عبور از دروازه تاریخ با مؤسس دانشگاه تهران

به گزارش ایسنا، امروز ۱۵ آذر ۱۴۰۳ خورشیدی به اهم مناسبت‌ها و اتفاقات تاریخی این روز می‌پردازیم.
 

درگذشت مؤسس دانشگاه تهران- ۱۳۵۷

عیسی صدیق معروف به اعلم یکی از نامداران فرهنگی سده اخیر تاریخ فرهنگ ایران در سال ۱۲۷۳ در تهران به دنیا آمد و پس از گذراندن علوم مقدماتی و اتمام دوره دارالفنون در ۱۷ سالگی به فرانسه رفت و موفق به دریافت دانشنامه لیسانس در رشته ریاضی شد.

دکتر صدیق چند سالی در ایران در وزارت فرهنگ مشغول خدمت شد و در سال ۱۳۰۹ برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت و  پس از اخذ دکترای فلسفه به ایران برگشت و از طرف دولت ایران مامور تهیه طرح تاسیس دانشگاه تهران شد.

او بعد تهیه طرح دانشگاه مامور ساخت و راه‌اندازی آن هم شد. صدیق پس از تاسیس دانشگاه تا سال ۱۳۱۹ ریاست و استادی دانشسرای عالی، دانشکده ادبیات و دانشکده علوم را بر عهده گرفت.

عیسی صدیق تا سال ۱۳۴۰ شش بار وزیر فرهنگ شد و تا سال ۱۳۵۳ در مقام استادی دانشگاه، انجام وظیفه کرد.

او علاوه بر تهیه طرح و قانون تاسیس دانشگاه تهران و ایجاد هسته مرکزی منشاء خدمات برجسته فرهنگی دیگری شد که تاسیس نخستین مدارس جدید گیلان، پیشنهاد اعزام محصل به اروپا و تهیه قانون آن، تجدید سازمان و برنامه‌های مدارس کشور، وارد کردن روش‌های جدید آموزشی در دانشسرای عالی و تربیت هزاران دبیر، تاسیس دانشگاه تبریز و تاسیس نزدیک به ۲۰۰۰ مدرسه در طول فعالیت فرهنگی خود، از آن جمله‌اند.

وی در ۱۵ آذر ۱۳۵۷ در ۸۴ سالگی در تهران درگذشت و در بهشت زهرا به خاک سپرده شد.
 

درگذشت علی حاتمی- ۱۳۷۵

علی حاتمی در سال ۱۳۳۳ در تهران به دنیا آمد و پس از فارغ التحصیلی از دانشکده هنرهای دراماتیک به همکاری با تلویزیون پرداخت و به نوشتن فیلم‌نامه مشغول شد.

فیلم‌های علی حاتمی، همگی نشان دهنده علاقه او به فرهنگ ایرانی است. ستارخان، سوته‌دلان، کمال‌الملک و مادر به همراه مجموعه‌های تلویزیونی هزاردستان و سلطان صاحبقران از آن جمله است.

حاتمی در حال ساختن مجموعه تلویزیونی جهان پهلوان تختی بود که عمرش کفاف اتمام آن را نداد و در حالی که از بیماری سختی رنج می‌برد سرانجام در آذر ۱۳۷۵ درگذشت و در بهشت زهرا به خاک سپرده شد.
 

روز حسابدار

در سال ۲۰۰۷ فدارسیون بین المللی حسابداران (IFAC) در سی امین سالروز تاسیس خود ۲-۸ ماه دسامبر را به عنوان هفته حسابداری انتخاب و به تمام اعضای خود در سراسر جهان پیشنهاد کرد.

در این هفته با برگزاری مراسم ویژه ای از حسابداران کشور خود تجلیل به عمل آورند و حرفه حسابداری و نقش حسابداران را در فعالیت های اقتصادی و اجتماعی به عموم بشناسانند.

به دنبال این اعلام در سال ۱۳۸۶،  جامعه حسابداران رسمی ایران و انجمن حسابداران خبره ایران به دنبال اعلام IFAC، تاریخ ۱۴ تا ۲۱ آذر هر سال را هفته حسابداری و ۱۵ آذر را به عنوان روز حسابدار، در ایران اعلام کردند.

در پی آن هر سال برنامه‌های ویژه‌ای برای گرامیداشت هفته حسابداری در ایران برگزار می شود.  

