عبور از دروازه تاریخ با استقرار نیروی دریایی ایران در بوموسی، تنب بزرگ و کوچک

به گزارش ایسنا، امروز ۹ آذر ۱۴۰۳ خورشیدی به اهم مناسبت‌ها و اتفاقات تاریخیِ این روز می‌پردازیم.
 

تاسیس بانک ملی- ۱۲۸۵

پس از استقرار مشروطیت، موضوع وام‌گیری ایران از روسیه و انگلیس باعث به هیجان آمدن احساسات عمومی و مخالفت قاطع نمایندگان مجلس اول با آن شد. از این رو طرح پیشنهاد تاسیس یک بانک ایرانی با سرمایه ایرانیان عنوان گردید و در تاریخ پنجم آذر ۱۲۸۵ ش نمایندگان مجلس، تاسیس یک بانک ملی را از دولت خواستار شدند تا بدین وسیله به دولت وام دهند.

سپس طی چند جلسه بحث و بررسی درباره آن، تاسیس بانک ملی برای بی‌نیاز شدن از دریافت وام خارجی در ۹ آذر آن سال از تصویب نمایندگان گذشت، این تصویب در ۲۰ آذر به اطلاع عموم رسید و به بانک ملی اجازه داده شد که به معاملات زراعتی، رهن املاک، خرید و فروش برات‌های تجاری داخلی و خارجی و قرض و استقراض مبادرت ورزد.

همچنین قرار بر این شد که سرمایه‌ای معادل ۱۵۰ میلیون ریال به عنوان سرمایه اولیه به بانک ملی تعلق گیرد و حساب‌های دولتی که تا آن وقت در بانک شاهنشاهی وابسته به دولت انگلیس تمرکز داشت به بانک ملی انتقال یابد.

کوشش‌هایی که برای تاسیس بانک ملی صورت گرفت و استقبال بی‌نظیری که مردم برای ایجاد این بانک کردند با مخالفت‌های بیگانگان مواجه گشت و تغییر ناگهانی وضع سیاسی ایران و انعقاد تقسیم ایران بین دولت‌های روس و انگلیس، طی قراردادی معروف به قرارداد ۱۹۰۷ همه این تلاش‌ها را ناکام گذاشت و بانک ملی در آن زمان به وجود نیامد.

تاسیس بانک ملی هرچند با کارشکنی‌های بانک‌های خارجی و اقدامات محمدعلی شاه راه به جایی نبرد، اما جایگاه و اعتبار مجلس را در داخل و خارج برای همگان روشن ساخت.

در نهایت ۲۲ سال بعد بانک ملی ایران در ۱۷ شهریور ۱۳۰۷ رسما افتتاح شد.
 

اعلامیه سران متفق در تهران- ۱۳۲۲

یکی از وقایع مهم و با اهمیت دوران جنگ جهانی دوم در زمان نخست‌وزیری علی سهیلی، تشکیل کنفرانس عالی سران سه کشور متفق در تهران است که بی‌شک در سرنوشت جنگ جهانی دوم و سرنوشت سیاسی ایران بسیار مهم بود. در این کنفرانس که از روز ششم آذر ۱۳۲۲ ش با حضور استالین، چرچیل و روزولت، رهبران اتحاد جماهیر شوروی، انگلستان و آمریکا برگزار گردید، پیرامون پیروزی جنگ و کوتاه ساختن مدت جنگ تبادل نظر به وجود آمد و تصمیماتی اتخاذ گردید و در روز نهم آذر اعلامیه مشترکی درباره ایران منتشر کردند. در این اعلامیه، ضمن احترام به استقلال ارضی ایران، موافقت شد که هر نوع مسائل اقتصادی که در پایان جنگ، گریبانگیر ایران شود، از طرف کنفرانس‌ها یا مجامع بین‌المللی مورد توجه قرار گرفته و حل شود. ولی علی‌رغم این که طی این کنفرانس موافقت شد تا نیروهای متفق بلافاصله پس از پایان جنگ، خاک ایران را تخلیه کنند، با این حال، این نیروها به ویژه قوای روس، تا مدت‌ها پس از جنگ، از تخلیه ایران امتناع می‌کردند تا این که پس از شکایت ایران به مجامع جهانی، نیروهای خود را از ایران خارج ساختند.
 

استقرار نیروی دریایی ایران در بوموسی، تنب بزرگ و کوچک- ۱۳۵۰

جزایر ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک تا سال ۱۲۸۳ (۱۹۰۴) که برای نخستین بار ناوهای جنگی انگلستان در ساحل آنها پهلو گرفته بود، جزیی از خاک ایران و تحت اداره بندرلنگه از توابع استان فارس بودند.

