ترسی که به جان جنگل‌های هیرکانی افتاده است

گروه جامعه: دوباره گرمای هوا و دوباره ترسی که به جان جنگل‌های شمال کشور و مازندران افتاده است، ترس از سوختن و از بین رفتن. این روزها با افزایش دما و کاهش بارندگی، احتمال وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌های هیرکانی همانند سال‌های گذشته زیاد شده و شاید همچون همیشه، راه نهایی کنترل این امر، بارش باران باشد.همواره با افزایش دما شاهد آتش‌سوزی‌های متعدد و گسترده در سطح مراتع و جنگل های کشور به وقوع می‌پیوندد، آتش سوزی های کنترل نشده و گسترده که موجب خسارت فراوان به پوشش گیاهی، خاک و در نهایت تخریب زیستگاه ها و افزایش سرعت فرسایش خاک و خسارت به طبیعت خواهد شد.

موضوعی که چندی پیش هادی کیادلیری عضو کمیته تخصصی جنگل سازمان جنگل ها و مراتع کشور درباره علت تاخیر در اطفای حریق جنگل‌های شمال کشور گفته بود که سازمان جنگل‌ها ۹۰ تا ۹۵ درصد آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع ناشی از عوامل انسانی دانسته که بر فرض پذیرش صحت این آمار، یکی از دلایل تاخیر در اطفای حریق جنگل‌ها این است و به‌لحاظ علمی نمی‌توان مکانی که فردی قرار است در آن آتشی روشن کند را ‍‍پیش‌بینی و مشخص کرد.

این در حالی است که بسیاری از کارشناسان معتقد هستند نبود مدیریت ریسک در کشور عنوان کرد و گفته که ما زمانی اقدام به کاری می‌کنیم که با بحران مواجه می‌شویم یعنی نحوه مدیریت ما در کشور مدیریت حین بحران است که این الگوی مدیریت در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی پاسخگو نیست.

کیادلیری در ادامه سخنان خود به این موضوع نیز اشاره کرده بود که، یکی از دلایلی که بیشتر مواقع در مواجهه با حریق جنگل‌ها شکست خورده‌ایم موفق عمل نکردن در پیش‌بینی و پیشگیری از وقوع آتش‌سوزی‌ها، نداشتن مدیریت ریسک و نبود آموزش و ترویج آگاهی به حد کافی در این زمینه است.
عضو کمیته تخصصی جنگل سازمان جنگل ها و مراتع کشور همچنین تاکید کرد که با توجه به آمار اعلام شده از سوی سازمان‌های متولی مبنی بر اینکه بیشتر آتش‌سوزی‌هایی که در منابع طبیعی رخ می‌دهد ناشی از عوامل انسانی است، باید در کنار آموزش و افزایش آگاهی به شناسایی انگیزه ایجاد آتش‌سوزی‌ها نیز ‍‍پرداخته شود تا بتوان براساس الگوی رفتاری جامعه آتش‌سوزی‌های احتمالی را ‍‍پیش‌بینی و نیازها و انگیزه‌های جوامع محلی را مرتفع کرد.

سید احسان ساداتی عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور نیز چندی پیش در گفت‌وگو با ایسنا گفته بود که با گرم شدن هوا و کاهش بارندگی شرایط اشتعال درجنگل بیشتر فراهم می شود.
وی عوامل طبیعی چون باد،رعدو برق، گرم شدن هوا،دمای بالا و مسائل انسانی عمدی و غیر عمدی را از عوامل ایجاد آتش سوزی در جنگل های شمال می داند و می گوید که غفلت شکارچیان و عدم اطمینان از خاموش شدن آتش در مناطق تفرجگاهی توسط گردشگران از جمله عوامل آتش گرفتن جنگل ها است.
مسئول بخش تحقیقات منابع طبیعی مرکز تحقیقات کشاورزی مازندران گفته که گاهی غفلت کشاورزان و روستاییانی که در حاشیه جنگل زندگی می کنند یکی از عوامل بروز آتش سوزی در جنگل ها است.

ساداتی همچنین معتقد است استفاده از گونه های آمیخته یکی از راهکارهای جلوگیری از آتش سوزی در جنگل های شمال خواهد بود و گفته که استفاده چند گونه به جای یک گونه خاص در جنگل کاری،در صورت بروز آتش سوزی مهار آتش را راحت تر می کندساداتی در ادامه ایجاد آتش برها در فواصل عرصه های جنگلی و یا مکان هایی که جنگل کاری می کنند را یکی دیگر از راهکارها بیان می کند و می گوید که وجود آتش برها به جهت ایجاد فاصله بین دومنطقه،باعث قطع ارتباط پیوستگی آتش و جلوگیری از شعله ور شدن بیشتر آن می شود.

این دکترای علوم جنگل با اشاره به این که از گونه های پهن برگ نسبت به سوزنی برگ در جنگل داری استفاده شود خاطرنشان کرد که سوزنی برگ هایی چون سروها و کاج ها به دلیل وجود مواد اشتعال‌زای بالا وشعله ورشدن وهمچنین سخت بودن کنترل اطفای حریق برای جنگل کاری مناسب نیست.