خطر یک درگیری تمام عیار ویرانگر  در خاورمیانه

گروه بین الملل: پس از حمله موشکی و پهپادی گسترده و بی‌سابقه ایران به اسرائیل، هنوز تلاش‌های جهانی برای کاهش تنش و جلوگیری از گسترش این درگیری نظامی ادامه دارد.
همزمان با تشدید تهدید متقابل و تنش لفظی میان ایران و اسرائیل، وزرای خارجه آلمان و بریتانیا، از تل‌آویو خواستند که از اقدام تلافی‌جویانه خودداری کند. روسیه و چین در مقابل دو طرف را به خویشتنداری دعوت کرده‌اند.
دیمیتری پسکوف سخنگوی دولت روسیه گفت که تشدید بیشتر تنش «به نفع کسی نیست» و مسکو معتقد است که همه اختلافات باید از «راه‌های دیپلماتیک» حل و فصل شود.
در اظهارات دیگر، آنالنا بائربوک وزیر امور خارجه آلمان در موضعی متفاوت گفت «پیروزی دفاعی» اسرائیل بر ایران باید با «ابزار دیپلماتیک» تضمین شود و از طرفین خواست از تشدید درگیری‌ها جلوگیری کند. بائربوک همچنین افزود: «اسرائیل به لطف پدافند هوایی قوی خود و تلاش‌های آمریکا، بریتانیا و کشورهای عربی در زمینه دفاعی پیروز شده است.»
پیشتر امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه گفت که هر چه در توان دارد انجام خواهد داد تا اسرائیل را «متقاعد کند با پاسخ به حمله ایران، تنش‌ را تشدید نکند.»
ایران شنبه شب صدها پهپاد و موشک را در پاسخ به حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در سوریه به سمت اسرائیل پرتاب کرد.
 وزیر خارجه بریتانیا هم در اظهارات مشابهی از اسرائیل خواست دست به حمله تلافی‌جویانه نزند.دیوید کامرون گفت: «اگر  در اسرائیل نشسته باشید، به درستی فکر می‌کنید که ما محقیم پاسخ دهیم و این کار را هم می‌کنند. اما ما اصرار داریم که نباید تنش تشدید شود.»
او در پاسخ به این سوال که اگر اسرائیل اقدام تلافی‌جویانه بزرگی علیه ایران انجام دهد، چه پیامدی خواهد داشت، گفت: «در هر اقدامی، همیشه خطر اشتباه محاسباتی وجود دارد.»
 وزیر خارجه بریتانیا در ادامه گفتگوی خود با اسکای گفت «تمرکز باید بر توافق آتش بس در غزه باقی بماند.
پیش از این، گزارش‌هایی منتشر شده است که جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا نیز به بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل گفته است «در صورت تصمیم اسرائیل برای پاسخ نظامی به حمله ایران، نباید انتظار مشارکت آمریکا را داشته باشد.»به گفته این مقام ارشد کاخ‌سفید  بایدن، در این گفتگو تاکید کرده که کابینه جنگ  نتانیاهو باید «استراتژیک و با مداقه کامل» درباره پاسخ تلافی‌جویانه خود فکر کند.