در این سال، انگلستان این جزایر را به اشغال خود درآورد و ضمن پایین کشیدن پرچم ایران، مأمورین گمرک ایران را از آنجا اخراج کرد که این عمل شدیدا مورد اعتراض دولت وقت ایران قرار گرفت.

یک سال بعد دولت انگلستان به علت ضعف حکومت مرکزی با یک اقدام موذیانه، پرچم امیرنشین شارجه را بر فراز جزایر مزبور به اهتزاز درآورد. در طول اشغال ۶۴ ساله این جزایر از سال ۱۲۸۳ تا ۱۳۴۷ دولت های ایران اعتراض خود را به این اشغال اعلام کردند.

پس از جنگ جهانی دوم که قدرت انگلیسی‌ها در خلیج فارس کاهش یافت، دولت انگلستان مراقبت از سه جزیره مزبور را به شیخ‌نشین شارجه واگذار کردند و ساکنان جزایر، تابعیت شارجه گرفتند.

در سال ۱۳۵۰ دولت ایران به دنبال واگذاری بحرین و به رسمیت شناختن استقلال آن و صرف نظر کردن از حاکمیت خود در آن جزیره نفت‌خیز درصدد برآمد حیثیت از دست رفته خود را جبران کند از این رو نیروی دریایی ایران در جزایر بوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک که از قدیم متعلق به ایران بود، مستقر شدند و آن را توفیق بزرگ جنگی، قلمداد کردند.

این عمل با اعتراض شیخ نشین‌های امارت متحده عربی مواجه شد. آنان مدعی مالکیت این جزایر بودند. به دنبال این ماجرا، دولت وقت عراق روابط خود را با ایران قطع کرد و پارلمان کویت، قطع رابطه با ایران را مورد بررسی قرار داد.

دولت امیرعباس هویدا به دلیل حضور نیروی دریایی ایران در جزایر بوموسی، تنب کوچک و تنب بزرگ مبلغ قابل ملاحظه‌ای به شیوخ عرب پرداخت کرد و اوضاع تا حدودی آرام شد.

در تقویم هجری شمسی مناسبت‌های دیگری چون: اعلان تأسیس بانک ملی و استقبال مردم از آن با پرداخت ۱۵ کرور تومان در سال ۱۲۸۵، آغاز جنگ شوروی و فنلاند در سال ۱۳۱۸، اعلام حمایت فراکسیونهای مجلس شورای ملی در حمایت از نخست‌وزیری مجدد محمدعلی فروغی در سال ۱۳۲۰، سیل همزمان در شیراز، اصفهان، بوشهر و یزد در سال ۱۳۳۳، استقرار نیروی دریایی ایران در سه جزیره بوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک بعد از خروج نظامیان انگلیسی از خلیج فارس بر اساس قراری که با شیوخ شارجه و رأس‌الخیمه گذاشته شد در سال ۱۳۵۰، جلسه مشترک دولت و مجلس شورای ملی بعد از آزادسازی جزایر سه‌گانه و رای مجلس به کابینه امیرعباس هویدا در سال ۱۳۵۰، قطع رابطه دولت وقت عراق با ایران بعد از اطلاع از پیاده شدن نیروی دریایی ایران در جزایر سه‌گانه ایرانی در سال ۱۳۵۰، ابراز تاسف شدید شیخ‌نشین ابوظبی طی اعلامیه‌ای از حضور نظامیان ایران در جزایر سه‌گانه خلیج‌فارس در سال ۱۳۵۰، بعد از استقرار نیروی دریایی ایران در جزیره تنب بزرگ و خلع سلاح پلیس این جزیره، کلیه ساکنان جزیره به جز هفت هندی آن را ترک کردند در سال ۱۳۵۰، حمله به شعبه بانک صادرات ایران، به یغما رفتن ذخایر بانک، مجروح کردن رئیس شعبه بانک و به آتش کشیدن ساختمان بانک در رأس‌الخیمه همزمان با استقرار نیروی دریایی ایران در جزایر سه گانه خلیج‌فارس در سال ۱۳۵۰، امضای بزرگترین قرارداد گاز جهان برای احداث شاه‌لوله ۶۰۰۰ کیلومتری با بودجه ۲۵ میلیارد متر مکعبی و انتقال گاز از ایران به اروپا بین ایران، فرانسه، اتریش، آلمان فدرال و شوروی در تهران در سال ۱۳۵۴، برگزاری مراسم چهلم شهادت آیت‌الله سید مصطفی خمینی در سال ۱۳۵۶ به ثبت رسیده است.
 

