مرگ، بهتر از فقر و نداری است

گروه اقتصادی: کولبری به دلیل نداشتن جایگاهی در قوانین کار، غیرقانونی محسوب می‌شود، به همین دلیل کولبران از حقوق و مزایای قانونی همچون بیمه تأمین اجتماعی و بازنشستگی محروم هستند. این محرومیت در حالی رخ داده که هر ساله بسیاری از آنها بر اثر سرما، سقوط از کوه یا تیراندازی نیروهای مرزی جان خود را از دست می‌دهند.

به گزارش ایلنا،بسیاری از  کولبران تحصیلات عالیه دارند و برخی از آنها از فرزندان شهدا و جانبازان هشت سال دفاع مقدس هستند. آنها می‌گویند بیش از ۱۰ سال است که به این فعالیت مشغولیم بدون اینکه از سوی مسئولان حمایت خاصی از ما صورت بگیرد.

کولبران به اتفاق آرا، این روش امرار معاش را مناسب نمی‌دانند اما می‌گویند بخاطر اینکه مناطق مرزی غرب کشور، محدودیت های زیرساختی فراوانی دارد و صنایع و واحد‌های تولیدی مناسبی برای اشتغالزایی وجود ندارد مجبور به کولبری هستیم. از طرفی هم با توجه به شرایط جغرافیایی منطقه، کشاورزی در آن ناچیز است و دامپروری هم به دلیل نبود تسهیلات و حمایت‌های دولتی نمی تواند اشتغالزایی چندانی داشته باشد بنابراین رفتن به سمت کولبری یا در نهایت مهاجرت به شهرهای دیگر  برای کسب درآمد تنها راه پیش‌روی بسیاری از  مردم در این منطقه است.

نتیجه ساماندهی بازارچه‌های مرزی را در عمل ندیدیم
برای شنیدن مطالبات کولبران از دولت جدید به سراغ آنها رفتیم. یکی از کولبران که اهل جوانرود است به ایلنا گفت: با وجود سن بالا و ابتلا به بیماری‌های ارتوپدی مانند آرتروز و داشتن تحصیلات عالی در حوزه اکوتوریسم، ناچار به کولبری هستم و بارها به دلیل سختی شرایط، مجروح شده‌ام.این شهروند که نخواست نامش منتشر شود، درباره طرح‌های ساماندهی کولبری و بازارچه‌های مرزی که دولت به تصویب رسانده، گفت: “طرح‌هایی برای ساماندهی کولبری در نظر گرفته شده، اما تاکنون نتیجه‌ عملی مشاهده نشده است.”

وی افزود: به گفته رسانه ها طرح های برای ساماندهی کولبری از سوی مسئولان در نظر گرفته شده است هرچند تا کنون نتیجه آن را ندیده‌ایم اما بر اساس همین شنیده ها نیز از مسئولین ذیربط، فرماندار و نماینده مردم پاوه و اورامانات در مجلس تشکر می‌کنیم که مشکلات بازارچه مرزی جوانرود و قشر کارگر و کشاورزی را پیگیری می کنند، زیرا رونق گرفتن و ساماندهی بازارچه مرزی می تواند به معیشت مردم کمک ویژه ای کند.

وی معتقد است منطقه اورامانات یکی از بکرترین مناطق غرب کشور است که می تواند در زمینه توریسم حرف های بسیاری برای گفتن داشته باشد و بدون شک اگر توریسم و صنعت گردشگری در این منطقه رونق بگیرد و شکوفا شود بدون شک بسیاری از مشکلات و معضلاتی بیکاری حل خواهد شد و کمتر کسی به سمت فعالیت خطرناک و بدون پشتوانه کولبری مشغول خواهد شد.

این شهروند جوانرودی نقش رسانه ها در رونق گرفتن صنعت توریسم در این منطقه را بسیار مهم تلقی کرد و افزود: اگر رسانه ها بطور ویژه بر پتانسیل های گردشگری این منطقه تاکید داشته باشند و این منطقه زیبا را به مردم ایران و جهان معرفی کنند قطعا می توان امید داشت که این صنعت در درآمد  به حل مشکلات معیشتی مردم کمک شایانی خواهد کرد.