زمان آن فرا رسیده است تا از لبه پرتگاه عقب‌نشینی کنیم
در جلسه شورای امنیت سازمان ملل که برای بررسی حمله ایران به اسرائیل تشکیل شده بود  دبیرکل سازمان ملل متحد گفت که زمان آن فرا رسیده است تا از لبه پرتگاه عقب‌نشینی کنیم.  آنتونیو گوترش به شورای امنیت گفت که مردم خاورمیانه با خطر یک درگیری تمام عیار ویرانگر روبرو هستند.
گیلاد اردان، سفیر اسرائیل در سازمان ملل متحد،خم گفت که حملات موشکی ایران از خطوط قرمز عبور کرده و اسرائیل حق خود را برای تلافی محفوظ می‌داند و سفیر ایران در سازمان ملل گفت که حمله شنبه شب تهران، اقدام دفاع از خود بود.
سفیر ایران در سازمان ملل متحد  با انتقاد از همکاری فرانسه، بریتانیا و آمریکا در ساقط کردن موشک‌ها و پهپادهای شلیک شده از داخل ایران به سوی خاک اسرائیل، گفت حمله  این کشور که با شلیک بیش از ۲۰۰ موشک کروز و بالستیک و پهپاد صورت گرفت، «حق قانونی» این کشور مطابق اصل ۵۱ منشور سازمان ملل متحد بوده است.
سفیر ایران همچنین در جلسه شورای امنیت که به درخواست اسرائیل برگزار می‌شد گفت: «ایران هیچ قصدی برای درگیری با آمریکا در منطقه ندارد. ما تعهد خود را به صلح با اعمال خویشتنداری نسبت به مشارکت ارتش آمریکا در رهگیری پهپادها و موشک‌های ایرانی به سمت اهداف نظامی در سرزمین‌های اشغالی فلسطین نشان دادیم. این نشان‌دهنده تعهد ما به تنش‌زدایی و اجتناب از گسترش درگیری است. با این حال، اگر ایالات متحده عملیات نظامی علیه ایران، شهروندان یا امنیت و منافع آن را آغاز کند، جمهوری اسلامی از حق ذاتی خود برای پاسخگویی متناسب استفاده خواهد کرد.»
در جلسه شورای امنیت سفرای چندین کشور عضو دیگر هم مواضع خود را اعلام کردند و در حالی که روسیه، چین با اشاره به هدف قرار گرفتن ساختمان کنسولگری ایران در دمشق و جلوگیری آمریکا از تصویب قطعنامه آتش‌بس فوری در غزه، سعی داشتند حمایت قاطع کاخ سفید از اسرائیل را زمینه ساز تشدید بحران خاورمیانه ارزیابی کنند، از همه طرف‌ها خواستند که با خویشتن‌داری از گسترش درگیری‌ها پرهیز کنند.سفیر کره‌جنوبی در این جلسه حمله موشکی و پهپادی ایران به اسرائیل را محکوم کرد. هر چند سفیر سوئیس به هر دو حمله نظامی یعنی حمله هوایی اول اوریل به کنسولگری ایران در دمشق و حمله شب گذشته ایران در پاسخ به آن اشاره کرد و خواستار توقف درگیری شد.

انتقاد از پادشاه اردن برای هدف قرار دادن پرتابه‌های ایران
حمله تلافی‌جویانه ایران به اسرائیل واکنش‌های گسترده‌ای در میان کاربران مسلمان و حامیان فلسطینیان برانگیخته و همزمان انتقادهای بسیاری متوجه ملک عبدالله، پادشاه اردن کرده است که کشورش در عملیات پدافندی علیه موشک‌ها و پهپادهای ایران به کمک اسرائیل آمد؛ کشوری که تا چندی پیش خود و همسرش به دلیل جنگ غزه به صریح‌ترین شکل از آن انتقاد می‌کردند.
در جریان حمله ایران به اسرائیل، اردن که همسایه اسرائیل است، شماری از پهپادها و موشک‌هایی را که وارد حریم هوایی این کشور شده بود،‌ رهگیری کرد. در بیانیه دولت اردن آمده است که این اقدام برای تامین امنیت شهروندان این کشور صورت گرفت.
ملکه رانیا، همسر ملک عبدالله دوم پادشاه اردن پس از جنگ در غزه بارها علیه اسرائیل به تندی موضع‌ گرفته و حتی به صراحت این کشور را به نسل‌کشی متهم کرده است. ملک عبدالله هم بارها به ضرورت آتش‌بس در غزه تاکید کرده بود و شخصا در عملیات ارسال کمک‌های هوایی به مردم غزه شرکت کرده بود. گروهی از کاربران مسلمان در شبکه‌های اجتماعی از پاکستان گرفته تا لبنان، حالا آنها را به «دورویی و نفاق» متهم می‌کنند.
بعضی از کاربران خشمگین در شبکه اجتماعی با خطاب قرار دادن حساب کاربری ملک عبدالله در ایکس، او را «مایه شرمندگی تمامی جهان اسلام» می‌خوانند. گروهی دیگر با رد توضیح مقامات اردن در «تامین امنیت شهروندانش»، نوشته‌اند که ملک عبدالله با تصمیم رهگیری و انهدام موشک‌ها و پهپادهای ایرانی که به مقصد اسراسیل از آسمان اردن می‌گذشتند، «پیروی از دستورات» آمریکا و اسرائیل را بر امنیت شهروندانش اولویت داده است.
همزمان رسانه‌های رسمی ایران با اشاره به همکاری اردن با آمریکا، بریتانیا و فرانسه برای رهگیری پرتابه‌های ایران از قول «منابع آگاه» نوشتند که اگر اردن «در اقدام احتمالی اسرائیل همکاری کند، هدف بعدی خواهد بود.»وزیر خارجه اردن در واکنش، سفیر ایران را به دلیل اظهارات این کشور که مداخله در امور داخلی خوانده شده، احضار کرد.
وزیر خارجه اردن پیشتر گفته بود که باید مانع تشدید تنش‌ها در منطقه شد، چرا که این «می‌تواند کل منطقه را به ورطه جنگ بکشاند.»