رویدادهای مهم تقویم قمری در این روز به شرح زیر است:

جلوس شاه اسماعیل دوم بر تخت پادشاهی- ۹۸۴

شاه طهماسب صفوی یازده پسر داشت که بزرگ‌ترین آن‌ها، موسوم به محمد خدابنده بود. وی در هنگام مرگ پدر ۴۵ سال داشت و هر چند یک سال بعد به تخت سلطنت نشست، اما در هنگام مرگ پدر به جهت ضعفی که در چشم داشت، از پادشاهی استعفا کرد. اما اسماعیل میرزا که مورد خشم پدر بود و در زندان به سر می‌برد توسط هواخواهانش رهایی یافت و بر تخت قدرت تکیه زد. وی تمام برادران خود را یکی پس از دیگری به قتل رساند و هر که را گمان می‌کرد، در فکر پادشاهی باشد، از سرِ راه برداشت. شاه اسماعیل دوم مردی عیاش و خونخوار و سفیه بود و چون در جوانی در هرات به دست معلّمی سنی مذهب تربیت یافته بود، بر آن شد که چون به شاهی برسد، مذهب شیعه را که توسط پدرانش ترویج شده بود، براندازد. او همین کار را هم کرد و خطبه و سکّه را به نام خلفای راشدین جاری ساخت.
 

رحلت عبدالکریم بن احمد حَلَبی محدث مسلمان- ۱۱۷۸

عبدالکریم ابن احمد حَلَبی از مشهورترین محدثان عصر خود در شهر حلب در سوریه‌ بود. حَلَبی فقه، اصول فقه، تفسیر، حدیث و دیگر علوم متداول زمانش را نزد پدر و دیگر بزرگان آن عصر فرا گرفت و پس از چندی نابینا شد با این حال امید و روحیه‌اش را از دست نداد و بیش از پیش به علم حدیث، اشتغال یافت.

از حَلَبی آثار و تالیفات متعددی بر جای مانده است که از بین آن‌ها می‌توان به کتاب “ادعیهُ السَّفَر” اشاره کرد.
 

امتیاز تأسیس بانک شاهی ایران به روویتر- ۱۳۰۶

پس از لغوِ امتیاز فوق العاده‌ بارون جولیوس دو رویتر مبنی بر انحصار ساختمان راه آهن، استخراج معادن و تاسیس بانک ملی به یک تبعه‌ انگلیسی توسط دولت ایران به زودی هر دو طرف به علت عظمت امتیاز، دریافتند که این کار بدون مطالعه صورت گرفته است به همین دلیل در سال ۱۳۰۶ دولت ایران به باروون دو روویتر پسر بارون جولیوس دو رویتر مذکور، به عنوان غرامتِ لغو امتیاز پدرش، امتیاز محدودتری اعطا کرد که به موجب آن می‌توانست بانکی تاسیس کند و بخشی از معادن ایران را به تملک خود درآورد.

این امتیازنامه سرانجام به تاسیس بانک شاهی منجر شد. نام این بانک بعدها به بانک صنایع و معادن ایران تغییر کرد.
 

رویدادهای مهم تقویم میلادی در این روز به شرح زیر است:

تقسیم فلسطین به دو منطقه عربی و یهودی- ۱۹۴۷

فلسطین محل اسکان پیروان ادیان الهی با اکثر مسلمان بود. در سال ۱۸۸۰ تعداد یهودیان این منطقه ۲۴ هزار نفر معادل ۵ درصد کل جمعیت بود اما صهیونیست‌ها در اواخر قرن ۱۹ با برگزاری کنگره‌ها و جلسات متعدد با حمایت سیاستمداران بریتانیایی به دنبال راه‌کاری برای دستیابی بر کل فلسطین و عملی کردن شعارِ تسلط بر نیل تا فرات بر آمدند.

این هدف باعث شد جمعیت یهودیان در سال ۱۹۱۴ به ۸۵ هزار نفر برسد. این آمار تا سال ۱۹۳۸ در حدود ۵۰۰ هزار نفر شد که ۳۰ درصد جمعیت فلسطین را شامل می‌شد. طی مدت کمتر از ۶ دهه جمعیت یهودیان بیش از ۲۰ برابر شد.

در آغاز سال ۱۹۴۷ جمعیت یهودیان فلسطین از مرز ۷۰۰ هزار نفر گذشت و در فوریه همین سال، دولت انگلیس که قیمومیت فلسطین را داشت از انجام این وظیفه شانه خالی کرد و آن به گردن سازمان ملل متحد انداخت.

سازمان ملل نیز با تشکیل کمیته‌ای ویژه حل مناقشه فلسطین را دنبال کرد. کمیته مذکور پس از شش ماه مطالعه و اعزام هیأت‌هایی به فلسطین و اردوگاه‌های آوارگان یهودی در اروپا، بر سر دو راهی تقسیم فلسطین بین اعراب و یهود یا تشکیل یک حکومت فدرال بلاتکلیف ماند.

