هنگام رعد و برق چگونه از خود محافظت کنیم؟

گروه جامعه: یکی از پدیده‌های شایع در زمان بروز طوفان، رعد و برق یا همان صاعقه است، کارشناسان دلایل مختلفی را برای به وقوع رعد وبرق مطرح می‌کنند، از جمله تخلیه بار الکتریکی که بر اثر افزایش بخار آب در ابرها ایجاد می‌شود و درنتیجه الکترون‌های آزاد در پایین ابر به وجود می آیند، درحالی که یون‌های مثبت به سمت بالا حرکت می‌کنند، میدان الکتریکی بسیار قدرتمندی ایجاد می‌شود و تخلیه میدان الکتریکی به وسیله اتصال کوتاه به زمین برای خنثی کردن اختلاف شار الکتریکی رخ می‌دهد.

خطرات هولناک صاعقه
بدن انسان به طور کلی رسانای جریان برق است و می‌تواند الکترون‌های آزاد را از خود عبور دهد، زمانی که رعد وبرق رخ می‌دهد و فرد درمسیر تخلیه الکترون‌ها قرارمی گیرد، نیرویی معادل با ۳۰۰ کیلو ولت انرژی از بدن او عبور می‌کند، همچنین رعد و برق سبب افزایش ناگهانی درجه حرارت محیط تا ۲۷ هزار و ۷۶۰ درجه سلسیوس می‌شود که دمایی فوق العاده بالاست و می‌تواند سبب سوختگی شدید در فرد شود.

یکی دیگر از مواردی که درزمان اصابت رعد و برق به بدن انسان رخ می‌دهد، پاره شدن رگ‌های خونی و بروز خونریزی داخلی است، گرما و نیروی بسیار قوی صاعقه می‌تواند تمامی لباس‌های بدن فرد را بسوزاند و حتی کفش‌های او را از پایش خارج کند.

اگر فردی یک جسم فلزی در دست بگیرد میزان خطر برخورد احتمالی صاعقه چندین برابر می‌شود، یکی از دلایلی که ایالت فلوریدای آمریکا بیشترین قربانی برخورد صاعقه با انسان‌ها را دارد (۱۲۶ مورد مرگ تنها در دهه ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰) وجود زمین‌های بازی گلف و در دست داشتن دسته چوبی با سر فلزی، مخصوص این بازی به وسیله بازیکنان بوده است که بیشترین قربانیان را تشکیل داده‌اند.رعد و برق تنها سبب سوختگی دربدن انسان نمی‌شود، بلکه می‌تواند باعث اختلال در ریتم الکتریکی قلب و ایجاد ایست قلبی شود، انقباض رگ‌های خونی بر اثر رعد و برق سبب آسیب به عضل قلب می‌شوند.

چگونه از صاعقه جان سالم به در بریم؟
کارشناسان توصیه می‌کنند در زمان رعد وبرق، افراد از قرار گرفتن در فضاهای سرباز خودداری کنند و تا پایان طوفان در مکان دربسته ایمن بمانند، همچنین در صورتی که در فضای باز قرار دارند وسایل الکتریکی، چون تلفن همراه، گوشواره، کمربند دارای سگک فلزی، اشیای فلزی، چون چوب بازی گلف و مواردی از این دست را از خود دور کنند.
در مناطق جنگلی قرارگرفتن زیر درختان بلند می‌تواند خطر برخورد صاعقه به درخت و آتش سوزی را افزایش دهد به همین دلیل توصیه می‌شود افراد زیر درختان کوتاه بمانند.

استفاده از تلفن ثابت درون خانه یا محل کار نیز در زمان بروز رعد و برق ایمن نیست، زیرا صاعقه می‌تواند به وسیله سیم از گوشی جریان پیدا کند و سپس برق گرفتگی فرد درون محیط دربسته شود.ایستادن در کنار دکل‌های مخابراتی و آنتن‌های تلفن‌های همراه و زیرساخت‌های اینترنتی نیز خطرناک است، زیرا احتمال برخورد صاعقه به آن‌ها زیاد است و امکان دارد فرد دچار آسیب دیدگی شود.در فضای درون خانه یا محل کار نیز هر وسیله برقی یا الکتریکی دارای سیم که به برق شهری متصل است می‌تواند رسانای صاعقه و سبب ایجاد برق گرفتگی شود، به همین دلیل وسایلی، چون تبلت، لپ تاپ یا وسایل خوراک پزی برقی را خاموش و از دوشاخه بکشید.

راهکارهایی برای نجات جان فرد صاعقه زده
چنانچه فردی دچار صاعقه زدگی شد، اطرافیان باید بلافاصله وضعیت علامت‌های حیاتی او را بررسی کنند و در صورتی که دچار ایست قلبی شده است، عملیات احیا را انجام دهند، تماس با مراکز امدادی نیز برای انتقال سریع بیمار به بیمارستان باید انجام شود، زمان ایمن برای خروج ازخانه، محل کار یا پناهگاه پس ازفروکش کردن طوفان و رعد وبرق، نیم ساعت پس از شنیدن آخرین صدای رعد است.

خبر خوش این است که عده زیادی از افرادی که دچار صاعقه زدگی می‌شوند از این خطر جان سالم به درمی برند، اما عده‌ای دیگر چندان خوش شانس نیستند و حتی پس از بازگشت به زندگی با احیای قلب امکان دارد دراثر هایپوکسی مغزی (دریافت کم اکسیژن به وسیله سلول‌های مغزی) یا خونریزی و ضایعه‌های متعدد شکمی جان خود را ازدست دهند.دربرخی افراد نجات یافته از صاعقه زدگی زخمی برروی بدن که مانند خط صاعقه است به وجود می آید که سراسر بدن را دربر می گیرد و درمان ناپذیر است.

هنگام رعد و برق زدگی چه‌کار کنیم؟
اصابت ناگهانی مستقیم و غیرمستقیم جریان الکتریکی ناشی از رعد و برق سبب ایست قلبی و تنفسی شده و بر اثر مقاومت بافت‌ها، حرارت ایجاد شده و اندام‌های داخلی بدن دچار سوختگی می‌شوند.علایم این نوع سوختگی تشنج، بیهوشی و مرگ، ضایعات پوستی و پارگی پرده گوش، شکستگی جمجمه و اندام‌هاست. این اینفوگرافیک را ببینید.