وی تصریح کرد: کولبری یکی از سخت‌ترین مشاغل است که علاوه بر اینکه بعنوان یک شغل ثابت به آن نگاه نمی شود بلکه خطرات بی شماری را برای فعالان آن در پی خواهد داشت که نمونه های بسیار زیادی را در طول سال شاهد هستیم و در شرایط آب و هوایی بسیار سخت کولبران مجبور به انجام این کار پر زحمت و بدون آینده هستند.

این شهروند یکی از راه های جایگزین کوتاه مدت برای کولبری را قانونی کردن این فعالیت و دادن برگ سبز به فعالین کولبری دانست و خاطر نشان کرد: اگر طرح‌های توریستی و ساماندهی بازارچه های مرزی زمان بر است مسئولان می‌توانند با قانونی کردن هرچند محدود کولبری در کوتاه مدت به معیشت کولبران کمک کنند زیرا کولبران کالاهایی را جابجا می کنند که نمونه های مشابه آن در کشور یا وجود ندارد یا بسیار کم ولی با کیفیت است، از جمله لاستیک خودرو، لوازم خانگی با کیفیت و لباس‌های تاناکورا که به علت محدود بودن و تعداد کم آنها به اقتصاد مملکت و تولیدات داخلی ضرری نیز نمی رساند.

وی در خصوص شایعات و اخبار اشتباه در خصوص حمل سلاح و محصولاتی که برای امنیت کشور خطر دارند گفت: به هیچ عنوان این ادعاها صحت ندارد و کولبران فقط به وارد کردن محصولاتی که اشاره کردم مشغول هستند و سلاح و محصولات غیر مجاز قطعا به وسیله قاچاقچیان حرفه ای وارد کشور می‌شود که خوشبختانه نیروهای مرزبانی و امنیتی اشراف کاملی بر جلوگیری از ورود این محصولات به کشور دارند و باید از این عزیزان مرزبان قدردانی کرد.

مهمترین راهکار توسعه صنعت گردشگری است
وی بسیاری از کولبران را افراد تحصیلکرده و فاقد شغل عنوان کرد و گفت: اکثر کولبران افراد شناخته شده ای هستند که حتی نیروهای مرزبانی نیز آنها را به خوبی می‌شناسند و هیچگونه سابقه بدی ندارند، و فقط شهروندان عادی هستند که برای امرار معاش خانواده شان با درآمدهای ناچیز فعالیت می کنند و بدون شک اگر مسئولان طرح های جایگزین و ساماندهی‌های لازم را انجام دهند هیچ یک از این افراد جان خود را به خطر نمی اندازند و این فعالیت را انتخاب نمی‌کنند.

وی با اشاره به انتخاب دکتر پزشکیان به عنوان رئیس جمهور کشور گفت: نه تنها مردم مناطق مرزی بلکه مردم کل کشور از رئیس جمهور تقاضا دارند که اولویت خود را درمان اقتصاد بداند و به فکر معیشت مردم و رفع مشکلات اقتصادی کشور باشد و در راستای همین اولویت، نگاه ویژه ای به مناطق مرزی خصوصا اورامانات که سرشار از پتانسیل های بی نظیر همچون گردشگری و بازارچه های مرزی است داشته باشند که به نظر من مهمترین راهکار همان توسعه صنعت گردشگری است.

طبق گفته های این شهروند جوانرودی اگر زمینه های توسعه توریسم خصوصا در بعد شناسایی و رسانه ای کردن و همچنین ایجاد زیر ساخت های گردشگری در منطقه اورامانات و از طرفی ساماندهی بازارچه های مرزی شکل بگیرد قطعا معضل بیکاری و به تبع آن فعالیت کولبری حل خواهد شد و مردم مناطق مرزی می توانند به درآمد و رفاه نسبی برسند.