در تقویم شمسی مناسبت‌های دیگری چون؛ افتتاح مجلس مؤسسان با نطق رضا سردار سپه در سال ۱۳۰۴، انتصاب مستشارالدوله صادق به ریاست مجلس مؤسسان در سال ۱۳۰۴، تفویض پست ریاست کل مالیه و اختیارات ناشی از آن توسط ششمین دوره مجلس شورای ملی به مهدی قلی هدایت رئیس‌الوزراء وقت ایران در سال ۱۳۰۶، انتصاب نقی نبوی ملقب به معززالدوله به وزیر مختاری ایران در عراق در سال ۱۳۰۹، درگذشت میرزا اسمعیل خان ممتاز ملقب به ممتازالدوله نماینده اولین و دومین مجلس شورای ملی در ۵۹ سالگی در سال ۱۳۱۲، انتصاب مهندس مهدی بازرگان به ریاست دانشکده فنی در سال ۱۳۲۹، سفر محمدرضا شاه به آمریکا در سال ۱۳۳۳، افتتاح کارخانه کاغذسازی پارس در هفت‌تپه در سال ۱۳۴۹، انتشار لایحه الحاقی قرارداد نفت در سال ۱۳۴۹، حمله تند سرهنگ معمر القذافی رهبر لیبی به ایران در سال ۱۳۵۰، ابراز تعجب و نگرانی پادشاهی عربستان سعودی از حضور نیروی دریایی ایران در سه جزیره بوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک در سال ۱۳۵۰، تقاضای دولت مصر از ایران درباره جزایر سه‌گانه خلیج فارس در سال ۱۳۵۰، ورود شیخ زاید بن سلطان آل نهیان رئیس امارات متحده عربی به تهران در سال ۱۳۵۴، انتشار فهرست خارج کنندگان ارز در بحبوحه انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، شهادت سرتیپ خلبان احمد کشوری در سال ۱۳۵۹ و آغاز عقب‌نشینی نیروهای ناتو از خلیج فارس در سال ۱۳۶۶ به ثبت رسیده است.
 

رویدادهای مهم این روز در تقویم قمری به شرح زیر است:

شهادت حضرت زهرا (س) – ۱۱

حضرت زهرا(س) از کودکی تحت راهنمایی‌های پدرش، پیامبر اکرم(ص) با معارف عالی الهی آشنا شد. ایشان از جمله خواص درگاهِ خداوند بود که از سرچشمه‌ علوم الهی بهره‌ فراوانی داشت.

حضرت زهرا(س) دختر رسالت، همسر ولایت و مادر امامت می‌باشد و او حلقه‌ اتصال نبوت و امامت است. فاطمه‌ زهرا(س) در سراسر زندگی خود، سخاوت، ایثار، گذشت، صبر، قناعت، عبادت پروردگار و کمک به زیردستان را به زیباترین شکل ممکن جلوه گر ساخت و انسان‌های بزرگ و تاریخ‌سازی همچون امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در دامانِ او پرورش یافتند.

سوم جمادی الثانی به روایتی سالروز شهادت حضرت صدیقه‌ طاهره، فاطمه‌ زهرا(س) است.

آن بانو، پس از پدر بزرگوار خویش، اولین شخص از خاندان بنی‌ هاشم است که به آن حضرت ملحق شده است. حضرت زهرا (س) در هنگام شهادت ۱۸ سال سن و ۴ فرزند به نام‌های امام حسن(ع)، امام حسین(ع)، حضرت زینب(س) و ام کلثوم(س) داشتند.

 

درگذشت میر مدرس اصفهانی- ۱۲۷۳

میر سیدحسن بن علی بن امیراسماعیل واعظ حسینی اصفهانی معروف به مدرس، از بزرگان علمای امامیه‌ قرن ۱۳ هجری در سال ۱۲۱۰ در اصفهان به دنیا آمد.

پس از آموختن مقدمات علوم دینی و فقه و اصول فقه، از محضر اساتید برجسته‌ عصر خویش از قبیل شریف العلمای مازندرانی و شیخ محمدحسن نجفی صاحب جواهر در نجف اشرف بهره برد.

میرحسن مدرس، پس از فراغت از تحصیل، تدریس را در زادگاه خود آغاز کرد و به درجه‌ای از مقام علمی رسید که علما و دانش پژوهانِ علوم دینی، برای شرکت در کلاس درس او، به اصفهان می‌آمدند.

ایشان حاوی فروع و اصول و جامع منقول و معقول بود. کُتب اِصالَهُ البَرائه، جَوامعُ الکَلِم و قاعده‌ لاضَرر از آثار اوست. ایشان در جوار مسجدی که خود در اصفهان ساخت به خاک سپرده شد.
 

رویدادهای مهم این روز در تقویم میلادی به شرح زیر است:

پیوستن ایران به صلیب سرخ- ۱۸۷۴

نخستین کوشش ایرانیان برای پیوستن به کنوانسیون‌های بین‌المللی در مورد تشکیلات بین‌المللی صلیب سرخ به دوران پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار باز می‌گردد.

ایران در زمان حکومت او و در دسامبر سال ۱۸۷۴ کنوانسیون مصوب ۱۸۶۴ ژنو را پذیرفت، اما عملا برای دهها سال پس از این تاریخ هیچگونه اقدامی برای تأسیس موسسه یا سازمانی که عامل اجرایی این کنوانسیون در ایران باشد صورت نگرفت.

