تامین نشدن حقابه از مهم‌ترین تهدیدات تنوع‌زیستی تالاب‌های خوزستان است

کلمه نیوز – سید عادل مولا معاون محیط زیست طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان بیان کرد: با توجه به شرایط تنش آبی باید برنامه‌ریزی برای تامین حداقل نیاز آبی زیستمندان در تالاب‌ها انجام شود.

وی با تاکید بر آگاهی رسانی و همراهی سمن‌ها برای مدیریت تالاب شادگان افزود: به طور مثال جلوگیری از کشت شلتوک در بالادست تالاب‌ها بدون همراهی افراد تاثیرگذار محقق نمی‌شود.

مولا یکی از ظرفیت‌های تالاب شادگان را گردشگری بیان کرد و ادامه داد: اگر تالاب آب نداشته باشد، ظرفیت گردشگری و صید و فروش ماهیان بومی به گردشگران نیز وجود نخواهد داشت.

او با اشاره به توقف طولانی در اجرای برنامه مدیریتی حفاظت از تالاب شادگان افزود: فقط یکی از برنامه‌های اولویت‌دار در تالاب شادگان اجرا شده که رهاسازی بچه ماهی توسط شیلات بوده است.

مولا، شعار امسال روز جهانی تنوع زیستی را “ساخت آینده‌ای مشترک برای همه اشکال زندگی” بیان کرد و گفت: نیمی از تنوع زیستی کشور در خوزستان وجود دارد؛ وجود ۷۵ درصد پرندگان و ۳۹ درصد پستانداران نشانه این است که خوزستان استعداد و توان بالقوه برای تنوع زیستی دارد.

تامین نیمی از حقابه تالاب شادگان

زهرا شهنی‌زاده کارشناس مطالعات جامع منابع آب سازمان آب و برق خوزستان نیز در این نشست با اشاره به تکلیف این سازمان برای تامین حقابه تالاب بین المللی شادگان، گفت: از ابتدای سال آبی جاری (اول مهر پارسال) تاکنون حدود ۷۰۰ میلیون مترمکعب ورودی به این تالاب بوده است.

او افزود: طبق برنامه مقرر شده در ماه‌های آتی ۴۷۰ میلیون مترمکعب آب از سد مارون رهاسازی شود که بر اساس مصوبه استانداری خوزستان سهم محیط زیست از این مقدار ۵۶ میلیون مترمکعب خواهد بود.

وی اضافه کرد: آورد رودخانه مارون در سال آبی جاری یک میلیارد مترمکعب بوده که نسبت به سال‌های نرمال ۲۵ درصد کاهش نشان می‌دهد.

شهنی‌زاده نیاز آبی تالاب شادگان در زمان خشکسالی را ۱.۳ میلیارد مترمکعب بیان کرد و گفت: ما نیز اذعان داریم این میزان آب تامین نشده اما به دلیل کمبود آب در حوضه مارون، بیش از این قابل تامین نیست و نیاز به همیاری جوامع محلی دارد.

به گفته وی، منابع تامین آب برای تالاب شادگان، رودخانه مارون، زهاب‌های نیشکر و کانال انتقال آب از رودخانه کارون است.

اعلام ۷۰۰ میلیون مترمکعب ورودی به تالاب شادگان با واکنش فعالان محیط زیست حاضر در جلسه روبه‌رو شد. حمیدی عضو انجمن دیده‌بان جلگه سبز خوزستان در پاسخ گفت: بازدیدهای میدانی و گزارش‌هایی که از تالاب شادگان و اهالی و صیادان و نخل‌داران منطقه داریم، نشان می‌دهد که حقابه تالاب تامین نشده و بخش‌های زیادی از آن به دلیل بی‌آبی خشک شده است بنابراین باید روشن شود، آمارهای سازمان آب و برق بر چه اساسی تهیه و اعلام می‌شود.

بر این اساس قرار شد جلسه دیگری تشکیل و سازمان آب و برق با ارایه گزارشی جامع، مساله حقابه تالاب شادگان را شفاف‌سازی کند.