فقر و بیکاری گریبانگیر بسیاری از مردم مناطق مرزی شده است
کولبر دیگری که خود را محمد صالح رضایی  معرفی می کند به ایلنا می‌گوید: ما از شهردار، فرماندار و مسئولان محلی گلایه داریم که دارند از محل فعالیت کولبران مبالغ زیادی کسب می کنند اما این مبالغ را در راستای ساماندهی کولبران و کمک به معیشت آنها خرج نمی کنند، بعنوان مثال مبالغی که برای کمک به خانوارهای یکی از محرومترین شهرستان‌های مرزی باید پرداخت کنند، هیچ موقع پرداخت نمی‌شود و در موارد بسیار نادر بصورت نیمه تمام مبالغی در حدود سالانه ۱۶۰ هزار به خانوارها و حتی خانوارهای ۵ نفره به بالا پرداخت می‌کنند که در مقابل مبالغی که در قبال تمدید کارت بازرگانی دریافت می‌کنند بسیار ناچیز است و از مسئولین ذیربط تقاضا داریم در این خصوص پیگیری های لازم را بعمل آورند.

وی ادامه داد: از طرف دیگر به دلیل دوری شهرستان ها و روستاهای مرزی از مرکز استان و نبود زیر ساخت‌های مناسب جاده‌ای به این شهرستان ها، مواد خصوصا میوه و تره بار به سختی در این مناطق یافت می شود و اگر هم این مواد وجود داشته باشد بعضاً هم بی کیفیت است و هم با قیمت های بالا در اختیار شهروندان قرار می‌گیرد که این مشکلات بر معیشت خانوارهای فقیر این مناطق تاثیرات منفی زیادی می‌گذارد.

وی در پاسخ به سئوال خبرنگار ایلنا در خصوص اینکه چرا با وجود خطرات فراوان و بعضاً جانی هنوز عده زیادی از مردم مرزنشین به کولبری مشغول هستند، می‌گوید « مرگ، از فقر، نداری و فسادی  که مردم ممکن است با آن  دست و پنجه نرم  کنند بهتر است » بنابراین ما ترجیح می دهیم که در این راه جان مان را از دست بدهیم اما زندگی شرافتمندانه هرچند حداقلی را برای خانواده های مان تامین کنیم.

یک صدم از رفاه و آسایش فرزندان تان را برای بچه‌های ما هم فراهم کنید
محمد صالح می گوید بدون شک اگر شغلی ثابت و آینده دار داشته باشیم که بتوانیم  مایحتاح اولیه خانواده های مان را فراهم کنیم به هیچ عنوان به کولبری ادامه نخواهیم داد اما متاسفانه مناطق مرزی از دید مسئولان عمداً یا سهواً دور مانده است و فقر و بیکاری گریبانگیر بسیاری از مردم حتی جوانان تحصیل کرده و مجرد شده است و چاره ای جز این فعالیت مشقت بار نداریم.

این جوان مرزنشین که دارای ۳ پسر و ۴ دختر دانش آموز است، تاکید می کند که کولبران به هیچ عنوان قاچاقچی نیستند و در واقع قاچاقچی اصلی کارفرمایان با نفوذ و گردن کلفتی هستند که با مبالغ ناچیز و سوءاستفاده از موقعیت معیشتی ما بدون اینکه قانون گریبان آنها را بگیرد از کولبران بعنوان حمال و بارکش استفاده می کنند.

صالح با حسرتی که همراه با بغض فروخفته در گلویش که غرورش اجازه فوران آن به چشم هایش را نمی دهد می گوید فرزندانم را در سخت‌ترین شرایط بزرگ می‌کنم اما اجازه  نخواهم داد که به این فعالیت سخت و کشنده مشغول شوند و تنها انتظار و درخواست من از مسئولین این است، « ما که زندگی مان را در سایه بی توجهی شما  باختیم حداقل کاری کنید یک صدم رفاه و آسایشی را که برای فرزندان  شما فراهم است برای فرزندان ما هم وجود داشته باشد »

من با هفت بچه مستاجر هستم و به دلیل نبود درآمد کافی حتی توان خرید میوه های بی کیفیت را ندارم اما این عادلانه نیست کسانی که توان یک روز زندگی و مشقت های مردم مرزنشین را ندارند در بهترین شرایط زندگی کنند و از حال ما خبر نداشته باشند.