در طی این سال ها جدی‌ترین کوشش ایران در این زمینه اعزام نماینده‌ای به سومین کنفرانس بین‌المللی صلیب سرخ در ژنو بود. در این کنفرانس، عبدالصمد ممتازالسلطنه سیاستمدار و وزیر مختار وقت ایران در پاریس، نقش بسیار مهمی در تبیین نگرش جوامع اسلامی به نشان بین‌المللی صلیب سرخ داشت.

اگر چه نهادی از سوی دولت ایران برای انجام وظایف مربوط به صلیب سرخ بوجود نیامد. فعالیت های مربوط به این مؤسسه تنها در اثر کوشش های شخصی افراد و به صورت غیرمتواتر انجام شد از جمله  تلاش های دکتر امیرخان اعلم  مشهور به امیراعلم از دانش‌آموختگان ایرانی اروپا در رشته پزشکی و از بنیانگذاران چند بیمارستان به سبک غربی در ایران در خلال جنگهای داخلی ایران بین مستبدین و مشروطه خواهان در سالهای پس از پیروزی انقلاب مشروطیت ایران بود.
 

درگذشت نلسون ماندلا- ۲۰۱۳

نِلسون رولیهلاهلا ماندِلا، نخستین رئیس جمهور آفریقای جنوبی است که در انتخابات دموکراتیک عمومی برگزیده شد. وی پیش از ریاست جمهوری از فعالان برجسته مخالف آپارتاید در آفریقای جنوبی و رهبر کنگره ملی آفریقا بود.

او به خاطر دخالت در فعالیت‌های مقاومت مسلحانه مخفی محاکمه و زندانی شد. مبارزه مسلحانه، برای ماندلا، آخرین راه چاره بود؛ او همواره پایبند به عدم توسل به خشونت بود. او را در آفریقای جنوبی اغلب تحت عنوان مادیبا می‌شناسند، این عنوان افتخاری را بزرگان خاندان ماندلا به وی داده‌اند.

این عنوان دیگر مترادف با نام نلسون ماندلاست. بسیاری از مردم آفریقای جنوبی نیز به‌نشانه احترام وی را مخولو (پدربزرگ) صدا می‌زنند. ماندلا کتاب ها و مقالات متعددی منتشر کرده است.

خاطرات وی با نام راه دشوار آزادی با ترجمه مهوش غلامی به فارسی ترجمه شده است. آخرین کتاب در مورد وی با نام انگلیسی Conversation with Myself – “خودگوئی های من”- که در سال ۲۰۱۱ از سوی بنیاد ماندلا مشتمل بر ناگفته‌های زندگی وی انتشار یافته در سال ۱۳۹۰ در زبان فارسی با عنوان پندارها و گفتارها با ترجمه علی‌اکبر عبدالرشیدی انتشار یافته است.

جوایز و افتخارات : عفو بین‌الملل سفیر جایزه وجدان (۲۰۰۶) / جایزه صلح نوبل (۱۹۹۳) / عضو افتخاری حکم افتخاری کانادا / حکم افتخاری سنت جورج / مدال آزادی ریاست‌جمهوری / جایزه صلح لنین (۱۹۹۰) / بهارات رانتا (۱۹۹۰) / حکم لیاقت (۱۹۹۵) / آزادی شهر از ژوهانسوبرگ (۲۰۰۴) / وی روز پنجشنبه ۵ دسامبر ۲۰۱۳ (۱۴ آذر ۱۳۹۲) در شهر ژوهانسبورگ در آفریقای جنوبی درگذشت.

جیکوب زوما، رئیس جمهور آفریقای جنوبی در بیانیه‌ای تلویزیونی این خبر را اعلام کرد و گفت که آقای ماندلا اکنون “ما را ترک کرده است. ” زوما گفت که ماندلا در ساعت ۸ و ۲۰ دقیقه به وقت محلی درحالی که اعضای خانواده‌اش در کنارش بودند در آرامش درگذشت.

در تقویم میلادی مناسبت‌های دیگری چون: بازگشت ناپلئون به فرانسه پس از شکست روسیه و آغاز اضمحلال ناپلئون در سال ۱۸۱۲، ‌درگذشت الکساندر دوما (پدر) نویسنده نامدار فرانسوی در سال ۱۸۷۰، تولد والت دیزنی نقاش و تهیه‌کننده کارتون و فیلم در سال ۱۹۰۱، روز بین‌المللی خیریّن و داوطلبان در زمینه‌ های پیشرفت اقتصادی و اجتماعی، روز ملی تایلند، درگذشت فردیناند بروکْنِر ادیب شهیر اتریشی در سال ۱۹۵۸ به ثبت رسیده است.

انتهای پیام