جنجالی که علیرضا زالی به پا کرد

گروه جامعه: اظهارات تند و بی‌سابقه علیرضا زالی رییس ستاد کنترل کرونا در استان تهران درباره عملکرد نهاد‌های مختلف در بحران کرونا واکنش‌های فراوانی را در پی داشته است.
 دکتر علیرضا زالی رییس ستاد کرونا در تهران در جمع خبرنگاران آشکارا از عملکرد وزارت بهداشت و اشتباهات این وزارتخانه در مبارزه با کرونا انتقاد کرد.
او افشا کرد: «وقتی کارشناسان سازمان جهانی بهداشت به ایران آمدند ما بجای مشورت با آن‌ها مدام از آن‌ها می‌خواستیم در رسانه‌ها از نظام سلامت ایران تعریف کنند. ما آمار‌های مرگ و میر را از سازمان جهانی بهداشت پنهان کردیم.»زالی تاکید کرد: «کمک‌های جهانی و پزشکان بدون مرز را از فرودگاه برگرداندیم در حالی که اطلاعات چندانی درباره ویروس نداشتیم و از مشاوره‌های بین المللی استفاده نکردیم.»زالی همچنین به این موضوع اشاره کرده است که به خاطر گران بودن واکسن کرونا آن را وارد نکردیم، او افزود: “حتی باید ۲ برابر قیمت بخریم و مردم را واکسینه کنیم. ما ۷۲۰ میلیون یورو خرج رمدسیویر کردیم و این پول را باید خرج واکسن می‌کردیم چطور در تحریم حاضریم تجهیزات نفتی را ۳ برابر قیمت بخریم، ولی در مورد واکسن این کار را نمی‌کنیم.”
فرمانده ستاد کرونا در تهران گفت: «ما فقط برای ۵ روز ذخیره واکسن داریم و نمی‌توانیم سرعت را زیاد کنیم، اگر واکسن زیاد بود ما مراکز را ۲ برابر می‌کردیم.»
او به تندی از وزارت خارجه نیز انتقاد کرد و افزود: «سفیران ما در کشور‌های خارجی بدنبال تأمین واکسن نبودند، با سفیر ژاپن صحبت کردم گفت اصلا سفیر ایران دنبال واکسن نیامده است، این چه دیپلماسی است؟»سخنان زالی در حالی مطرح می‌شود که آمار مرگ و میر روزانه کرونا در کشور از پانصد نفر فراتر رفته است. کشور درگیر شیوع سویه دلتا است و پیک پنجم بیماری را پشت سر می‌گذارد. تاکنون نزدیک به صدهزار نفر بر اثر کرونا در ایران جان باخته‌اند.این اظهارات مقام ارشد بهداشت و درمان کشور بازتاب گسترده‌ای داشت. برخی آن را “اعترافنامه” خواندند و برخی دیگر آن را “افشاگری” دانستند.
کاربران شبکه های اجتماعی این اظهارات را سندی مهم در اثبات ناکارامدی و خطاهای بزرگ در کنترل کرونا و عدم واردات واکسن دانستند. سخنان زالی «خشم» بسیاری از مردم را به دنبال داشته است. عده‌ای هم این پرسش را مطرح می کنند که چرا او حالا پس گذشت ماه‌ها این انتقادات را بیان کرده است. آیا زالی به دنبال «تبرئه» خودش  است.
 شدیدترین واکنش از سوی محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه بود. ظریف با انتشار مطلبی در صفحه اینستاگرام خود به شدت از وزارت بهداشت انتقاد کرد. یادداشت ظریف را هم می‌توان “افشاگرانه” توصیف کرد. ظریف نوشت: «آقایانی که به دستگاه دیپلماسی در مورد واکسن توهین می‌کنند فقط به یک سوال پاسخ دهند: «بیش از ۲۴ میلیون واکسن‌وارداتی تا کنون و بیشتر نیاز‌های تولید داخلی را کدام دستگاه علیرغم تحریم و همه کارشکنی‌ها و… وارد کشور کرده است؟»ظریف با بیان اینکه “نگذارید از سکوت پشیمان شویم”، افزود: «اولین بار چه کسی در دولت بحث کرونا را مطرح کرد؟ چه پاسخی به او داده شد؟ کدام دستگاه پیشنهاد تمهید واردات واکسن از چین را در شهریور گذشته مطرح کرد؟ دقیقا همان کاری که بعد از آن تاریخ امارات (برای سینوفارم) و ترکیه (برای سینوواک) انجام دادند؟ چه کسانی گفتند مردم ما موش آزمایشگاهی نیستند؟»ظریف در ادامه نوشت: «کدام وزیر تولید مشترک واکسن کوبایی با پاستور را در سفرش به کوبا در پاییز سال گذشته کلید زد؟ چرا این قدر زمان تلف شد؟ کدام دستگاه پروفورمای ورود ۲۰ میلیون واکسن از اروپا را رد کرد؟ باز هم بگویم؟»
همچنین برخی دیگر از مقامات وزارت خارجه نیز به سخنان زالی واکنش نشان دادند. رضا زیب دستیار ظریف در توئیتی نوشت: «کاری به نادرستی فاحش برخی آمارها در این مصاحبه ندارم، اما ‎خردِناب می‌گوید هرکس در حوزه صلاحیت خود حرف بزند و هر نهادی یک سخنگو داشته باشد.»