در مناطق مرزی غرب کشور اشتغال پایدار نداریم/طرح های مقطعی ناکارآمد هستند
به سراغ دو تن از مسئولان رفتیم تا حرف های آنها را هم بشنویم؛ از اینکه چرا وضعیت کولبران به‌رغم وعده های داده شده هیچگاه بهبود نمی‌یابد؟! چرا بازارهای مرزی هنوز سرو سامان پیدا نکرده است و بسیاری چراهای دیگر…

رستگار یوسفی نماینده پاوه و اورامانات  کولبری را ناشی از بیکاری و عدم وجود صنایع و اشتغال پایدار می‌داند و معتقد است، باید این واقعیت را بپذیریم که در مناطق مرزی غرب کشور اشتغال پایدار و صنایع بسیار کم است و بسیاری از مردم مرز نشین که توانایی امرار معاش حداقلی به وسیله مشاغل قانونی و کسب و کار حتی در بازارچه های مرزی را ندارند و از طرفی هم زمین یا مکان مناسب برای کشاورزی در اختیار ندارند مجبور به روی آوردن به فعالیت کولبری هستند که با وجود اینکه درآمد ناچیز و خطرات فراوانی دارد اما مجبور به انجام آن هستند.

نماینده اورامانات تصریح کرد: در دولت شهید رئیسی و با پیگیری‌های صورت گرفته قانونی تحت عنوان « قانون ساماندهی و نظارت بر تجارت مرزی با تاکید بر کولبری و ملوانی » به دست اندرکاران و مسئولان استان های مرزنشین ابلاغ شد اما متاسفانه با مسائل و اتفاقات پیش آمده و شهادت رئیس جمهور و همراهان ایشان و به دنبال آن بحث انتخاب رئیس جمهور جدید، این قانون مسکوت ماند، هر چند اقداماتی در هفته های اخیر انجام گرفته است اما کافی نیست و ما پیگیر اجرای این قانون از سوی دولت جناب آقای دکتر پزشکیان رئیس جمهور هستیم و امیدواریم این آیین نامه بطور جدی انجام بگیرد و ظرف مدت پیش بینی شده ۵ ساله به اهداف و نتایج مورد نظر که نهایتا به معیشت و ایجاد اشتغال پایدار برای مرزنشینان عزیز منجر خواهد شد عملیاتی و اجرایی شود.

نماینده مردم اورامانات بر این نکته تاکید دارد که باید این واقعیت را قبول کنیم که استان کرمانشاه یک استان محروم است و اتفاقات سال های اخیر خصوصا زلزله و کرونا سبب از بین رفتن بسیاری از مشاغل و  افزایش مشکلات معیشتی برای مردم شده است بنابراین باید دولت نگاه ویژه ای به معیشت مردم مرزنشین داشته باشد که امیدواریم این نگاه با پیگیری‌های نمایندگان مجلس استان کرمانشاه با انجام اقدامات مفید و اشتغالزا خصوصا برای کولبران همراه باشد تا شأن و منزلت این مردم شریف بواسطه داشتن شغل پایدار و آینده ای روشن حفظ شود.

آمار دقیقی از تعداد کولبران وجود ندارد
 یوسفی معتقد است: در شهرستانی مانند ثلاث باباجانی شغل پایدار چندانی وجود ندارد و با وجود اینکه بازارچه و مرز رسمی شیخ صله در این شهرستان وجود دارد اما این بازارچه هم نتوانسته است اشتغال پایداری را ایجاد کند و برخی طرح‌های ساماندهی این مرز و بازارچه نتیجه بخش نبوده است و پس از چند ماه از آغاز اجرای طرح ها با شکست روبرو شده اند و نیمه تمام مانده است.

یوسفی طرح های مقطعی را ناکارآمد ارزیابی می کند و می گوید: این طرح ها نمی‌توانند اشتغال دائم و پایدار را برای مردم این منطقه ایجاد کند و باید طرح های جایگزین و کارشناسی شده مانند همین قانون ساماندهی  انجام بگیرد و از طرفی موضوع دیگر که  از نظر بسیاری از کارشناسان پایدارترین موضوعی که دولت می‌تواند بر روی آن تمرکز کند بحث « سامانه گرمسیری » است که می تواند با استفاده حداکثری از آن دو هزار هکتار از اراضی دشت حر این منطقه  را که می تواند در هر هکتار  حداقل یک شغل ایجاد کند را هرچه سریعتر عملیاتی کند.

