مخفی کردن بارداری پرستاران از ترس اخراج

گروه جامعه: ‌۲۵ بهمن ۱۳۹۹، بیمارستان لقمان تهران، اولین و دردناک‌ترین مرگ بر اثر ابتلا به کرونا: «مهشید گودرز، پرستار باردار بخش کرونای مرکز پزشکی، آموزشی و درمانی لقمان حکیم بر اثر کرونا به شهادت رسید و هیچ وقت بچه‌اش را که در روز شهادتش به دنیا آمد، ندید!»، پنج روز بعد از شهادت این پرستار، مریم حضــرتی معـاون پرستاری وزارت بهداشــت اعلام کــرد: «بخشنامه ممنوعیت به‌کارگیــری پرستاران باردار و پرخطر در بخش‌هــای کرونایی اسفند سال ۹۸ ابلاغ شده و بکارگیـری پرستاران باردار در بخش‌های کرونایی ممنوع است»، اما هنوز چند روز از صحبت‌های حضرتی نگذشته بود که پرستار باردار دیگری در بیمارستان مدنی کرج جانش را فدای بیماران کرد.

همین امر سبب شد که گفته‌های حضرتی با واکنش تند پرستاران مواجه شود و آنها اعلام کنند که در روزهای بارداری نیز مرخصی به آنها داده نمی‌شود. با وجود ممنوعیت پرستاران باردار در بخش بیماران کرونایی، تاکنون ۵ پرستار جانشان را از دست داده‌اند و این موضوع را قاسم جان‌بابایی معاون درمان وزیر بهداشت تایید می‌کند، اما او معتقد است که این تعداد از پرستاران در بخش بیماران کرونایی کار نمی‌کردند و در ادامه می‌گوید:‌ «وزارت بهداشت از اسفند سال پیش اعلام کرد که پرستاران باردار در بخش کرونا کار نکنند. با توجه به قوانین، پرستاران باردار زمانی که بعد از زایمان از بیمارستان ترخیص می‌شوند، به هیچ عنوان چه در بخش‌های کرونایی و چه در بخش‌های غیرکرونایی فعالیت نخواهند کرد.»

همکــاران مــا بــارداریـشــان را مخفی می‌کنند
در فــروردین ماه امسال، رئیس کل سازمان نظام پرستاری اعلام کرد: «در ۱۴ ماه گذشته حدود ۸۰ هزار پرستار به کرونا مبتلا و بالغ بر ۸۰۰۰ نفر نیز به دلایل مختلفی اعم از بستری، قرنطینه و مسائل مربوط به آن از خدمت منفک شده‌اند. ۱۴۰ هزار پرستار در کشور مشغول خدمت به بیماران کرونا هستند. این جمعیت بزرگ بیش از ۱۴ ماه است که شبانه روز برای نجات جان بیماران زحمت می‌کشند و از جانشان مایه گذاشته‌اند، اغلب دو هفته کامل از خانواده منفک می‌شوند و بیش از ۸۰ هزار نفر آنها به کرونا مبتلا شده‌اند و ۱۱۰ نفر آنان در این راه شهید شدند و جانشان را فدا کردند.» با توجه به این صحبت‌ها کمبود پرستاران در بیمارستان‌های کشور به حدی است که آنها در صورت ابتلا به کرونا یا بارداری مرخصی بهشان داده نمی‌شود و مجبورند در چند شیفت کار کنند.

یک پرستار که در بیمارستان دولتی در تهران کار می‌کند  می‌گوید: «همکار من سه مــاهه باردار است و در بخش بیمــاران کرونایــی کار می‌کنـد، چندین بار درخواست مرخصی کرده اما چون بیمارستان‌ نیروی پرستاری کافــی نــدارد، به او مرخصی نمی‌دهند.» این پرستار که تمایلی ندارد نامی از او در این گزارش ذکر شود، در ادامه خاطر نشان کرد: « مسئولان بیمارستـان اگر بدانند او باردار است، باید در بخش‌های دیگر و عمومی کار کند و همین امر باعث می‌شود که حقوقش کاهش ۳۰ تا ۴۰ درصدی داشته باشد و او از مدیر بیمارستان بارداریش را مخفی می‌کند، حتی در بعضی از بیمارستان‌ها پرستاران باردار را از کار کنار می‌گذارند.»