رسول موسوی مدیرکل آسیای جنوبی وزارت امور خارجه نیز در صفحه توئیتر خود درباره سخنان زالی نوشت: «یک روز وزارت بهداشت باید به این سوال پاسخ دهد چرا اعتبار ۱۵۰ میلیون دلاری هند را که با تلاش وزارت خارجه برای واردات دارو تخصیص یافت جذب نکرد؟»انتقادات از وزارت بهداشت به همین جا ختم نشد و رییس اتاق بازرگانی تهران هم وارد گود شد.
مسعود خوانساری در واکنش به اظهارات فرمانده ستاد مقابله با کرونا در تهران در توئیتی نوشت: “فرودین ماه امسال همه مقدمات واردات شش میلیون دوز واکسن را با موافقت ریس جمهور و ستاد کرونای تهران طی کردیم. اما به دلایلی که تا کنون برای ما مشخص نگردیده ، وزارت بهداشت مانع از انجام کار شد.”
در همین راستا رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت، ساعاتی پس از اظهارات  زالی در گفت‌وگویی تلویزیونی به دفاع از دستگاه دیپلماسی پرداخت و اظهار کرد: “برخی کم‌لطفی‌ها و بی‌مهری‌ها به دستگاه دیپلماسی و تولید داخل واکسن انجام می‌شود. روند واکسیناسیون علاوه بر تلاش همکاران ما در نظام سلامت، قطعا مدیون تلاش بسیاری از عزیزان است.”
او افزود: «دستگاه دیپلماسی پیشانی روند تامین واکسن بوده است. نمایندگان جمهوری اسلامی و سفرای ایران در کشورهایی مانند ژاپن و روسیه و چین و کوبا تلاش کردند و امروز نتیجه آن منجر به روند مستمر تامین واکسن کرونا شده است.»در تحولی دیگر پس از بازتاب گسترده سخنان فرماند ستاد کرونا در تهران، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با انتشار اطلاعیه‌ای تاکید کرد که این اظهارات، «به صورت تقطیع‌شده» منتشر شده است. در این اطلاعیه آمده است که سخنان زالی در جلسه «غیررسمی» بیان شده و «به هیچ عنوان این بخش تقطیع‌شده مورد تأیید دکتر زالی نبوده و این نوع انتخاب خاص از برخی صحبت‌های غیر رسمی موجب سوءتفاهم و برداشت نامناسب رسانه‌ای شده است.»
در ادامه این بیانیه تاکید شده است: “این نوع انتشار ناقص و خام که با اهداف خاص غیر علمی و غیر اخلاقی صورت می‌پذیرد به مصلحت ملت شریف ایران نیست و بر تمام ما فرض است در شرایط فعلی از پرداختن به هرگونه حاشیه‌ای پرهیز و تلاش خود را جهت حل مشکلات بیماران کرونایی افزایش دهیم.”
اظهار نظرهای زیادی درباره سخنان علیرضا زالی و واکنش تند ظریف مطرح شده است. بیشتر  واکنش‌ها اشاره به بی‌کفایتی و اشتباهات در کنترل کرونا دارد. عباس عبدی تحلیلگر و روزنامه‌نگار به دفاع از زالی پرداخته و معتقد است که او با دیگر مدیران وزارت بهداشت تفاوت دارد.
عبدی در این رابطه نوشت: «تا آنجا که بخاطر دارم زالی متفاوت از مسئولین وزارت بهداشت حرف می‌زد. حتی در مورد آمار فوتی‌ها نکات متفاوتی می‌گفت. او می‌توانست برود تا یکی مثل وزیر جایگزین او شود. اکنون که می‌داند اوضاع خیلی بد است و او نیز ماندنی نیست روشنتر حرف زده. چنین رفتاری در ساختارهای بسته رواج دارد.»او همچنین معتقد است سخنان زالی و واکنش تند ظریف بیشتر وزارت بهداشت و شخص وزیر را متهم می کند. عبدی نوشت: «لبه تیز سخنان زالی رئیس ستاد کرونای تهران در اصل متوجه وزارت بهداشت بود. فقط یک نکته علیه وزارت خارجه داشت که با پاسخ ظریف مواجه شد که او هم اخبار مهمی را علیه وزارت بهداشت افشا کرد. هر دو علیه نمکی بودند.»