آلمان سفیر ایران را احضار کرد
سخنگوی وزارت خارجه آلمان اعلام کرد که این کشور صبح روز دوشنبه سفیر جمهوری اسلامی در برلین را احضار کرد.
احضار سفیر جمهوری اسلامی پس از احضار سفیر آلمان در تهران به وزارت خارجه ایران صورت گرفته است.وزارت خارجه جمهوری اسلامی روز یکشنبه سفرای بریتانیا، فرانسه و آلمان را احضار کرد تا از آنچه به عنوان «موضع غیرمسئولانه» آنها در قبال حملات جمهوری اسلامی به اسرائیل خواند، انتقاد کند.این سه کشور اروپایی حمله پهپادی و موشکی جمهوری اسلامی به اسرائیل را محکوم کرده بودند.این سه کشور اروپایی همچنین عضو گروه هفت هستند که رهبران آن روز یکشنبه به صورت ویدیویی درباره حمله جمهوری اسلامی به اسرائیل تشکیل جلسه دادند.

رهبر اپوزیسیون اسرائیل نتانیاهو را  متهم کرد
یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون، بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل را به از بین بردن قدرت بازدارندگی اسرائیل متهم کرد و گفت که او و دولتش به تهدیدی برای اسرائیل تبدیل شده‌اند.
حزب حاکم لیکود در واکنش به انتقادات لاپید از نتانیاهو اعلام کرد که لاپید در دوره نخست وزیری توافقنامه «شرم‌آوری» با حزب‌الله امضا کرد.
لیکود همچنین از لاپید انتقاد کرد که همزمان با حمله جمهوری اسلامی به اسرائیل ترجیح داد در خارج از کشور بماند و بنابراین «در جایگاهی نیست که موعظه کند».

قرار داشتن خاورمیانه در لبه پرتگاه
 مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا  از “قرار داشتن خاورمیانه در لبه پرتگاه” سخن گفت و اسرائیل و جمهوری اسلامی را به تنش‌زدایی فراخواند. 
جوزپ بورل تصریح کرد: «ما در لب پرتگاه ایستاده‌ایم و باید از آن فاصله بگیریم. ما باید ترمز را بکشیم و از دنده عقب استفاده کنیم.»بورل در حالی که باور دارد اسرائیل به حملات بی‌سابقه ایران پاسخ خواهد داد ابراز امیدواری کرده که پاسخ اسرائیل به تنش و درگیری دامن نزند.او در این رابطه خاطرنشان کرد که “شکافی عمیق” در بین احزاب دولت ائتلافی وجود دارد؛ میان تندروهایی که خواهان انتقامی سخت هستند و فراکسیونی که “میانه‌رو و خرمندتر” است.
بورل افزود: «این فراکسیون هم خواهان اقداماتی تلافی‌جویانه است، اما به شکلی که دیگر جای پاسخ نگذارد.»
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با اشاره به برنامه اتمی جمهوری اسلامی گفت: «این به نفع همه است که ایران به قدرتی اتمی بدل نشود و در خاورمیانه صلح برقرار گردد.»

