با کاهش نرخ ارز کالاهای مصرفی ارزان می‌شود؟

آرمان خالقی با بیان اینکه کاهش نرخ ارز و با ارزش شدن پول ملی معمولا خبر خوبی است، اظهار کرد: با توجه به سقوط سنگین ارزش پول ملی در سال‌های اخیر، حالا به دنبال این هستیم که بخشی از آنچه از دست رفته را پس بگیریم. بنابراین کاهش نرخ ارز خبر خوشحال کننده است اما در حال حاضر در شرایط بی‌ثباتی بازار قرار داریم و با وجود شروع یک روند کاهشی، همچنان نرخ ارز در میان مدت قابل پیش بینی نیست.  

وی افزود: اگر عدد تعادلی نرخ ارز مشخص شود، تصمیم‌گیری برای مدیران اقتصادی کشور در بخش خصوصی و فعالان صنعتی و معدنی راحت‌تر می‌شود. اگر برای مثال نرخ ارز روی ۱۷ هزار تومانی که در بودجه هم تعیین شده به ثبات برسد، قدرت خرید مواد اولیه، تجهیزات و قطعات برای بخش تولید بهتر خواهد بود و به سرمایه در گردش کم‌تری نسبت به گذشته نیاز خواهند داشت. بنابراین توان مانور اقتصادی در وقت تولید نیز افزایش پیدا می‌کند.  

چه زمانی کالاها ارزان می‌شود؟
عضو هیئت مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران همچنین در پاسخ به اینکه آیا کالاهای تولیدی ارزان تر خواهد شد یا نه؟ نیز تصریح کرد: زمانی که نرخ ارز به ثبات برسد، طبیعتاً تولیدکنندگان مواد اولیه خود را به ریال ارزان‌تر می‌خرند و می‌توانند کالا و محصولات تولیدی خود را نیز ارزان تر به فروش برسانند. اما زمانی کاهش نرخ ارز خود را در بازار نشان می‌دهد که نرخ آن به ثبات رسیده باشد. چون در شرایطی که تولید کننده مواد اولیه خود را گران خریده، در برابر ارزان فروختن آن مقاومت می‌کند، مگر اینکه فشار اقتصادی همه را مجبور به پذیرش کند.  

بنابراین به گفته وی کاهش نرخ ارز در قیمت کالاهای موجود در بازار تاثیر چندانی نخواهد داشت و تاثیر آن مربوط به زمانی است که کالاهای جدید با نرخ ارز و مواد اولیه ارزان‌تر تولید شده باشند.  خالقی همچنین درباره مخالفت تولیدکنندگان با کاهش شدید نرخ ارز، تصریح کرد: اگر نرخ ارز امسال نزدیک به یک سوم شود در صادرات اثر منفی خواهد داشت. در حال حاضر با افزایش نرخ برابری ارزهای خارجی در برابر ریال کالاهای تولید داخل مزیت قیمتی پیدا کرده و برای صادرات مطلوب شده است تا جایی که کشورهای دیگر بسیاری از کالاهای داخلی را روی دست می‌برند. برای مثال در مواردی صادرات کالای کشاورزی به قدری زیاد بود که برای جلوگیری از آن مرز بسته شد. اما کاهش نرخ ارز بر صادرات اثر منفی می‌گذارد و شرایطی که موجب شد علی‌رغم تحریم‌ها صادرات رشد خوبی داشته باشد، حذف می شود، چراکه دیگر مزیت قیمتی نسبت به رقبا نخواهیم داشت.

نرخ طلایی ارز چقدر است؟
اما به گفته وی آستانه کاهش نرخ ارز جایی است که کالای ایرانی همچنان برای کشورهای وارد کننده به لحاظ قیمتی جذاب باشد. به نظر می رسد این رقم آستانه همانند رقم ۱۷ هزار تومانی در بودجه باشد و بیش از این مقدار به صادرات لطمه بزند.  خالقی با بیان اینکه اگر نرخ ارز با در نظر گرفتن نرخ تورم محاسبه می‌شد در آستانه ۱۵ تا ۱۶ هزار تومان قرار می‌گرفت، گفت: اما افزایش نرخ ارز در سال‌های اخیر بیش از این مقدار بود که به دلیل غیر واقعی بودن نرخ ارز اتفاق افتاده است. در سال‌های اخیر شاهد بودیم که با افزایش نرخ ارز، قاچاق برخی کالاها از جمله لوازم خانگی و پوشاک صرفه اقتصادی نداشت اما در صورت کاهش شدید نرخ ارز، این روند معکوس می‌شود و قاچاق کالا افزایش پیدا می‌کند.  

بنابراین به گفته وی در حال حاضر باید نقطه تعادلی تعیین و مراقبت شود که نرخ ارز بیش از حد بالا یا پایین نرود و واقعی باشد. نرخ ارز واقعی باید کارشناسی شود. در دنیا سبدی از کالاهای مصرفی مشخص و برای آن ارزش گذاری می شود. برای مثال بررسی می‌شود که یک کیلوگرم گوشت در هر کشوری باید چه قیمتی داشته باشد تا ارزش پولی به نسبت همین ارزش های کالایی تعیین شود، اما در ایران این روند اتفاق نمی‌افتد و مولفه‌های دیگری در تعیین نرخ ارز تاثیرگذار است.