وی افزود: از طرفی هم دامداری و دامپروری می تواند به ایجاد اشتغال پایدار بینجامد که در این مورد نیز باید دولت با تخصیص تسهیلات و اعتبارات کم بهره بانکی مورد نیاز و ایجاد واحد‌های دامپروری کوچک برای خانوارها و کارجویان علاقمند ، زمینه های  اشتغال پایدار را فراهم سازد.

نماینده پاوه و اورامانات در پاسخ به تعداد و آمار کولبران این مناطق می گوید: هرچند پایشی برای بدست آوردن تعداد کولبران مناطق مرزنشین صورت گرفته است اما آمار دقیقی از تعداد آنها وجود ندارد و فقط باید گفت با توجه به محرومیت استان کرمانشاه و خصوصا مناطق مرزی استان هر کسی که توانایی انجام فعالیت های سخت و نیمه سخت را دارد ولی شغل مناسبی ندارد به کولبری مشغول است تا حداقل معیشت را برای خود و خانواده اش فراهم سازد. بنابراین تنها راه جلوگیری از این فعالیت سخت و طاقت فرسای کم درآمد که می تواند به اقتصاد مملکت نیز آسیب وارد کند ایجاد اشتغال پایدار  با تاکید بر سامانه گرمسیری و استفاده حداکثری از این ظرفیت که از سد داریان تا ازگله را پوشش می‌دهد و توسعه کشاورزی، باغداری در سطوح پرشیب منطقه، دامپروری و پرورش آبزیان است که می‌تواند به معیشت مردم مرزنشین کمک کند.

هنوز هم موضوع ساماندهی کولبران به نتیجه مطلوب نرسیده است
مدیر کل دفتر امور امنیتی و انتظامی استانداری کرمانشاه هم گفت: خوشبختانه دولت از سال ۹۵ بطور جد اقداماتی برای ساماندهی کولبران و پیشه وران انجام داد و در حال حاضر هم به کمک استانداری قوانین مصوب شد و قرار بر این شد تخفیفات بازرگانی به این مرز نشینان تا شعاع ۲۰ کیلومتر مرزی داده شود.

وی افزود: این اقدامات باعث خواهد شد علاوه بر اینکه کمکی به معیشت کولبران شود به امنیت مرزها بصورت مردم محور  نیز کمک خواهد کرد اما به هر دلیلی که متصور می‌شود، متاسفانه نتوانسته‌ایم ساماندهی مشخصی ایجاد کنیم و البته مرزنشینان هم همکاری‌های لازم را انجام نداده‌اند که در قالب تعاونی‌ها فعالیت کنند و به همین خاطر است که هنوز هم موضوع ساماندهی کولبران به نتیجه مطلوب نرسیده است.

وی گفت: در یکی دو سال اخیر، استانداری کرمانشاه در این زمینه بسیار تلاش کرد و برنامه ریزی استانی در بحث ساماندهی کولبران انجام گرفت و با شورای تامین استان، فرماندهی مرزبانی و سپاه نبی اکرم (ص) استان همکاری‌های انجام گرفت که پس از تایید وزارت کشور در اولین اقدام از شهرستان ثلالث باباجانی شروع به کار کردیم. در این شهرستان تا حدودی افرادی که به اینگونه فعالیت ها مشغول هستند، شناسایی شدند و اقداماتی انجام گرفت و تقریبا کار استارت خورد.

پورهاشمی تاکید کرد: قبل از این هم لایحه ای از سوی وزارت کشور تحت عنوان « قانون ساماندهی و نظارت بر تجارت مرزی با تاکید بر کولبری و ملوانی » تصویب شده بود که تحت این لایحه باید اشتغال پایدار مرزنشینان از محل خود درآمدهای حاصل از این طرح به معیشت مرزنشینان کمک شود. طبق آمارها درآمدهای حاصل از کولبری چیزی حدود ۱۰ درصد واردات و صادرات کشور است و می توان گفت رقم بالایی است و اگر این تجارت ساماندهی شود بطور قطع می توان اشتغال پایدار را در مرزها شاهد باشیم و بساط کولبری و تجارت غیر قانونی برچیده خواهد شد.

وی افزود: چون این طرح یک قانون کشوری بود باید طرح های استانی را متوقف می‌کردیم و بر اجرای این قانون متمرکز می‌شدیم بنابراین در راستای اجرای این لایحه هم اکنون مسئولان ذیربط مشغول به کار هستند و امیدواریم این اقدامات سرعت بیشتری بگیرد و در آینده ای نزدیک شاهد ایجاد اشتغال پایدار برای مرزنشینان باشیم.