تأکید اولاف شولتس بر لزوم تنش‌زدایی
در چارچوب واکنش‌های کشورهای غربی اولاف شولتس، صدراعظم آلمان نیز از اسرائیل خواست تا در راه تنش‌زدایی عمل کند.
او خنثی‌کردن حملات موشکی و پهپادی ایران به اسرائیل توسط نیروهای این کشور و پشتیبانی شریکان بین‌المللی اسرائیل را تحسین‌برانگیز خواند، اما در عین حال بر لزوم تنش‌زدایی تأکید کرد. شولتس گفت: «این موفقیتی بوده که بهتر است از دست نرود. به همین خاطر توصیه ما این است که در راه تنش‌زدایی گام برداشته شود.»

اختلاف نظر بر سر نحوه مواجهه با حمله ایران
در پی حمله موشکی و پهپادی ایران به خاک اسرائیل، سیاستمداران سابق و فعلی این کشور بر سر نحوه واکنش مناسب اختلاف نظر پیدا کرده‌اند.
در حالی که گروهی از اعضای کابینه و مقامات پیشین از کابینه جنگ خواسته‌اند تا با قدرت به حمله ایران به اسرائیل واکنش نشان دهد، گروهی دیگر خواستار رویکردی متعادل با هدف اجتناب از تشدید تنش شده‌اند.نفتالی بنت، وزیر دفاع و نخست‌وزیر سابق اسرائیل، با انتشار پستی در شبکه اجتماعی ایکس دفع حملات موشکی و پهپادی ایران را برای پیروزی کافی ندانسته و گفته برگشت بازدارندگی تنها با تحمیل «هزینه‌ای دردناک» به ایران ممکن خواهد شد.
 بنت با رد این ادعا که مقامات تهران قصد حمله‌ای «نمایشی و کنترل‌شده» را داشته‌اند، نوشت: «وقتی برای زدن اسرائیل همزمان ۳۵۰ پرتابه شلیک می‌کنید و از سه نوع سلاح اساسی متفاوت شامل موشک‌های کروز، موشک‌های بالستیک و پهپاد بهره می‌گیرید این یعنی شما به دنبال نفوذ به دفاع اسرائیل و کشتن اسرائیلی‌ها هستید.»
نخست‌وزیر سابق اسرائیل همچنین نوشت: «ما از کسی نمی‌خواهیم که برای ما بجنگد. ما کار را انجام خواهیم داد، اما انتظار داریم که متحدان‌مان از ما حمایت کنند.»
اظهارات نفتالی بنت در حالی است که پیشتر بنی گانتز، وزیر کابینه جنگ،  واکنش فوری از سوی اسرائیل را رد کرده بود.
 گانتز گفت: «در مواجهه با تهدید ایران، ما یک ائتلاف منطقه‌ای می‌سازیم و هزینه آن را با روش مناسب و در زمان مناسب به ایران تحمیل می‌کنیم. با این روش در برابر میل دشمنان جهت آسیب رساندن به ما، متحدتر و قوی‌تر می‌شویم».
در واکنش به اظهارات بنی گانتز، ایتامار بن گویر وزیر امنیت ملی اسرائیل گفت که تنها راه ایجاد بازدارندگی کنار گذاشتن «خویشتن‌داری و تناسب» است. وی اضافه کرد که این مفاهیم «در ۷ اکتبر از دنیا رفتند». 

