خطر بزرگ کم‌آبی در کمین پایتخت نشینان

گروه جامعه: تهران یکی از شهرهای پرمصرف منابع آبی شناخته می شود تا جایی که سرانه مصرف آب شرب در این شهر ۲۴۰ لیتر بر ثانیه در شبانه‌روز به ازای هر نفر است که باتوجه به سرانه ۱۷۰ لیتر بر ثانیه کشوری، تهرانی‌ها ۷۰ لیتر بیشتر از سرانه کشور مصرف می‌کنند که طبق گفته کارشناسان این مساله یک فاجعه آبی است و باید مدیریت مصرف صورت بگیرد.

سرانه مصرف شهر تهران در تابستان تا ۳۱۰ لیتر بر ثانیه در شبانه‌روز نیز می‌رسد که این رقم بسیار بزرگی است، درحال حاضر شهر تهران روزانه ۳۷ هزار لیتر بر ثانیه آب مصرف می‌کند که این رقم در تابستان به بیش از ۴۴ هزار لیتر بر ثانیه خواهد رسید که با توجه به کاهش چشمگیر بارندگی‌ها بر لزوم مدیریت مصرف در این کلان شهر تاکید می‌شود.مصارف فعلی در شهر تهران نشان می‌دهد که مصرف آب شرب این کلانشهر در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۱۰ درصد بیشتر است که با توجه به گزارش‌های سازمان هواشناسی و بارش‌های انجام شده، تهران شرایط خوبی به لحاظ آبی نخواهد داشت. تامین آب شرب تهران ۷۰ درصد از منابع آب سطحی و ۳۰ درصد از منابع آب‌های زیرزمینی تامین می‌شود که با کاهش بارش‌ها، سهم آب‌های سطحی کاهش و سهم منابع آب زیرزمینی افزایش می‌یابد که این روند به معنای استفاده از ذخایر آب نسل آینده است اما این مساله برای پایتخت نشینان چندان جدی نیست.

وضعیت سدها چگونه است؟
آخرین وضعیت ذخایر سدهای تهران نیز گویای این است که اکنون ۷۸۷ میلیون متر مکعب آب در سدهای پنجگانه استان تهران ذخیره شده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش ۱۱۸ میلیون متر مکعبی را نشان می‌دهد.در روز مشابه در سال گذشته ۹۰۵ میلیون متر مکعب آب در پشت سدهای پنجگانه این استان ذخیره شده بود، اما درحال حاضر ذخیره آب در سد امیر کبیر ۱۷۵ میلیون متر مکعب، لتیان ۵۵ میلیون متر مکعب، طالقان ۳۲۲ میلیون متر مکعب، لار ۱۰۸ میلیون متر مکعب و ماملو ۱۲۷ میلیون متر مکعب است.

میزان مصرف آب در تهران فاجعه است
داریوش مختاری – کارشناس حوزه آب در این خصوص  گفت: میزان مصرف آب در تهران فاجعه است و باید به این مساله توجه شود. اگر میزان مصرف آب در کلان شهر ها برطرف نشود و با یک خشکسالی بزرگ مواجه شویم دیگر نمی توانیم این موضوع را کنترل کنیم.وی افزود: دامنه خطر و نگرانی از سال ۱۳۹۳ که در خصوص میزان مصرف آب در تهران هشدار داده می شد بسیار بزرگ تر شده است و این مساله خالی شدن سکنه از کلان شهر ها را به دنبال دارد و این موضوع همیشه در تاریخ رقم خوده است لذا تلاش ها برای کاهش مصرف با ابزار قیمت و یا فرهنگسازی می بایست اتفاق بیفتد.

این کارشناس حوزه آب با بیان اینکه اگر روش های کاهش مصرف آب از ۱۰ سال پیش به طور جدی تری پیگیری می شد اکنون وضعیت این چنین نبود و اگر امروز نیز به دنبال راهکار برای کاهش مصرف باشیم شرایط بهتر خواهد بود، اظهار کرد: آب بخش مهمی از زندگی است و باید برای مدیریت آن برنامه های منسجمی وجود داشته باشد.
مختاری تاکید کرد: گرچه آب شهری و روستایی حدود ۶ درصد آب استحصالی کشور را مصرف می‌کند و در همان حال، کشاورزی بیش از ۹۰ درصد از آب استحصالی کشور را مصرف می‌کند، ولی بر خلاف گمان موجود، کاهش مصرف آب شهری و روستایی به مراتب مهم‌تر از کاهش مصرف آب کشاورزی است.

این کارشناس حوزه آب تصریح کرد: باتوجه به شرایط موجود نیاز است مدیران و کارشناسان شرکت‌های آب و فاضلاب، شهرداری‌ها، دستگاه برنامه‌ریزی (سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی) و دستگاه‌های نظارتی در گام آغازین از آموزش‌های لازم برای آشناشدن با ضرورت‌ها و ترویج مدیریت مصرف آب شهری و روستایی در قالب کارگاه‌های آموزشی فشرده برخوردار شوند، سپس زمینه اداری و مالی را به طور فراگیر برای فرهنگ‌سازی کاهش مصرف آب با بکارگرفتن کارآزمودگان علوم رفتاری، روانشناسی و علوم اجتماعی آشنا به مساله فراهم کنند و هر چه زودتر مدیریت کاهش مصرف آب را جایگزین مدیریت سازه‌ای که به طور معمول مربوط به گسترش شبکه‌های توزیع آب و فاضلاب هست، کنند.

به گفته مختاری باید به این موضوع توجه کرد که گرچه تاکنون ایران علی رغم بهره‌برداری بی‌رویه از آب‌خوان‌ها توانسته‌ از بی‌ آبی در امان بماند، اما با پایان‌یافتن ذخایر راهبردی آبخوان‌ها، بی‌درنگ کلانشهرهای کشور بی‌آب خواهند شد، هرچند که کم‌آبی یک واقعیت جغرافیایی و زمین‌شناختی در کشور است اما با انجام آموزش و اطلاع‌رسانی فراگیر بی‌شک لازم است شهروندان را از پیامدهای ‌مصرف‌ بی‌رویه آب آگاه کرد.