ممانعتی برای واردات مواد اولیه کارخانه‌ها و قطعات صنایع از سوی کولبران وجود ندارد
مدیر کل دفتر امور امنیتی و انتظامی استانداری کرمانشاه گفت: در حال حاضر و طبق این قانون، کولبری بصورت کامل ممنوع نیست و در همین راستا اولین جلسه آرای این قانون با دستگاه‌ها و مسئولان ذیربط انجام گرفت و تقریبا نوع کالاهایی را که کولبران می‌توانند وارد کنند با راهنمایی کارشناسان اداره صنعت و معدن مشخص شدند که تاکید استاندار بر این بود که  مواد اولیه کارخانه‌هایی که در استان مستقر هستند و برخی قطعاتی که برای صنایع می‌توانند کارآمد باشند و وارد کردن آنها از مرزهای رسمی زمان بر خواهد بود منعی برای ورود به استان از طریق کولبران نخواهند داشت منوط به اینکه قوانین و بندهای این مصوبه را نقض نکند.

مدیرکل دفتر امور امنیتی و انتظامی استانداری کرمانشاه گفت: این واقعیت را باید قبول کنیم که در همه جای دنیا مرز تعریف خاص خود را دارد و یک محدوده است که جغرافیای سیاسی، اقتصادی، امنیتی و اجتماعی در آن تعریف می‌شود بنابراین امنیت مرزها جزو امنیت ملی به حساب می‌آید و تعرض غیر قانونی به آن توسط هیچ دولت و حکومتی پذیرفته نمی‌شود. حتی در افغانستان که حکومت چندان سازمان یافته‌ای ندارد با تعرض‌های غیر قانونی برخوردهای شدید و محکومیت های قضایی سختی انجام می گیرد.

بازنگری در نوع سلاح ها و تجهیزات مورد استفاده نیروهای مرزبانی و امنیتی
وی خاطرنشان کرد: بنابراین در مرزهای رسمی، مردم مرزنشین و از سوی دیگر مرزبان ها که مجری قانون هستند موظف به انجام امور قانونی هستند و به هیچ عنوان مرزبانان، برخوردی با اقدامات قانونی انجام نمی‌دهند و محال است نیروهای مرزبانی با قصد و غرض قبلی به کسی شلیک کنند زیرا باید بصورت سلسله مراتب پاسخگو باشند.

وی افزود: اما از سویی شاهد بودیم که هر کجا که نیروهای مرزبانی مماشات و کم کاری داشته‌اند و به قصد کمک به معیشت مرزنشینان در جاهایی حتی اندکی کوتاه آمده‌اند شاهد سوء استفاده و‌ رسوخ نیروهای تروریستی و دشمنان به داخل کشور بوده‌ایم که امنیت کشور و مردم را همین نفوذها می‌تواند به خطر بیاندازد.

مدیرکل دفتر امور امنیتی و انتظامی استانداری کرمانشاه گفت: مرزبانان و سلسله مراتب‌های آنها باید کنترل شدیدی داشته باشند و نسبت به امنیت مردم پاسخگو باشند و اگر هم در مواردی برخوردی بوده بعضاً دو طرفه بوده و به زخمی شدن نیروهای مرزبانی نیز منجر شده است اما بنا به دلایلی رسانه‌ای نشده است.  با این حال پیگیری کردیم که مبادا خدایی نکرده به اشتباه شهروندی که فقط قصد کسب درآمد داشته، برایش مشکلی پیش نیاید.

وی تاکید کرد: ما منکر برخی برخوردها نیستیم ولی اقدامات خوبی صورت گرفته است که این مشکلات به حداقل برسد که از جمله آن می توان به بازنگری در نوع سلاح ها و تجهیزات مورد استفاده نیروهای مرزبانی و امنیتی است که کمترین آسیب را به افرادی که فعالیت های غیر قانونی انجام می دهند، برساند مگر در جایی که نقض قانون جدی بنظر برسد و احتمال برود که امنیت مردم ممکن است در معرض خطر قرار بگیرد.