وظیفه خاص و مهمی داریم که در ابتدا باید فرزندان خود را به اهمیت زبان مادری واقف کنیم و در کشور خود نیز بتوانیم با ترویج آثار ادبی و فرهنگی، این میراث را به نسل های آینده منتقل کنیم. 

استاد پیشکسوت زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز با اشاره به نقش نخبگان در حفظ موجودیت زبان، عنوان کرد:  بخشی از این وظیفه به نخبگان، نویسندگان، شاعران معاصر، آفرینندگان و تولید کننده نثر باز می گردد؛ این افراد باید توجه کنند که با خلق آثار ادبی در حقیقت پشتوانه های تازه و جذابی را برای زبان ایجاد می کنند و در حد توان می توانند به بقا و سرزندگی زبان فارسی کمک کنند. 

وی ادامه داد: یک بعد دیگر این “ما” به سیستم حکومتی و دولتی ما بازمی گردد؛ سیستم دولتی باید پشتوانه های ترویج زبان را فراتر از مرزها، ایجاد کند که خوشبختانه این کار امروز به شوراهای گسترش زبان فارسی، وزارت فرهنگ، سازمان تبلیغات اسلامی، فرهنگستان زبان و ادب فارسی و وزارت علوم واگذار شده است. این نهادها به صورت مداوم سفیرانی را برای ترویج زبان با وجود همه محدودیت ها ارسال می کنند. امروزه اساتید زبان فارسی به نقاط مختلفی که گاهی ممکن است نامشان نیز ناآشنا باشد مانند یوگوسلاوی، اسلوونی، برزیل، چک و… برای ترویج زبان فارسی فرستاده می شوند.  باید همه ما به رسالت خود در راستای حفظ زبان فارسی عمل کنیم و پشتوانه بسیار مهم و ارزشمند فرهنگی و ملی خودمان را حفظ کنیم.  

پروفسور امامی در پایان با اشاره به نقش مترجمان در حفظ زبان، بیان کرد: مترجمان به ویژه مترجمان آثار ادبی نقش غیرقابل انکاری دارند، در حقیقت آن ها پلی بین فرهنگ ما به عنوان زبان مقصد و فرهنگ زبان مبدا هستند و این مساله می تواند به گسترش فرهنگی کمک کند. در کنار مترجمی که دست به ترجمه می زند نیاز به نوعی خلاقیت وجود دارد. مترجم  زایش هم انجام می دهد چون بر خلاف تصور برخی ها مترجم منفعل نیست، بلکه کار فعالی انجام می دهد و خود نوعی یاور زایندگی زبان است.