کاهش رهاسازی بچه ماهی در تالاب‌ها

هومن مکوندی رئیس گروه بازسازی ذخایر آبزیان اداره کل شیلات خوزستان در ادامه این نشست با اشاره به کاهش روند رهاسازی بچه ماهی در تالاب‌های استان گفت: تامین نشدن حقابه، افزایش شوری و کمبود اعتبار برای تامین بچه ماهی عواملی هستند که رهاسازی بچه ماهی را کاهش داده است.

وی افزود: رهاسازی بچه ماهی در آب‌های داخلی خوزستان از ۱۱ هزار و ۴۰۰ قطعه در سال ۱۳۹۴ به ۱۵ هزار قطعه در پارسال رسیده است.

به گفته وی، تکثیر ماهیان دریایی در جنوب خوزستان آغاز شده که به حمایت‌ بیشتر نیاز دارد.

وی با اشاره به خشکسالی و تنش آبی در تالاب‌های خوزستان در سال‌های اخیر، تامین حقابه به صورت مستمر را خواستار شد و اضافه کرد: در سیل سال ۹۸ که حجم ورودی آب به تالاب‌ها زیاد شد تولید ماهی بالا رفت و درآمدی برای مردم محلی به دنبال داشت که نشان می‌دهد تامین حقابه برای تکثیر طبیعی ماهی در زیستگاه کافی است.

مکوندی تاکید کرد: با توجه به اعلام ممنوعیت کشت شلتوک، انتظار ما این است که این مصوبه اجرایی شود، این در حالیست که خبرهایی از کشت شلتوک دریافت کرده‌ایم.

وی همچنین مهمترین تهدیدهای ماهیان تالابی و رودخانه‌ای را کاهش کیفیت آب و تامین نشدن حقابه بیان کرد و گفت: در ۱۰ سال اخیر استفاده از ابزار صید غیرمجاز همچون الکتروشوکر نیز بر این تهدیدها افزوده است.

مکوندی اضافه کرد: مشکل دیگر در تالاب‌ها و رودخانه‌ها وجود ماهی تیلاپیاست که باعث برهم خوردن زیستگاه و جمعیت ماهیان بومی شده است.

به گفته وی، در تالاب‌ها و رودخانه‌ها گونه‌های تیلاپیا نیل و تیلاپیا آبی مشاهده شده که تاثیر زیادی بر این محیط‌ها گذاشته است.

وی با اشاره به آغاز بازسازی ذخایر آبزیان در تالاب شادگان از امروز، گفت: این بازسازی برای حفظ ذخایر بومی، تامین پروتیین جوامع محلی، ایجاد اشتغال، درآمدزایی و جلوگیری از مهاجرت مردم بومی اجرا می‌شود.

کمیته استانی تنوع زیستی یکی از زیر مجموعه‌های طرح حفاظت از تالاب‌های ایران است که پیش از این در تالاب بین المللی شادگان اجرا شده بود.

این طرح با همکاری بین دولت ایران (سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران)، صندوق تسهیلات محیط زیست جهانی (GEF)، و برنامه توسعه ملل متحد (UNDP) از سال ۱۳۸۴ (۲۰۰۵)، شروع شد و با هدف کاهش یا حذف دایمی تهدیدات و پایداری و بقای اکوسیستم‌های تالابی ایران فعالیت خود را در تالاب‌های منتخب به عنوان سایت‌های نمونه اجرایی کرده است که تالاب بین المللی شادگان یکی از آنهاست.

تالاب بین المللی شادگان با بیش از ۵۰۰ هزار هکتار مساحت بزرگ‌ترین تالاب ثبت شده کشور است که در جنوب خوزستان قرار دارد. منبع تغذیه این تالاب رودخانه مارون – جراحی و سیلاب‌های رودخانه کارون است که با سدسازی بی رویه و طرح‌های انتقال آب با بحران آبی روبه‌رو شده است.

اول خرداد (۲۲ می ) روز جهانی تنوع زیستی نامگذاری شده که شعار امسال “ساخت آینده‌ای مشترک برای همه اشکال زندگی” انتخاب شده است.

سازمان ملل متحد این روز را برای افزایش آگاهی عموم و بالا بردن سطح درک مردم نسبت به مسایل مربوط به تنوع زیستی ارزش‌های آن و گام‌هایی که می‌تواند در راستای حفظ این گنجینه گرانقدر باشند، نامگذاری کرده است.