اکثریت اعضای کمیته به تقسیم فلسطین و بین‌المللی شدن شهر بیت المقدس رای دادند و اقلیت، تشکیل یک حکومت فدرال و محدودیت مهاجرت یهودیان را به فلسطین پیشنهاد کردند. با ارائه گزارش کمیته در مجمع عمومی سازمان ملل، در نهایت در ۲۹ نوامبر سال ۱۹۴۷  مجمع عمومی تحت نفوذ دولت‌های غربی به خصوص امریکا و صهیونیست‌ها، با اکثریتی ضعیف به تقسیم سرزمین فلسطین بین دو دولت فلسطینی و یهودی رأی داد.

بر اساس این مصوبه بیت‌المقدس منطقه‌ای بین‌المللی اعلام شد. این قطعنامه که به وجود یک دولت صهیونیستی در فلسطین اشغالی رسیمت بخشید، خشم اعراب و رضایت صهیونیست‌ها را در پی داشت. در این میان استعمار انگلیس به بهانه مخالفت با طرح سازمان ملل، اما در اصل به منظور آماده کردن شرایط برای تأسیس رژیم صهیونیستی، نیروهای خود را در ۱۳ مه ۱۹۴۸ از فلسطین خارج کرد.

بلافاصله پس از این اقدام انگلیس، صهیونیست‌ها در مراکز نظامی که انگلیسی‌ها تخلیه کرده بودند مستقر شدند و تأسیس رژیم صهیونیستی را در ۲۴ مه آن سال اعلام کردند.

پس از آن بود که جنگ اول اعراب و اسرائیل به وقوع پیوست.
 

روز همبستگی با ملت فلسطین- ۱۹۴۷

جهان همه ساله در ۲۹ نوامبر در گرامیداشت منزلت مردم فلسطین و به مناسبت روز جهانی همبستگی با ملت فلسطین مراسمی بین‌المللی بر پا می‌کند.

در ۲۹ نوامبر سال ۱۹۴۷ مجمع عمومی سازمان ملل متحد قطعنامه ناعادلانه تقسیم فلسطین را تصویب و به آن رسمیت داد. بر اساس قطعنامه ۱۸۱ سازمان ملل تقسیم فلسطین انجام شد و مجمع عمومی بخشی از آن را برای تشکیل دولت یهود و بخش دیگر را برای تشکیل دولت فلسطینی در نظر گرفت.

در ماه می سال ۱۹۴۸ صهیونیستها حتی اختصاص نیمی از سرزمین فلسطین را نیز به ساکنان اصلی آن تحمل نکردند و با اشغال فلسطین مانع از تشکیل کشور مستقل فلسطینی تا امروز شده‌اند.

مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۱۹۷۷ طی قطعنامه‌ای روز ۲۹ نوامبر را روز همبستگی با مردم فلسطین اعلام کرد اما تاریخ همچنان به قضاوت درخصوص ظلم و ستمی نشسته است که سنگ بنای آن در مجمع عمومی و در قطعنامه تقسیم فلسطین گذاشته شد.

دهها هزار فلسطینی هنوز در کمپهای غزه و کرانه باختری زندگی می کنند. میلیونها آواره فلسطینی هنوز پس از ۶ دهه درکمپ های سوریه، لبنان و اردن روزگار می‌گذرانند. احداث شهرکهای صهیونیست‌نشین در بیت المقدس و کرانه باختری با روندی پر شتاب ادامه دارد.

غزه نیز به صحنه کارزار اشغالگران در برابر مردم بی‌دفاع مبدل شده است.

در تقویم میلادی مناسبت‌های دیگری چون: کشف تنگه ماژلان در جنوبی‌ترین نقطه از آمریکای جنوبی توسط ماژلان در سال ۱۵۲۰، آغاز قیام ملت مسلمان الجزایر علیه سلطه استعماری فرانسه به رهبری عبدالقادر در سال ۱۸۳۲، زادروز تزی شی، ملکه قدرتمند و پرنفوذ دودمان چینگ در سال ۱۸۳۵، تاسیس باشگاه فوتبال بارسلونا در سال ۱۸۹۹، تشکیل جبهه آزادی بخش یوگسلاوی بر ضد نیروهای آلمان نازی در سال ۱۹۴۳، روز آزادی آلبانی از یوغ ایتالیا در سال ۱۹۴۵ و روز ملی و تأسیس جمهوری سوسیالیستی یوگسلاوی در سال ۱۹۴۵ به ثبت رسیده است.

انتهای پیام