در این میان علی اکبر جراحی نایب رئیس شورای‌عالی نظام پرستاری کشور گفته است: «برای عدم فعالیت گروه‌های پرخطر در بخش کرونا، قانونی وضع نشده، اما در قانون وزارت بهداشت تاکید شده که افراد پرخطر، اشخاص دچار بیماری‌های خاص یا زمینه‌ای نباید ارتباط مستقیم با بیماران مبتلا به کرونا قرار گیرند.» نبود قانون مشخص در این رابطه، هر دانشگاه علوم پزشکی قانون خودش را در بیمارستان‌های منصوب به خود اجرا کند. در بیمارستان‌ها پزشکان معتمدی هستند که وضعیت پرستاران را بررسی می‌کنند و به طول مدت استعلاجی، طول درمان بر اساس گواهی و مستندات پزشکی و مطرح شدن در کمیسیون دانشگاه، مشخص می‌شود.

اجبار پرستاران به کار
امــا چــرا هــنــوز قانــون، شـفــاف و قاطع با این مشــکلات برخورد نمی‌کنــد؟‌ محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار در پاسخ به این سوال به «آرمان ملی» می‌گوید: «زیرساخت‌های این موضوع باید توسط وزارت بهداشت تامین می‌شد، اما این اتفاق رخ نداده است. آن مدیر پرستاری که باید به پرستاران باردار و مبتلا به کرونا مرخصی استعلاجی دهد، چون نیروی کافی ندارد، نمی‌تواند به آنها مرخصی دهد.» البته حق با شریفی مقدم است و قبل از پاندومی کرونا، تعداد پرستاران براساس مولفه‌هایی همچون نسبت جمعیت و براساس شاخص و استاندارهای جهانی تعیین می‌شد. اگر دولت می‌خواست از مردم مراقبت‌های مناسب صورت بگیرد باید به ازای هر هزار نفر، ۱۰ پرستار استخدام می‌کرد که این استاندارد در اکثر کشورهای اروپایی رعایت می‌شود و در برخی از کشورها مانند بلژیک به ازای هزار نفر، ۱۲ پرستار دارند. کیفیت متوسط مراقبت از مردم به ازای هزار نفر، پنج تا شش پرستار است و اگر مردم بخواهند از حداقل مراقبت‌ها برخوردار باشند به ازای هر هزار نفر سه پرستار نیاز است، قبل از شیوع کرونا در ایران متوسط تعداد پرستاران برای هزار نفر، ۱٫۵ پرستار بود، یعنی نصف حداقل استانداردهای جهانی و نصف برخورداری مردم از حداقل‌های مراقبتی!

و همین امر سبب شده که پرستاران در سه شفیت و در صورت بیماری نیز مجبور به کار سنگین باشند. با این حال دبیرکل خانه پرستار معتقد است: « در شیوع کرونا، متوسط تعداد پرستاران برای هزار نفر، به ۱٫۲ پرستار کاهش پیدا کرده است. مدیران پرستاری بیمارستان‌ها مجبورند که مادران باردار و دارای بیماران زمینه‌ای را در بخش‌های به‌کار بگیرند. در این شرایط که هر روز که تعداد بیماران کرونایی به شکل سرسام آوری افزایش می‌یابد و نسبت زمان مراقبت‌های بیماران کرونایی از مریض‌های عادی بیشتر است، جامعه پرستاری ما با افسردگی و خستگی مفرط مواجه شده است.

بر کسی پوشیده نیست که با افزایش تعداد بیماران فشار بی‌امان کاری بر کادر پرستاری کشور وارد شده و این فشار کاری در ابتدا باعث خستگی مفرط و سپس به خستگی مزمن تبدیل می‌شود و تعدادی از آنها را ناخواسته از چرخه خدمت خارج می‌کند. در زمان شیوع کرونا به دنیا ثابت شده که هر چه تعداد پرستاران کمتر باشد، میزان مرگ و میر بیماران کرونایی افزایش پیدا می‌کند.»