بی‌اطلاعی یا پنهان‌کاری؛ چرا دولت کسری بودجه ۸۰۰ همتی را انکار می‌کرد؟

به گزارش فراز دیلی، مهمترین ادعای دولت رئیسی درباره بودجه ۱۴۰۱ توسط مدیری از همین دولت تکذیب شد. رحیم ممبینی معاون سازمان برنامه و بودجه روز شنبه کسری واقعی بودجه در سال ۱۴۰۱ را حدود ۷۹۴ هزار میلیارد تومان اعلام کرده است. چیزی که ابراهیم رئیسی و اعضای دولتش آن را تا همین اواخر به شکل جدی انکار می‌کردند. دولت سیزدهم تا آخرین روزهای سال ۱۴۰۱  اصرار داشت که این سال را بدون کسری بودجه به پایان برده است.آنطور که ممبینی اعلام کرده کسری عمومی بودجه ۱۴۰۱ حدود ۳۰۴ هزار میلیارد تومان، کسری هدفمندسازی حدود ۱۹۰ هزار میلیارد تومان و تعهدات سال ۱۴۰۱ دولت به تامین اجتماعی و بانک‌ها حدود ۳۰۰ هزار میلیارد تومان بوده است.

سقف کل بودجه کشور در سال ۱۴۰۱ مجموعا بیش از ۳ هزار و ۶۰۰ هزار میلیارد تومان بود. به این ترتیب با در نظر گرفتن عدد اعلام شده توسط معاون سازمان برنامه و بودجه، دولت سال ۱۴۰۱ را با بیش از ۲۲ درصد کسری بودجه به پایان رساند. این در حالی بود که در همان ابتدای تقدیم بودجه ۱۴۰۱ به مجلس و آغاز بررسی آن در بهارستان، بسیاری از کارشناسان نسبت به بروز کسری بودجه شدید هشدار می‌دادند. دولت اما می‌گفت چنین کسری در کار نخواهد بود.
 

رئیسی، از وعده تحقق بودجه تا ادعای نداشتن کسری بودجه
 ابراهیم رئیسی در اولین ماه‌های حضورش در سمت ریاست جمهوری بارها اعلام کرده بود که بودجه دولت او کسری نخواهد داشت. او همین وعده را در جلسه روز ۲۱ آذرماه مجلس، زمانی که برای تقدیم لایحه بودجه ۱۴۰۱ راهی بهارستان شده بود هم تکرار کرد. او ۱۱ روز قبل از جلسه مشترک دولت و مجلس گفته بود: در بودجه ۱۴۰۱ بر اصلاح ساختار، عدم‌کسری و مهار تورم تأکید داریم.

مساله اصلی اما وعده‌های دولت برای بستن بودجه بدون کسری نیست. مساله اینجاست که اعضای بلندپایه دولت در گزارش‌های مستمر خود از تحقق کامل بودجه و عدم کسری آن خبر می‌دادند. چیزی که با واقعیت فاصله زیادی داشت و حالا سخنان معاون سازمان برنامه و بودجه هم این فاصله را آشکار کرده است.

آخرین و مهمترین این ادعاها بازهم به اظهارات روز ۸ اسفند سال گذشته خود ابراهیم رئیسی بر می‌گردد. جایی که او در دیدار نمایندگان ولی فقیه و ائمه جمعه مراکز استان‌ها مدعی شد: «دولت با جلوگیری از کسری بودجه و کنترل افزایش نقدینگی، عوامل اصلی ایجاد تورم را مهار کرده است.» در واقع رئیسی در شرایطی مشغول ارائه گزارشی از عدم کسری بودجه برای نمایندگان ولی فقیه و ائمه جمعه مراکز استان ها بود که همزمان کشور با نزدیک به ۸۰۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه دست و پنجه نرم می‌کرد.به همین اعتبار است که ادعای او درباره کنترل تورم را هم می‌توان ادعایی غیرواقعی دانست. هر چند شواهد میدانی و حتی آمارهای رسمی هم علاوه بر سخنان اخیر معاون سازمان برنامه و بودجه، ادعای یاد شده رئیسی را رد می‌کنند.
 
گزارش غلط مردان اقتصادی رئیسی درباره کسری بودجه
 علاوه بر ابراهیم رئیسی، مسعود میرکاظمی رئیس وقت سازمان برنامه و بودجه هم در سال ۱۴۰۱ در چندین مقطع اعلام کرد که دولت سال ۱۴۰۲ را بدون کسری بودجه آغاز خواهد کرد. او از جمله در جلسه روز ۱۸ دی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفته بود که درآمدهای بودجه سال ۱۴۰۱ به طور کامل محقق شده است.
میرکاظمی بار دیگر در روز ۲۰ فروردین ماه ۱۴۰۲ در یک نشست خبری مدعی تحقق ۹۷ درصدی منابع و مصارف بودجه ۱۴۰۱ شده بود.احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد نیز روز ۲۱ دیماه ۱۴۰۱ در یک نشست خبری با بیان اینکه کسری بودجه امسال تا پایان ۹ ماهه به حداقل رسیده و میزان استفاده از تنخواه‌گردان خزانه نیز برای اولین‌بار صفر شده است، گفت: تا پایان سال نیز کسری بودجه صفر خواهد شد.
 
بی‌اطلاعی یا پنهان‌کاری؟
 با این حساب مهمترین چیزی که دولت به عنوان دستاورد خود در بودجه سال ۱۴۰۱ مطرح می‌کرد، زیر سوال جدی رفته است. اما مساله مهمتر این است که چطور مقامات دولتی در شرایطی که کسری بودجه در یک سیر افزایشی قرار داشت، تا آخرین لحظات سال ۱۴۰۱ از نداشتن کسری بودجه سخن می‌گفتند؟
آیا این ادعاها را باید پای بی‌اطلاعی اعضای بلندپایه دولت گذاشت یا پای تلاش آنها برای پنهان کردن حقیقت؟