تصمیم بایدن پس از پاسخ نظامی ایران به اسرائیل
نشریه پولیتیکو نوشت: جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، عمداً پس از حملات ایران علیه اسرائیل در تعطیلات آخر هفته، در معرض دید عموم قرار نگرفت، به این امید که غیبت او در کانون توجهات به کاهش تنش‌ها کمک کند. در ادامه این مطلب آمده است:  دستیاران کاخ سفید  درباره ایده ایراد سخنرانی عمومی بایدن پس از حمله تهران به اسرائیل، بحث کردند.  به گفته شش مقام، در حالی که گفتگو‌ها در جریان بود، هیچ برنامه فوری برای بایدن جهت سخن گفتن با مردم آمریکا در مورد درگیری در خاورمیانه وجود نداشت. دو تن از این مقامات گفتند که مشاوران ارزیابی کردند که اقداماتی مانند یک سخنرانی تلویزیونی، احتمالا تنش‌ها را تشدید می‌کند و ممکن است تهران را تحریک کند.
 یکی از این مقامات گفت: سخنرانی رئیس جمهور، تنش را افزایش می‌داد. این چیزی است که باید از آن اجتناب کرد. ” چنین رویکردی با نحوه عملکرد بایدن در سراسر منازعات اخیر در خاورمیانه که بلافاصله پس از حمله حماس به اسرائیل در اکتبر آغاز شد، سازگار است. اما در بعضی مواقع این تصور را نیز بر جای گذاشته است که او به جای استفاده از اختیارات خود برای تاثیر گذاری بر رویدادها، اسیر رویداد‌ها است. بایدن – در بیانیه‌های عمومی و تماس‌های خصوصی – به صراحت گفته است که ایالات متحده به حمایت از دفاع اسرائیل ادامه خواهد داد. او اقدامات ایران را محکوم کرده و بر اتحاد آمریکا و اسرائیل تاکید کرده و اختلافاتی را که با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر بنیامین نتانیاهو بر سر جنگ غزه دارد، باز نکرده است.
 بلافاصله پس از اکتبر در ۷ حمله، بایدن نتانیاهو را در آغوش گرفت و سپس یک سخنرانی ملی ایراد کرد که به طور گسترده به عنوان یکی از حمایت آمیز‌ترین سخنرانی‌های یک رئیس جمهور در آمریکا از تل آویو به حساب می‌آمد.
 از آن زمان، او تا حد زیادی از منازعه خود را کنار کشیده است. در حالی که به حمایت از اسرائیل ادامه داده، اما همچنین به طور خصوصی نسبت به نحوه جنگ انتقاد کرده است. اقدام بایدن به محکومیت علنی رهبری اسرائیل به دلیل کشتار هزاران غیرنظامی در غزه اغلب به صورت پاسخ به یک سوال از سوی یک خبرنگار یا متن مطبوعاتی پس از تماس با نتانیاهو بوده است.
 حملات ایران در آخر هفته وضعیتی را که رئیس جمهور با آن دست به گریبان است پیچیده‌تر کرده است. دستیاران کاخ سفید می‌گویند بایدن اکنون بر ایجاد یک مسیر دیپلماتیک رو به جلو متمرکز است، با هدف مهار واکنش گسترده‌تر اسرائیل و در عین حال مهار ایران در هماهنگی با متحدان.

تهران  پس از آغاز حملات، به آمریکا پیام داد
 یک رسانه انگلیسی در گزارشی به موضوع اخطار ایران به شرکای منطقه‌ای و آمریکا پیش از پاسخ‌تلافی‌جویانه شنبه‌شب خود به اقدامات اسرائیل پرداخته و مطرح کرد که آمریکا مدعی شده است برخلاف اظهارات ایران، پیش از این حمله از آن بی‌اطلاع بوده است.
«حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در واکنش به این حمله گفت: در پیامی که به دوستانمان در کشورهای منطقه دادیم، از ۷۲ ساعت قبل از عملیات اطلاع دادیم که پاسخ ایران در قالب دفاع مشروع قطعی و مسلم است، بنابراین ما امنیت همسایگان و منطقه را امنیت جمهوری اسلامی ایران می‌دانیم.
با این وجود، یکی از مقامات ارشد دولت آمریکا اظهارات وزیر امور خارجه ایران را رد کرده و گفت که واشنگتن از طریق سوئیس با ایران در ارتباط بود اما ۷۲ ساعت پیش از این حمله اخطاری دریافت نکرده بود.او مدعی شد: این واقعا صحت ندارد. آن‌ها اخطار ندادند و چیزی مبنی بر این نگفتند که «اهداف این‌ها خواهد بود، پس تخلیه‌شان کنید.»
این مقام آمریکایی در ادامه با بیان این که تهران تنها پس از آغاز حملات به آمریکا پیام داد، ادعا کرد که قصد ایران این بود که این حملات «به شدت ویرانگر» باشند.
او درباره ادعای خود توضیح داد که «ما در حالی که این(حمله) در حال انجام بود، پیامی از طریق سوئیس از ایرانی‌ها دریافت کردیم. به طور کلی، این پیام این بود که پس از (این حمله) کارشان به پایان می‌رسد اما عملیات هنوز ادامه داشت. این پیامی بود که به ما دادند.